«با توجه به اهمیت مخاطبان و توجه به نیازها، دغدغهها و مسائل نوجوانان، شبکه امید هفتهای را به عنوان هفته نوجوان (از 8 تا 13 آبان ماه) پیشنهاد میکند تا با بهرهگیری از این فرصت بتواند توجه مردم و نهادهای مختلف را به این قشر بزرگ جامعه متوجه کند[...]
«با توجه به اهمیت مخاطبان و توجه به نیازها، دغدغهها و مسائل نوجوانان، شبکه امید هفتهای را به عنوان هفته نوجوان (از 8 تا 13 آبان ماه) پیشنهاد میکند تا با بهرهگیری از این فرصت بتواند توجه مردم و نهادهای مختلف را به این قشر بزرگ جامعه متوجه کند.» این متن خبری است که سال 1397 منتشر شد و امیدهای زیادی را برای توجه ویژه به تولید آثار هنری برای مخاطب نوجوان در دل ها زنده کرد؛ اما واقعیت این است که با وجود شبکهای با نام نوجوان (شبکه امید)، متأسفانه ضعف در حوزه تولید محتوای متناسب و مختص برای این رده سنی کاملا مشهود است. به همین دلیل گذری بر تولیداتی داریم که روزگاری نه فقط یک کار تلویزیونی یا حتی سینمایی برای نوجوانان محسوب میشد، بلکه بسیاری از مؤلفههای فرهنگ ایرانیـ اسلامی را به نوجوانان یادآوری و القا میکرد.
از قصههای مجید تا دنیای شیرین
یکی از ماندگارترین آثاری که البته فقط نوجوانها مخاطب آن نبودند، «قصههای مجید» بود. سریال قصههای مجید محصول سال ۱۳۶۹ به تهیهکنندگی، کارگردانی و نویسندگی کیومرث پوراحمد بر پایهٔ کتابی به همین نام از هوشنگ مرادیکرمانی بود که از شبکه یک پخش میشد. به جرئت میتوان گفت، سریالی زیباتر از این سریال برای نوجوانان در دهههای پیش از آن یا حتی پس از آن ساخته نشد. شاید یکی از مهمترین دلایل موفقیت این سریال را بتوان همین دانست که بر پایه یک کتاب با نویسندگی نویسنده بزرگی، همچون هوشنگ مرادی کرمانی ساخته شد. اما سالهاست که با وجود بودن کتابهای خوبی، مانند «جام جهانی در جوادیه»، عزمی جدی برای ساخت چنین آثاری برای نوجوانان وجود ندارد. «دنیای شیرین» و «دنیای شیرین دریا» نیز کارهای ماندگار دیگری بودند که حتماً تمام دهه شصتیها و هفتادیها با آن خاطرات شیرین زیادی دارند. این دو سریال شاید دنیای دخترانهای را به تصویر میکشند؛ اما آنقدر جذاب بودند که نه فقط مخاطب دختران نوجوان، که حتی پسران نوجوان و حتی مخاطبان بزرگسال نیز داشتند.
حرکت افتادن و خیزان سینما
در رابطه با تولیدات سینمایی آثار کمتری ویژه این رده سنی ساخته شده است. شاید بتوان گفت، بسیاری از آثار ویژه سنین کودک و نوجوان و نه خاص نوجوان بوده است. با این حال، در چند سال اخیر چند کار به تعداد کمتر از انگشتان دست برای نوجوانان ساخته شد. یکی از آنان فیلم سینمایی «منطقه پرواز ممنوع» بود که توانست گیشه خوبی داشته باشد و حدود 7 میلیارد تومان فروش کند. البته ناگفته نماند که علاوه بر محتوای خوب فیلم، تبلیغات خوبی نیز برای آن صورت گرفت و بنابراین فیلم آن طور که باید، خوب دیده شد. فیلم دیگری که در چند سال اخیر در حوزه کودک و نوجوان و به ویژه با نگاه به مخاطب نوجوان ساخته شد، فیلم «مرد نقرهای» با محوریت پرچم کشور عزیزمان بود. این فیلم هر چند توانست نظر بسیاری از کارشناسان حوزه نوجوان را به خود جلب کند و جایزه ویژه شهید علی لندی را در جشنواره رشد کسب کرد، اما در گیشه موفقیت چندانی نداشت. برخی عوامل این فیلم، تبلیغات اندک برای کار آن هم در زمانِ شیوع کرونا را عامل اصلی این موضوع میدانند، نه از تبلیغ این اثر ملی در رسانه ملی خبر بود، نه در تبلیغات شهری و نه در مدارس و محیطهای دانشآموزی.
در هر صورت، در سالهای اخیر تعداد بسیار کمی فیلم برای نوجوانان ساخته شد. در حوزه سریال که مدتهاست کاری در خور و شایسته این نسل بر روی آنتن رسانه ملی نرفته است. فیلم سینمایی هم کهـ همان طور که اشاره شدـ بسیار اندک ساخته شده و هم مورد بیمهری و کملطفی مسئولان قرار گرفته است. این در حالی است که قطعاً نمیتوان با نوجوان امروز مستقیماً و شعارگونه صحبت کرد؛ بلکه باید با همان زبانی که مختص دوره و عرصه اوست، با او به گفتوگو نشست.
دنیای امروز دنیای مجازی است. دوران تکنیک و محتواهای فیلم و کلیپ و... است؛ بنابراین بهترین زبان برای صحبت کردن با نسل جدید، صحبت کردن از طریق هنر و فرهنگ است. در دهههای اخیر، با ساخت سریالهایی مانند بچههای مدرسه همت، قصههای مجید و... میشد بسیاری از آداب و مؤلفههای فرهنگی ایرانی و اسلامی را برای دانشآموزان به تصویر کشید؛ اما متأسفانه این روزها دستمان برای نوجوان خالی است و قطعاً این باید مهمترین دغدغههای این روزهای مدیران فرهنگی کشورمان باشد. باید برای تحقق بسیاری از ارزشهای اصیل کشورمان به تخصیص بودجههای بیشتر به افرادی که دغدغه این حوزه را دارند، اقدام کرد.