چرایی حرکت جامعه به سمت تحول‌آفرینی

در سالیان اخیر کلید واژه تحوّل و تشویق به تحول‌آفرینی به شکل مستمر توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی بکار گرفته شده است که این مسئله نشان از ضرورت توجه به امر تحول‌آفرینی در کشورمان دارد. البته بایستی به این نکته توجه داشت که انقلاب اسلامی خود یک تحول بنیادی بود که به واسطه آن نظام اسلامی در کشورمان شکل گرفت و فرای آن خط بطلانی بر نظام دو قطبی جهانی کشیده شد.

برای درک بهتر مفهوم تحول، بایستی در گام نخست به تعریف این مفهوم پرداخت، از لحاظ مفهومی تغییر و تحول به‌معنای خروج از وضع و حالتی و رسیدن و مستقرشدن در وضع و حالتی دیگر است. به عبارت بهتر تحول حرکتی رو به جلو و به سمت شرایطی مطلوب‌تر است البته به شرطی که حرکت در مسیر تحول و تحول‌آفرینی با برنامه و در چهارچوب ارزش‌ها و اصول صورت پذیرد چرا که در غیر این صورت یک حرکت در ظاهر تحول‌آفرین می‌تواند زمینه حرکت در مسیر خواست و اراده بدخواهان یک ملت را فراهم آورد.

رهبر انقلاب اسلامی موضوع نیاز به تحول‌خواهی و تحول‌آفرینی را مطرح کردند و فرمودند: «مقصود ما از تحوّل، ایجاد یک حرکت جهشی و جهادی است در همه‌ی بخش‌های اداری کشور و بخش‌های حکمرانی کشور و همچنین در بخش‌هایی از سبک زندگی عمومی -که حالا بعد نمونه‌هایی را عرض خواهم کرد- و به طور خلاصه، حفظ و تقویت اصول و خطوط اساسی انقلاب و نوآوری در شیوه‌ها و روش‌ها و کارکردها.»

همانگونه که مشخص است از دیدگاه رهبر حکیم انقلاب، تحول یک نوع حرکت موثر و جهش‌آفرین است که می‌تواند تاثیراتی قابل توجه بر عرصه‌های مختلف کشور داشته باشد. با تعمق در این کلام می‌توان دریافت که تحوّلی مورد نیاز امروز کشور و انقلاب اسلامی که در جهت ارتقاء و تقویت مبانی و اصول انقلابی قرار داشته باشد.

خوشبختانه نظام جمهوری اسلامی در طول چند دهه گذشته با وجود تمام چالش‌ها و تهدیدات دشمن ساخت داخلی و خارجی توانسته با سرعت و قدرت در مسیر تعالی کشور گام‌های اساسی را بپیماید که نتیجه آن را می‌توان در فهرست بلندبالایی از پیشرفت‌ها در حوزه‌های علمی، زیرساخت‌های اقتصادی، هسته‌ای، بهداشتی، سیاسی، امنیتی و دفاعی مشاهده کرد، اما این مسئله بدان معنا نیست کشور در حال حاضر فاقد چالش یا کاستی است. در واقع هر انسان متعهد و دلسوزی می‌داند که امروز کشور با چالش‌هایی مواجه است که رفع آن‌ها نیازمند همت جهادی و انگیزه‌هایی انقلابی است.

از جمله این چالش‌ها می‌توان به چالش‌ها اقتصادی یا به عبارت بهتر عقب‌ماندگی‌های اقتصادی اشاره کرد که امروزه ملت ایران را آزرده‌خاطر ساخته و رهبر عزیز انقلاب نیز در سخنرانی اخیر خود به شکل ویژه به آن پرداختند. بخشی از این چالش اقتصادی نشات گرفته از غفلت و بخشی دیگر نیز نشات گرفته از سوءمدیریت‌هایی است که در پی فاصله گرفتن از اصول انقلابی و انحراف از آرمان‌های نظام اسلامی در طول دهه گذشته حادث شده است و جبران آن جز با همت و انگیزه جهادی ممکن نیست.

بدون شک برای عبور از این کاستی‌ها نیازمند تحول در عرصه اقتصاد و حتی فرای آن عرصه فرهنگی هستیم، در این راستا نیز بایستی دلسوزان انقلاب خصوصاً نسل جوان نخبه و پر انگیزه کشور بایستی در کنار هم تحول را به عنوان یک فرآیند پویا و پیوسته به عنوان راهبرد تعالی‌بخش برای کشور مدنظر قرار دهند. آن‌ها باید با تکیه بر برنامه‌ریزی، هدف‌گذاری و انتخاب راهبرد‌های مناسب برای رسیدن به اهداف مطلوب تحول اقدام کنند که البته پیش مقدمه آن فهم دقیق چالش‌ها و نحوه مواجهه هوشمندانه با آن‌هاست.

امروز نباید این واقعیت را نادیده گرفت که در یک کشور به بزرگی و عظمت ایران اسلامی برای رسیدن به تحول مطلوب، لازم است که تمامی اقشار جامعه در کنار هم و با تکیه بر اراده مشترک، به ایفای نقش در مسیر تعالی ملی بپردازند به عبارت بهتر هر قشر در جامعه تراز اسلامی دارای دو نقش پیش‌روندگی و پیش‌برندگی است و توجه به این دو نقش موجب حرکت جامعه در مسیر تعالی و رفع چالش‌ها خواهد شد. البته برای دستیابی به اینچنین شرایطی پیش از همه نیازمند تحول فرهنگی در جامعه با تکیه بر ظرفیت‌های آموزشی، رسانه‌ای و تبلیغی هستیم.

به عنوان یک ایده برای تحول فرهنگی، می‌توان به تقویت آموزش و پرورش اسلامی اشاره کرد. در این راستا باید بهبود سیستم آموزشی و پرورشی، تقویت و ترویج ارزش‌های اسلامی، توسعه علوم اسلامی و آموزش مبانی دینی به جامعه اهتمام ویژه‌ای داده شود. همچنین ترویج فرهنگ مطالعه و فرهنگ دانشگاهی و تحقیقاتی می‌تواند یکی از ایده‌های مؤثر برای تحول فرهنگی باشد.

همچنین ضروری است که به ایجاد فضا‌هایی برای تبادل اطلاعات و تجارب بین مردم و سازمان‌ها توجه شود. در واقع برای تسریع و تسهیل فرایند هم‌افزایی بین دولت و ملت و همچنین اقشار مختلف با یکدیگر بایستی فضای گفتگو بین آن‌ها تقویت گردد. در این رابطه تشویق به تشکیل انجمن‌های مختلف مردمی و مذهبی، ترویج فرهنگ کار تیمی و همکاری می‌تواند نقش موثری ایفا نماید.

در پایان علاوه بر موارد فوق باید به ترویج فرهنگ پویایی و کارآیی، توسعه فرهنگ کار و تلاش و ترویج فرهنگ خدمت‌رسانی به جامعه اهتمام ویژه‌ای داده شود. باید به ایجاد فرهنگی متمایز و با کیفیت، ترویج فرهنگ تعامل با جوامع دیگر و مشارکت بین‌المللی نیز توجه شود لذا امید است که در سال جدید و در پرتو هدایت‌های رهبر حکیم انقلاب شاهد بروز تحولات اقتصادی و فرهنگی قابل توجهی در کشورمان باشیم.