"مانسون" سازمان هواشناسی را غافلگیر کرد

درست 66 سال پیش (مرداد ماه 1335) مانسون یا بارندگی فصلی هند و پاکستان منجر به وقوع سیل در مناطق جنوب و جنوب شرق و حتی غرب کشور شد تا جایی که سلسله‌جبال البرز را تحت تأثیر خود قرارداد و رگبارهای شدید این مانسون منجر به سیلاب منطقه‌ای شد.

امسال نیز در کمال غافلگیری سازمان هواشناسی کشور به‌خصوص اداره‌کل هواشناسی استان فارس، این پدیده منجر به نابهنجاری شدید در شهرستان استهبان و حوزه آبریز مربوط شد و سیلاب روز جمعه 31 تیرماه 1401 دوباره پس از 66 سال خودنمایی کرد و متأسفانه منجر به فوت 22 نفر از هموطنان عزیزمان غیر از خسارات وارده بر ابنیه و... شد.

در مورد چرایی وقوع سیلاب روز گذشته در استان فارس، داده‌های هواشناسی نشان می‌دهند که در محل وقوع سیلاب بارشی به وقوع نپیوسته است و بارش در سیلاب دشت مرکز حوضه آبریز بوده که به سد نمی‌ریخته است.

شواهد نشان می‌دهند بارش رگباری در منتهی‌الیه شمالی و بکر حوضه آبریز رخ داده است ولی گزارش نشده است که لزوم نصب دستگاه‌های باران‌سنج خودکار برای هشدار سیل ناگهانی را در مناطق مرتفع حوضه‌های آبریز کشور بیان می‌کند، همچنین منطقه به رادار پیشرفته هواشناسی و ایستگاه جو بالا مجهز نبوده است!

اعداد زردرنگ معرف بار 24ساعته روز جمعه ایستگاه‌های باران‌سنج سنتی سازمان هواشناسی است.

با سطح اطمینان 95 درصد، آمار بارش با توجه به دوره بازگشت در حوزه آبریز رودبال نشان می‌دهد در فصل تابستان، دبی متوسط این دوره 3.9 مترمکعب بر ثانیه و از نظر میانگین در اردیبهشت 0.841 میلیون مترمکعب تخلیه پرآب‌ترین ماه سال و شهریور با 0.074 میلیون مترمکعب حجم تخلیه کم‌آب‌ترین ماه سال به‌شمار می‌آید.

از طرفی شکل هندسی، محیط، مساحت، طول آبراهه اصلی، ضریب شکل و توزیع مساحت بین طبقات ارتفاعی، حوزه آبریز استهبان که شامل رودخانه رودبال می‌گردد به‌شکل درختی است و مستعد وقوع سیلاب است. (شکل شماره 1)

باعث تعجب است که اطلاعیه‌های اداره‌کل هواشناسی استان فارس برای روز جمعه به‌صورت زرد صادر شد و مدیرکل هواشناسی استان فارس را ترک کرده بود! و از این بدتر کشته و مفقود شدن بیش از 27 نفر از  هموطنان بیگناه در این فاجعه، بدون هیچ هشدار و اعلام آمادگی جدی به نهادی متولی مدیریت بحران، غیر از اینکه نمک بر زخم داغ‌دیدگان حادثه ریخت، عامل عدم مدیریت این نابهنجاری بود و در صورت مدیریت صحیح و صدور پیش‌آگاهی‌های مربوط جلوی خسارات فراوان ناشی از آن گرفته می‌شد.

در این رابطه خلیل عبداللهی مدیرکل مدیریت بحران استانداری فارس نیز در ارتباطی با شبکه خبر بر این مطلب صحه گذاشته در این باره گفت: اخطار و هشدار نسبت به وضعیت هوا باید از سوی هواشناسی اعلام شود در صورتی که هیچ اخطاری اعلام نشده است.

به‌گفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری فارس هفته گذشته اعلام وضعیت نارنجی شده بود اما این هفته هیچ اعلام و اخطاری نبوده است و حتی هواشناسی از میزان بارندگی به‌دلیل نبود ایستگاه سنجش بی‌اطلاع است.

پروفسور اردکانی پیشکسوت هواشناسی ایران و پدر علم هواشناسی کشور هفته قبل طی مصاحبه‌ای با روزنامه صنعت وقوع چنین مانسونی را در مناطق جنوبی و جنوب شرق کشور و غرب کشور اخطار داده بودند.

وی در طول این مصاحبه از نفوذ مانسون در ایران و ایجاد بارندگی‌هایی شبیه 66 سال قبل در ایران (در سال 1335) و ایجاد رگبارهای شدید و نابهنجاری‌های مربوط در مناطق جنوبی و جنوب شرق کشور و غرب کشور گفته و لزوم آمادگی برای این پدیده را به دستگاه‌های متولی گوشزد کرده بود.

متأسفانه عدم‌کارایی بازماندگان دولت قبل سازمان هواشناسی همچنان بلای جان مردم شده است و همین‌طور عدم‌تجهیز حوزه مستعد سیلاب آبریز استهبان به سامانه‌های هشدار سیل و عدم‌کارایی ایستگاه‌های باران‌سنجی در آن نیز مزید بر علت شد.