۱۰ اقدام شاخص دولت سیزدهم در حوزه دانش بنیان کشور

 هرساله در هفته دولت و در چنین ایامی یکی از اقدامات مهم رسانه ها بررسی عملکرد دولت مستقر در حوزه های مختلف است، اینکه دولت در مدت فعالیت خود در حوزه های مختلف چه عملکردی داشته است. بر همین اساس در ادامه به بررسی عملکرد دولت سیزدهم در حوزه علمی و دانش بنیان پرداختیم، که در ادامه آمده است:

* روز ملی فضایی؛ از تحریم‌های فضایی تا تلاش‌ها برای توسعه همکاری‌های بین‌المللی

معاونت علمی و فناوری رییس جمهوری در دولت سیزدهم در طول یکسال گذشته به منظور تحقق اقتصاد مقاومتی و دانش بنیان و شعار سال، مجموعه ای از فعالیت ها را برای توسعه هرچه بیشتر زیست بوم نوآوری و فناوری در کشور اجرایی سازی کرده است.

این معاونت به عنوان یک مجموعه نوپا با شعار کوچ از اقتصاد نفتی به اقتصاد دانش بنیان وبا اهدافی همچون افزایش توانمندی های فناورانه و نوآورانه به منظور تولید ثروت از دانش و ارتقاء کیفیت زندگی مردم در سال ۱۳۸۵ پایه گذاری شد.

مجموعه ای فعال و پیشرو در حمایت از شکل‌گیری زیست‌بوم شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق که اخیرا شاهد افزایش چشمگیر تعداد شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان بوده است. به طوری که هم اکنون و بر اساس اعلام این معاونت بیش از ۷ هزار مجموعه دانش‌بنیان و ۱۶۰۰ شرکت خلاق به ثبت رسیده است.

مجموعه های نوآوری که به صورت ویژه در حوزه‌های فناورانه مختلف همچون «فناوری زیستی، کشاورزی و صنایع غذایی»، «دارو و فرآورده‌های پیشرفته تشخیص و درمان»، «مواد پیشرفته و محصولات مبتنی بر فناوری‌های شیمیایی»، «ماشین‌آلات و تجهیزات پیشرفته»، «وسایل، ملزومات و تجهیزات پزشکی»، «برق و الکترونیک، فوتونیک، مخابرات»، «فناوری اطلاعات و نرم‌افزارهای رایانه‌ای»، «خدمات تجاری‌سازی» و «صنایع فرهنگی، خلاق، علوم انسانی» فعالیت می‌کنند و محصولات و خدمات متفاوتی را به جامعه و صنایع ارائه کرده‌اند.

اما معاونت علمی و فناوری رییس جمهوری در دولت سیزدهم در طول یکسال گذشته به منظور تحقق اقتصاد مقاومتی و دانش بنیان، مجموعه ای از فعالیت ها را برای توسعه هرچه بیشتر زیست بوم نوآوری و فناوری در کشور شامل جلب مشارکت وزارتخانه های مرتبط در اجرایی سازی شعار سال، تصویب و اجرای سریع قانون جهش تولید دانش بنیان، گسترش فعالیت های مرتبط با قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان را در دستور کار خود قرار داد.

تدوین ۱۰ آیین نامه اجرایی سازی شعار سال به تفکیک دستگاه های اصلی مرتبط و ۱۳ آیین نامه اجرایی سازی قانون جهش تولید انجام شد.

همچنین به منظور توسعه علم و فناوری در راستای ارائه راهکارهای فناورانه برای چالش های ملی، ایجاد ستادهای توسعه فناوری راهبردی و حمایت از ۳۶۲ طرح فناورانه و ۱۵۴ طرح تجاری سازی و رونمایی از ۲۳ طرح کلان ملی انجام شده است.

