ایالات متحده آمریکا با تحریم جمهوری اسلامی ایران به دنبال نرمالسازی و مهار تهران بود. واکاوی روند تحریمها نشان میدهد غرب تلاش میکند با محدودسازی ایران در تجارت بینالملل و در نتیجه با کاهش میزان در آمد کشورمان به خواستههای خود برسد. اساسیترین نقطه تحریمها نیز مربوط نفت است. با مدیریت فروش نفت ایران به خارج، غرب تصور میکند میتواند ایران را پای میز مذاکره بکشاند و خواستههای خود را یک به یک به جمهوری اسلامی ایران دیکته کند. در همین زمینه «جنت یلن» وزیر خزانهداری اذعان کرد که تحریمها منجر به تغییر رفتار یا سیاستی که واشنگتن از تهران میخواهد، نشده است.
به گزارش «رویترز»، یلن در جلسه استماع خطاب به قانونگذاران آمریکا مدعی شد، تحریمهای اعمالشده علیه ایران سبب بروز بحران اقتصادی شده است؛ اما در ادامه ضمن اذعان به شکست سیاست تحریمی واشنگتن علیه تهران گفت: «آیا این تحریمها سبب تغییر رفتار شده است؟ پاسخ این است که این تغییر بسیار کمتر از آن چیزی است که ما در حالت ایدهآل میخواهیم».
آمارها و دادههای اخیر از افزایش خیرهکننده آمار صادرات نفت ایران حکایت میکنند که این موضوع به خودی خود به معنای شکست ایالات متحده در اعمال سیاستهای خود علیه نظام اسلامی است. از این رو دولت سیزدهم اکنون در شرایطی مذاکرات رفع تحریمها را پیگیری میکند که فروش نفت ایران به اعدادی نزدیک به شرایط پیش از تحریم رسیده، قدرت هستهای کشورمان در بی سابقهترین وضعیت ممکن قرار دارد و توسعه روابط با کشورهای غیرغربی جهان و قدرتهای جهانی نوظهور شتاب گرفته است.
خبرگزاری بلومبرگ درباره افزایش خیرهکننده فروش نفت گزارش داد: «برآورد شرکت TankerTrackers.com Inc نشان میدهد که صادرات نفت ایران در ماه میلادی جاری افزایش یافت و به افزایش عرضه جهانی و جبران کاهش عرضه از سوی تولیدکنندگان دیگر کمک کرد. این افزایش صادرات برای آمریکا که تحریمهای خود علیه صادرات نفت ایران را حفظ کرده، ناخوشایند است. با این حال، ارسال محمولههای نفتی بیشتر از سوی ایران، تأثیر کاهش تولید عربستان سعودی، روسیه و سایر کشورهای گروه اوپک پلاس را تعدیل خواهد کرد.
طبق برآورد شرکت TankerTrackers.com Inc ایران در 20 روز نخست ماه اوت، 2/2 میلیون بشکه در روز نفت و میعانات صادر کرده است و اگر این روند حفظ شود، صادرات ایران در اوت سال 2023، بالاتر از ماههای دیگر امسال و بالاتری از میزانی خواهد بود که سایر شرکتهای رصدکننده نفتکش میگویند.
پیش از این هم آمار نشان میداد که صادرات نفت ایران افزایش پیدا کرده است؛ اما آمار ماه اوت، رشد قابل توجهی را نشان میدهد. نرخ صادرات در ۲۸ روز گذشته نشان میدهد که نرخ صادرات ایران، 2/1 میلیون بشکه در روز بوده است.
شرکت TankerTrackers.com Inc این آمار را با بررسی تصاویر ماهوارهای و جمعآوری تک تک دادهها، مونیتور کرده است.
«سمیر مدنی»، یکی از موسسان شرکت TankerTrackers.com Inc گفت: «هیچ کدام از بشکههای صادراتی از ذخایر شناور نبوده است؛ با این حال ممکن است از مخازن خشکی منتقل شده باشند.
بزرگترین سهم صادرات اوت، مربوط به نفت خام بود و صادرات میعانات که نوع سبکتر نفت است، اندکی بیش از 200 هزار بشکه در روز بود.
بر اساس گزارش بلومبرگ، در شرایطی که تحریمهای آمریکا، مانع از خرید نفت ایران توسط مشتریان کرهای و ژاپنی شده است، چین مقادیر زیادی از نفت ایران را خریداری میکند.»
هرچند ممکن است آماری که خبرگزاری بلومبرگ به آن اشاره کرده دارای نقایصی بوده و با واقعیتها فاصله داشته باشد، اما این غیرقابل انکار است که ایران توانسته در سد تحریمها ترکهای عمیقی وارد کند.
بدون شک تحریم و مصائب آن ضررهای بسیاری به اقتصاد ایران زده؛ اما اتخاذ سیاست خنثیسازی تحریمها، آرامآرام در حال نتیجهدادن و خودنمایی است و افزایش خیرهکننده صادرات نفت و میعانات ایران، گواه این موضوع است.
برای درک بهتر این مسئله بهتر است آمار صادرات فعلی را با سالهای 1398 و 1399 مقایسه کرد که در بهترین حالت صادرات 300 هزار بشکهای نفت صورت میگرفت که تداوم این شرایط و چنین میزان صادراتی، کشور را در بنبست مذاکرات و وابستهکردن کشور به احیای برجام قرار میداد اما سیاست دولت سیزدهم و گرهنزدن اقتصاد کشور به برجام، تعامل گسترده با چین، یافتن مشتریان جدید و ارتباطات گسترده با کشورهای منطقه همگی موجب شده تا ایران به جایگاه سابق خود در میزان تولید و فروش نفت نزدیک شود.
به عقیده کارشناسان گرچه سیاست تحریمی آمریکا و غرب موجب مشکلات اقتصادی در کشورها شده، ولی اهداف غرب نیز عملی نشده و از دستیابی به اهدافش باز مانده و شکست خورده است.
پیشتر اندیشکده شورای آتلانتیک نیز در گزارشی اعلام کرده بود: «درآمدهای ایران از صادرات نفت با وجود تحریمهای کنونی روز به روز افزایش مییابد که گویای این واقعیت است که تحریمهای آمریکا علیه ایران بیتأثیر بوده است.»