فرهنگ‌سازی دفاع مقدس

در مبحث گذشته به فعاليت‌های دستگاه‌های اقتصادی دولت به اختصار اشاره شد. در همان ایام، در نیمه دوم سال ۱۳۵۹، دستگاه‌های علمی، فرهنگی و هنری دولت نیز درگیر جنگ و دفاع مقدس شدند و در امر خدمت‌رسانی، فرهنگ‌سازی انقلاب و جبهه و دفاع مقدس نقش‌آفرینی کردند. البته در نخستین ماه‌های جنگ، سعی می‌شد همه چیز رنگ و بویی از انقلاب و شعارهای آن داشته باشد. نکته مهم آنکه فعالیت‌های فرهنگی از سالن‌های تئاتر، سینماها، یا گالری‌ها و کتابخانه‌ها بیرون آمده و به مکان‌هایی، چون مساجد، حسینیه‌ها، سالن مدارس، خانه‌ها  و حتی کوچه و خیابان‌ها راه پيدا کرده بود و در سال‌های ۱۳۵۸ـ ۱۳۵۹ کمتر مسجدی یافت می‌شد که برنامه نمایش فیلم نداشته باشد یا کتابخانه‌ای فعال نباشد. در صحن حیاط بیشتر مساجد محله‌ها نیز نمایشگاه دائمی از پوستر و عکس، کتاب و نوارهای صوتی دیده می‌شد. افزون بر آن، مردم در خانه‌های‌شان کتابخانه تشکیل داده بودند و از امانت دادن آن یا تبلیغ کتاب‌خوانی دریغ نمی‌کردند، یا در کوچه‌ها و خیابان‌ها به مناسبت‌های گوناگون برنامه فرهنگی و هنری به اجرا 

در می‌آمد و این روند به گونه‌ای بود که بسیاری از دستگاه‌های دولت، به ویژه وزارت‌خانه‌ها را هم متأثر کرده بود که در این مختصر به برخی از آنها اشاره می‌شود:  

1ـ وزارت آموزش و پرورش در زمینه‌های  گوناگون در جنگ نقش ایفا کرد؛ هم در جنگ و هم در پشتیبانی‌ها. برای نمونه، در تاریخ 1359/9/16 چگونگی ادامه تحصیل دانش‌آموزان مناطق جنگی و جنگ‌زده کشور در سال تحصیلی جاری از سوی وزارت آموزش و پرورش اعلام شد. براساس مصوبه جلسه ۲۱۴ شورای عالی آموزش و پرورش افرادی که از مناطق جنگی به سایر شهرهای ایران مهاجرت کرده و برای نام‌نویسی و ادامه تحصیل به ادارات آموزش و پرورش مراجعه می‌کنند، چنانکه فاقد مدارک تحصیلی لازم بوده یا مدرک تحصیلی تأیید  نشده همراه داشته باشند، از آنان امتحان قوه برابر مقررات مربوط به عمل آمده و به کلاسی که شایستگی دارند، معرفی می‌شوند. 

2ـ وزارت آموزش عالی وقت هم اقدامات لازم و مناسب را در رابطه با جنگ به کار گرفت و طی اعلامیه‌ای از ادامه فعالیت دانشگاه‌ها و ایجاد امکانات و تسهيلات ویژه برای دانشجویان شهرهایی که مورد تهدید حملات موشکی و بمباران دشمن قرار دارند، خبر داد. از جمله اینکه دانشجویان  این شهرها می‌توانند با مراجعه به محل تحصیل و دریافت معرفی‌نامه به صورت مهمان به دانشگاه‌های دیگر منتقل شوند و... .

3ـ وزارت ارشاد اسلامی هم مانند سایر دستگاه‌ها در طول جنگ تحمیلی در ابعاد گوناگون نقش‌آفرین بود. برای نمونه، مرکز هنرهای نمایشی وزارت ارشاد اسلامی از کلیه گروه‌های نمایشی سراسر کشور دعوت کرد آمادگی خود را برای اجرای نمایش در جبهه‌های حق برای رزمندگان اسلام به این مرکز اعلام کنند. روابط عمومی وزارت ارشاد اسلامی ضمن اعلام این مطلب، از گروه‌های نمایشی اعم از آزاد و وابسته به ارگان‌ها و نهادهای انقلاب اسلامی در سراسر کشور درخواست کرد به منظور یاری بخشیدن و افزایش روحیه رزمندگان  پرتوان اعلام آمادگی خود را به مرکز هنرهای نمایشی در تالار وحدت اعلام دارند.