به علاوه در حوزه توسعه زیست بوم نوآوری و کارآفرینی، راه اندازی ۶۵ خانه خلاق و مرکز نوآوری و ایجاد ۳۰ شتابدهنده تخصصی، توانمندسازی و تقویت توان صادراتی شرکت های دانش بنیان، خلاق و فناور انجام شده است.

در حوزه چرخش نخبگان نیز تعداد متخصص و کارآفرینان بازگشتی به ایران به ۲ هزار و ۷۰۰ نفر می رسد که بیشتر این افراد با دانشگاه ها و شرکت های دانش بنیان همکاری دارند.

در حوزه همکاری بین المللی نیز حمایت از بخش خصوصی جهت ایجاد و راه اندازی خانه های نوآوری و فناوری صادراتی برون مرزی، حمایت از ۲۷ پروژه مشترک علمی- فناوری توسط این معاونت و بنیاد ملی علوم چین، اجرایی شدن ۲۲ پروژه همکاری فناورانه شرکت های دانش بنیان ایرانی و روسی نیز از اهم اقدامات بین المللی این معاونت بوده است.

اما در این گزارش به مهمترین اقدامات معاونت علمی و فناوری در دولت سیزدهم از خردادماه سال ۱۴۰۰ تاکنون خواهیم پرداخت.

* اجرای قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش بنیان

معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری با هدف ارزیابی و حمایت از شرکت های دانش بنیان اجرای قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان را در دستور کار خود قرار داد.

نتایج این طرح تأیید ۷ هزار و ۶۴ شرکت از میان ارزیابی ۳۲ هزار و ۳۶۹ شرکت، فروش ۳۰۰ هزار میلیارد تومان و اشتغال ۳۵۰ هزار نفر بود.

همچنین از معافیت مالیاتی هزار و ۵۷۸ شرکت دانش بنیان، ۸۵۷ مورد اعطای تسهیلات نظام وظیفه، ۱۳۹ مورد معافیت گمرکی، هزار و ۳۲۰ مورد حمایت تامین اجتماعی، ۹۲ مورد استقرار در اماکن مسکونی، صدور ۲۵۴ جواز تاسیس و بهره برداری، هزار و ۷۷۸ مورد مشاوره کسب و کار و ۹۳۹ خدمت توانمندسازی به عنوان دیگر اقدامات معاونت علمی و فناوری در اجرای قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان می توان نام برد.

* توسعه فناوری‌های راهبردی و تجاری‌سازی فناوری

اما توسعه فناوری های راهبردی و تجاری سازی فناوری با هدف حمایت از توسعه فناوری های راهبردی توسط ستادها و اجرای طرح های کلان فناوری و نوآوری یکی دیگر ازاقدامات معاونت علمی و فناوری در طول یکسال گذشته در دولت سیزدهم بوده است.

دستاورد این طرح از خرداد ۱۴۰۰ تاکنون متشکل از حمایت از ۳۶۲ طرح توسعه فناوری متناسب با نیازهای جامعه در ۱۰ ستاد توسعه فناوری راهبردی و مرکز طرح کلان ملی فناوری، رونمایی از ۲۳ طرح ملی فناوری، تصویب ۱۵۴ طرح جهت اخذ تسهیلات تجار یسازی و حمایت از ۲۳ طرح فناورانه نیازمحور متناسب با اولویت های اعلامی سازمان ها و نهادهای کشور بوده است.

* تنظیم گری فعالیت های دانش بنیانی دستگاه های اجرایی

طرح تنظیم گری فعالیت های دانش بنیانی دستگاه های اجرایی به منظور رفع چالش های ملی فناورانه نیز از سوی معاونت علمی و فناوری با هدف اجرایی سازی قانون جهش تولید دانش بنیان و تشکیل دبیرخانه ستاد ویژه رفع موانع، تقویت و توسعه شرک تهای دانش بنیان بر اساس شعار سال اجرایی شد.

