صبح صادق >>  خرد >> یادداشت
تاریخ انتشار : ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۲ - ۱۴:۲۵  ، 
کد خبر : ۳۴۶۱۶۶
چهره پنهان سیاست‌ـ ۷۶

نفوذ در نظام جامعه‌پذیری

پایگاه بصیرت / سیامک باقری
کارکردهای اصلی نهادهای آموزشی انتقال ارزش‌ها، گرایش‌ها، هنجارها و آداب و رسوم فرهنگی و اجتماعی به منظور درونی کردن و اجتماعی کردن نسل‌های جدید در هر جامعه است. به بیان دیگر، فرهنگ‌پذیری و جامعه‌پذیری از هدف‌های کلیدی نهاد آموزش و پرورش است که از این رهگذر جامعه‌ای مبتنی بر ارزش‌های درونی خود ساخته شود. از سوی دیگر، وسایل ارتباط جمعی نیز از عوامل مهم جامعه‌پذیری افراد به شمار می‌آیند. این دو موضوع در موج چهارم نفوذ آموزشی و تربیتی مورد توجه بازیگران بین‌المللی نفوذ قرار گرفته است. نظام سلطه به کمک فناوری‌های ارتباطاتی نوین و مهارت‌های جامعه‌پذیری تلاش همه‌جانبه‌ای برای انتقال کارکردهای اصلی نهادهای آموزشی به خارج از مرزهای حاکمیتی و نهادهای در اختیار نظام سلطه دارد. در واقع، تسلط غرب بر فناوری‌های ارتباطاتی و فضای مجازی سبب شد تا بخشی از فرآیند جامعه‌پذیری در جوامع را در اختیار خود بگیرد. این موضوع انکارناپذیر است که «فناوری‌های ارتباطی نوین با خلق جهان مجازی انتخاب‌های متکثری از زیست بوم غربی را پیش‌روی انسان‌ها قرار داده است.»(عاملی، 1389: 103‌ـ 105)
نفوذ فوق، پدیده نوینی است که چالش بزرگی را برای جامعه‌پذیری و فرهنگ‌پذیری دولت‌های ملی ایجاد کرده است. مطالعات «لی و دیگران» نشان داد، چگونه دستیابی به جامعه برخط منجر به اجتماعی شدن بیشتر و سـطوح بالاتری جامعه‌پذیری می‌شود.(نک. صبوری و آذرگون، 1392: 3) براساس این حقیقت، کودکان، نوجوانان و جوانان که مهم‌ترین قشر استفاده‌کننده از شبکه‌های اجتماعی مجازی هستند، در یکی از حساس‌ترین مرحله سنی جامعه‌پذیری سیاسی قرار دارند. به همین دلیل پژوهشگران معتقدند، قرار گرفتن در فضای مجازی، نقش مؤثری در فرآیند جامعه‌پذیری کودکان و نوجوانان و سمت‌وسو بخشیدن نگرش‌ها و گرایش‌های ارزشی آنان دارد. همچنین، می‌تواند در ساخت انسان جدید بر اساس نوعی از تفکر جمعیِ مجازی، تأثیرگذاری جدی داشته باشد.(عاملی، 1388: 4)  از رهگذر این جامعه‌پذیری، نظام سلطه هنجارها و رفتارهای پذیرفتنی نظام ارزشی خود را به افراد جامعه هدف منتقل می‌کند و این افراد نظام باورها و شیوه‌های زندگی جامعه غربی را فرا می‌گیرند؛ شخصیتی غربگرا کسب می‌کنند و یاد می‌گیرند خودشان را با ساختار فرهنگی، اجتماعی و سیاسی غربی انطباق داده و رفتاری مطابق با انتظارات آنها انجام دهند. 
یافته‌های برخی تحقیقات داخلی نیز نشان می‌دهد، ظهور و گسترش شبکه‌های اجتماعی مجازی در جامعه ایران، آثار و پیامدهایی را در عرصه جامعه‌پذیری جوانان داشته است.
نظرات بینندگان
ارسال خبرنامه
برای عضویت در خبرنامه سایت ایمیل خود را وارد نمایید.
نشریات