اعتراف تلخ دولت روحانی

فرهیختگان نوشت: «در بخشی از روایتی که از جلسه تاریخ‌نگاری رئیس و مسئولان دولت دوازدهم در کتاب «بدون دود و آتش و خون» منتشر شده است، روحانی خطاب به حاضران می‌گوید: «کار ما این بود برجام را در دولت یازدهم به وجود آوردیم و در دولت دوازدهم باید آن را حفظ می‌کردیم.»
واعظی حرف روحانی را تایید کرده و در این‌باره ادامه می‌دهد: «موضوع جنگ اقتصادی و مقابله با تحریم‌ها روی همه کارهای دولت سایه انداخته ‌بود»... اردکانیان که در ادامه سعی دارد وضعیت توصیف‌شده توسط واعظی را بزرگ‌نمایی کند همه را به یک نکته متفاوت توجه می‌دهد: «... دولت دوازدهم پس از برجام، برنامه‌هایش را براساس گشایش‌های ناشی از برجام نوشته بود، یعنی تیم اقتصادی دولت آماده جهت‌دهی به رونق اقتصادی بود. دولت آماده انجام کارهای جدی بود ولی در نیمه‌راه ناگهان بازی عوض شد. انگار شما یک تیم را به زمین فرستاده‌ باشید و بگویید والیبال بازی کنید ولی وسط بازی بگویید خب حالا با همان تیم باید بسکتبال بازی کنید.»
اردکانیان اگرچه با هدف دفاع از دولت این اظهارنظر را مطرح می‌کند اما ناخواسته به دو موضوع اعتراف می‌کند؛ اول اینکه دولت روحانی با یک برنامه‌ریزی اشتباه سکان مدیریت کشور را برعهده گرفته و هیچ ایده‌ای جز برجام برای پیشبرد کشور نداشته است.
بعد از شکست پروژه برجام نیز همان‌طور که اردکانیان به آن معترف است، نداشتن ایده مدیریتی باعث می‌شود دولت روحانی کاملا کارکرد خود را از دست بدهد. دومین و مهم‌ترین اعترافی که از صحبت‌های اردکانیان در حضور روحانی برداشت می‌شود ارزیابی غلط از واکنش آمریکا به توافق برجام است؛ ارزیابی‌ای که باعث شد دولتمردان روحانی درمقابل پاره‌شدن برجام توسط ترامپ واکنشی جز بهت‌زدگی نداشته باشند...
آنچه ارتکاب چنین اشتباهی توسط دولت روحانی را توجیه‌ناپذیر می‌کند، تذکرات متعدد کارشناسانی است که در زمان مشغول‌بودن تیم دیپلماسی به جشن برجام مدام آنها را نسبت به غیرقابل اعتماد بودن آمریکا و شکنندگی توافق انذار داده بودند. اما دیپلمات‌ها سرمستانه این تذکرات را نادیده می‌گرفتند.
مشهورترین تصویر از این سهل‌انگاری را مردم از نحوه پاسخگویی ظریف به سوالات حسین سلیمی و فواد ایزدی در شورای راهبردی روابط به‌خاطر سپرده‌اند. حسین سلیمی، کارشناس‌ارشد مسائل بین‌الملل در این نشست ابتدا ظریف را نسبت به تقلیل‌گرایی انذر می‌دهد و در ادامه نسبت به ارائه روایتی پیروزمندانه از توافق انتقاد می‌کند و این نکته را گوشزد می‌کند که درمورد شرایط آینده صرفا روایتی از مطلوبیت‌ها ارائه شده و وضعیت‌های ممکن دیده نمی‌شود.
نادیده‌گرفتن هشداری که سال 94 سلیمی درمورد ندیدن «وضعیت‌های ممکن در آینده» به ظریف می‌دهد باعث می‌شود دولتمردان روحانی در سال 1400 به اشتباهی معترف شوند که 6 سال پیش نسبت به آن هشدار گرفته بودند.
فواد ایزدی، دیگر کارشناس حاضر در این جلسه در ضمن سوالی از ظریف می‌گوید: «چه مکانیسمی وجود دارد تا دولت‌هایی که بعد از اوباما در آمریکا بر سرکار می‌آیند به لحاظ حقوقی ملزم به اجرای برجام باشند؟»
ظریف در پاسخ به این سوال می‌گوید آمریکا چاره‌ای جز پایبندی به برجام ندارد و با کنایه می‌گوید: «اگر آمریکا بخواهد تحریمی را به‌قول تام کاتن با یک امضا برگرداند خب برگرداند، چه کسی در دنیا اجرا می‌کند؟.»
ظریف درحالی مدعی شد کسی تحریم‌های کنار گذاشته‌شده آمریکا را اجرا نمی‌کند که حال هم‌قطاران او در دولت دوازدهم با روایت‌سازی قصد دارند هرگونه سوءعملکردی را به تحریم‌های ترامپ گره بزنند.
ظریف در ادامه با اشاره به اینکه موارد نقض در حقوق بین‌الملل نادر است می‌گوید که آمریکا نمی‌تواند از توافق خارج شود؛ چراکه مبنای مقبولیتی‌اش نابود می‌شود.
تصور غلط دولت دوازدهم از توافق هسته‌ای صرفا به زمان امضای توافق محدود نشده و تقریبا تا لحظه خروج ترامپ ادامه می‌یابد. مردان روحانی که با یک ارزیابی نادرست از آینده و صرفا با تکیه بر برجام زمام دولت را در دست گرفته بودند، مسیری را در پیش مردم قرار دادند که درنهایت چاره‌ای جز تحمل برای پایان دوران هشت‌ساله روحانی نداشته باشند.»