تدوین ۱۳ آیی نامه اجرایی قانون در تعامل با سایر دستگاه ها، ابلاغ احکام مصرح در قانون به دستگاه  های ذیربط، استقرار دبیرخانه شورای راهبری فناوریها و تولیدات دانش بنیان در معاونت علمی و فناوری رییس جمهور، تشکیل نخستین جلسه شورا با حضور رییس جمهور در فاصله کمتر از یک ماه از ابلاغ قانون، نهایی شدن پیشنویس آیین نامه تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین در ۱۰ وزارتخانه  شامل جهادکشاورزی، بهداشت، نیرو، نفت، صمت، علوم، تحقیقات و فناوری، اقتصاد، کشور، فناوری اطلاعات و ارتباطات و فرهنگ و ارشاد اسلامی از نتایج این طرح بوده است.

* همکاری های علمی و فناوری های بین المللی

یکی از طرح های دیگر معاونت علمی و فناوری در دولت سیزدهم که  با هدف اجرای طرح های مشترک توسعه علمی و فناوری انجام شده، حرکت به سمت توسعه و همکاری های علمی و فناوری های بین المللی بوده است.

برگزاری نخستین دوره برنامه مشترک همکاری بین این معاونت و بنیاد ملی علوم طبیعی چین و حمایت از ۲۷ پروژه مشترک علمی- فناوری توسط طرفین، برگزاری ششمین دوره صندوق علمی راه ابریشم مابین معاونت علمی و فناوری و آکادمی ملی علوم چین و حمایت از ۶ پروژه تحقیق و توسعه مشترک، اجرایی شدن ۲۲ پروژه همکاری فناورانه شرکت های دانش بنیان ایرانی و روسی، آغاز همکاری های فناورانه ۵ دانشگاه برتر صنعتی ایران و دانشگاه پلی تکنیک سن پترزبورگ و راه اندازی مرکز تبادل علم و فناوری ایران و روسیه در سن پترزبورگ از جمله اقداماتی است که به سرانجام رسیده است.

* توسعه فناوری‌های راهبردی

یکی از طرح های دیگر معاونت علمی و فناوری در دولت سیزدهم که با هدف حمایت از توسعه فناوریهای راهبردی در کشور انجام شده است توسعه فناوری های راهبردی در کشور بوده است.

نتایج و دستاوردهای این طرح نیز شامل تصویب ۲۰۵ طرح توسعه فناوری متناسب با نیازهای جامعه، تعریف ۲۳ طرح فناورانه نیازمحور متناسب با اولویت های اعلامی سازمانها و نهادهای کشور بوده است.

برگزاری بالغ بر ۲۸ رویداد فناورانه، نشست تخصصی و وبینار در حوزه های راهبردی، اولویت دار تخصصی و افتتاح ۲۵ خانه خلاق و نوآوری از دیگر نتایج اجرایی این طرح بوده است.

* شبکه آزمایشگاهی فناوری های راهبردی

معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در دولت سیزدهم همچنین با هدف حمایت از پژوهش های استادان دانشگاهی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی طرح توسعه شبکه آزمایشگاهی فناوری های راهبردی را در دستور کار خود قرار داد.

بر اساس این گزارش، نتایج و دستاوردهای این طرح نیز عضویت ۱۲۹ آزمایشگاه با ارائه تعداد ۵ هزار دستگاه و ۲۹ هزار  آزمون آزمایشگاهی به شبکه، عضویت ۱۴ هزار و ۵۷۰ عضو جدید به باشگاه مشتریان این شبکه و حمایت از ۱۱۲ آزمایشگاه عضو شبکه بوده است.

*  حمایت از طرح‌های پژوهشی

همچنین معاونت علمی و فناوری در دولت مردمی سیزدهم با هدف ارتقاء و حفظ جایگاه مرجعیت علمی از طریق صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور حمایت از پژوهش را در دستورکار خود قرار داد.

