دستاورد‌های سفر رئیس‌جمهور ایران به عربستان سعودی چیست؟

به گزارش بصیرت، دعوت پادشاه عربستان سعودی از رییس‌جمهوری اسلامی ایران را می‌توان در راستای تحولات اخیر بین دو کشور تا حدی قابل پیش‌بینی دانست. پس از نشست مشترک مقامات ایران و عربستان در چین، نتایج مثبت ناشی از این نشست منادی دیدار‌هایی در سطح بالاتر از حاکمیت دو کشور بود.

از نظر سیاسی، این دیدار می‌تواند نشانه‌ای از عزم عربستان برای بازی کردن نقشی فعال‌تر و در عین حال مستقل در سیاست خارجی منطقه‌ای باشد؛ عربستان سعودی با وجود در اختیار داشتن منابع مالی، انسانی و ژئوپولیتیک لازم برای بدل شدن به یک قدرت منطقه‌ای مستقل، در سال‌های اخیر به دنباله‌روی مطلق سیاست‌های آمریکا روی آورده بود. اتحاد استراتژیک با آمریکا برای عربستان و منطقه غرب آسیا چیزی به جز اتلاف منابع و تلفات انسانی در بر نداشته است.

اینک با رویکرد جدید سعودی در سیاست خارجی که شاید بتوان آن را گونه‌ای از نگاه به شرق در منظر سیاستمداران این کشور دانست، با نگاهی به افق جدید روابط بین‌الملل و تغییر هندسه قدرت جهانی، درصدد خواهد بود که رابطه خود با جمهوری اسلامی ایران را ترمیم کند، به موازاتی که روابط راهبردی با چین را هم تحکیم بخشد. در صورت ادامه یافتن همین روند، پیوستن عربستان به پیمان شانگهای می‌تواند نقش بسیار مهمی در بسط حوزه راهبردی این پیمان تا سواحل جنوبی خلیج‌فارس و دریای سرخ داشته باشد.

از نظر اقتصادی، نزدیکی عربستان سعودی به جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در کاهش فشار تحریم‌ها اثر مثبتی داشته و ابتکار عمل آمریکا در استفاده از حربه تحریم برای تغییر سیاست خارجی مستقل جمهوری اسلامی ایران را بی‌اثر کند. به علاوه تولیدات متنوع محصولات صنعتی، کشاورزی و دامی در ایران با قیمتی به صرفه نسبت به بازار جهانی، می‌تواند تامین‌کننده بخش مهمی از نیاز عربستان سعودی به این اقلام باشد.

در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تئوری وابستگی اقتصاد متقابل معتقد است در صورتی که اقتصاد کشور‌ها نیاز‌های همدیگه را برآورده سازد و موجب وابستگی عمیق آن‌ها به همدیگر شود، این وابستگی موجب بسط صلح و روابط حسنه خواهد گردید و زمینه‌ساز اتحاد‌های مستحکمی می‌شود.

در آخر اینکه دو کشور ایران و عربستان بواسطه اینکه هر دو کشور‌های اسلامی مهمی محسوب می‌شوند و نقش محوری در جهان اسلام دارند، متحد طبیعی همدیگر هستند و تاکنون به خاطر تفرقه‌افکنی قدرت‌های غربی و بعضی از اختلافات مذهبی، ظرفیت عظیم اتحاد اسلامی خود را فعال نکرده‌اند. با تمسک به آیه شریفه «واعتصموا بحبل الله جمیعـا و لاتفرقوا» که شعار سازمان همکاری اسلامی است، جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی قابلیت برقراری یک ارتباط پایدار و توام با همکاری را خواهند داشت که دست قدرت‌های بزرگ را از معادلات امنیتی منطقه کوتاه کرده و زمینه‌ساز تقویت زیرساخت‌های اقتصادی گردد.