نتایج این طرح نیز تصویب ۴۹۱ طرح پژوهشی، تصویب ۲۸۷ دوره پسادکتری، تصویب ۱۸ کرسی و گرنت پژوهشی، تصویب ۲۵۲ رساله و پایان نامه، تصویب ۲۰ طرح با همکاری مؤسسه نیماد، ۶ فراخوان و ۵ طرح مشترک و ۴ کارگاه بین المللی مشترک صندوق راه ابریشم، دریافت ۲۱۷ طرح مشترک، تصویب ۲۷ طرح و اعزام دو پژوهشگر جهت فرصت مطالعاتی در موسسه بین المللی  تحلیل کاربردی سیستم ها (یاسا) با بنیاد ملی علوم طبیعی چین از جمله این اقدامات بوده است.

* اقدامات فدراسیون سرآمدان علمی کشور

همچنین فدراسیون سرآمدان علمی کشور ذیل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در دولت سیزدهم با هدف حمایت ویژه از سرآمدان علمی کشور در خصوص ارتقا و حفظ جایگاه مرجعیت علمی اقدامات مناسبی را انجام داده است.

دستاوردهای این مجموعه در طول یکسال گذشته حمایت ویژه از استادان برجسته کشور در قالب طرح سرآمدان، حمایت ازیک هزار و ۶۸۸ محققان پسادکتری (نفر-ماه)، حمایت از انتشار ۱۷ مقاله در نشریات برتر، حمایت از حضور ۴۶ نفر در دوره های مطالعاتی معتبر، پژوهانه ۷۵ نفر از محققان پسادکتری بوده است.

* اجرایی سازی قانون جهش تولید دانش بنیان

یکی از مهمترین اقدامات نویدبخش معاونت علمی و فناوری دولت سیزدهم در طول یکسال گذشته با همکاری مجلس، تصویب و اجرایی سازی ۸۰ درصدی قانون جهش تولید دانش بنیان کشور بوده است.

این قانون با هدف توسعه محیط کسب و کار و حمایت از رشد و رقابت پذیری شرکت ها تصویب و در حال اجرایی سازی است،  قانونی که  به دنبال رفع نواقص و مشکلات قانونی پیش روی کسب و کارهای دانش‌بنیان و خلاق است و به نوعی تضمین کننده ۲۰ سال آینده کشور در حوزه اقتصاد دانش بنیان محسوب می شود.

نتایج و دستاوردهای این طرح نیز تعیین و سازماندهی تکالیف مصرح در قانون برای دستگاه های مختلف، تدوین متن آیین نامه های اجرایی قانون، تعامل با دستگاه های مسئول و دستگاه های همکار، ابلاغ احکام مصرح در قانون به دستگاه های ذیربط، استقرار دبیرخانه شورای راهبری فناوری ها و تولیدات دانش بنیان در معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور، معرفی نماینده معاونت علمی و فناوری در ستاد تسهیل و رفع موانع تولید وزارت صمت، تهیه فهرست مواد خام و نیمه خام جهت دریافت عوارض صادرات بوده است.

* برنامه توسعه زیست بوم نوآوری و خلاق

معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در طول یکسال گذشته همچنین با هدف اجرای بند "ب" از ماده ۶ قانون جهش تولید دانش بنیان، تأسیس و حمایت از خانه های خلاق و نوآوری و شرکت های خلاق و اجرایی سازی سند توسعه ملی فناور ی های نرم و فرهنگی را در دستور کار خود قرار داد.

نتایج و دستاورد این طرح نیز حمایت از راه اندازی ۶۵ خانه خلاق و مرکز نوآوری در استان ها، ارائه مجوز ۳۱ شتابدهنده تخصصی، حمایت از ۷ مرکز نوآوری تخصصی، حمایت از دو کارخانه نوآوری، شناسایی و کمک به تأسیس ۷۰۰ شرکت خلاق و ارائه بیش از یک هزار و ۴۰۰ خدمت در حوزه استقرار کسب و کار و نظایر آن به واحدهای خلاق بوده است.