در حالی که جنایات رژیم اشغالگر و کودککش صهیونیستی در نوار غزه به اوج خود رسیده و حتی برخی افراد مروج گفتمان سازش در فتح و تشکیلات خودگردان فلسطین نسبت به ایدهآلگرایانه و توهمآمیز بودن فرضیات خود در زمینه صلح با رژیم اشغالگر قدس و تشکیل دو دولت اذعان کردهاند، برخی روشنفکران داخلی مدعی کارآمد بودن طرح تشکیل دو دولت در اراضی اشغالی و فلسطین هستند. به عبارت بهتر، جریانهای به اصطلاح روشنفکر داخلی معتقدند راه حل و فصل دائمی بحران فلسطینـ اسرائیل، اجرای طرح دودولتی و ترویج الگوهای زیست سیاسیـ اجتماعی کشورهای جدید فلسطین و اسرائیل در کنار یکدیگر است! در نقد این ایدهپردازی نکاتی وجود دارد که نمیتوان به سادگی از کنار آنها گذشت:
نخست اینکه تحولات حوزه روابط بینالملل و ماهیت بازیگران در جهان سیاست، در خلأ و گوشه ذهن روشنفکران تعریف نمیشود! این قاعده درباره رژیم اشغالگر قدس نیز صادق است. افرادی مانند بن گویر، نتانیاهو، آریه درعی و آویگدور لیبرمن و حتی برخی رهبران جریانهای لیبرال، مانند لاپید و بنی گانتس بر روی طرح نیل تا فرات و توسعه اشغالگری خود متفقالقول هستند و نهایت اختلاف نظر آنها، مربوط به تفسیر مصداقی و عینی این نگاه ماهوی میشود. حتی در دورانی که حزب دموکرات آمریکا و جریان لیبرال در اراضی اشغالی به صورت همزمان در واشنگتن و تلآویو قدرت را در دست گرفتهاند، اساساً راهکار دو دولتی فرصتی برای تحقق پیدا نکرده است. بسیاری از نظریهپردازان و استراتژیستهای نئورئالیست در آمریکا و اراضی اشغالی قویاً معتقدند، اصرار بر راه حل دودولتی منبعث از نگاهی ایدهآلگرایانه و بسیار خوشبینانه نسبت به ماهیت رژیمی توسعهطلب است که حتی در برابر قطعنامههای صریح سازمان ملل متحد در قبال شهرکسازیهای غیر قانونی در کرانه باختری نیز مقاومت میکند!
نکته دوم، مربوط به ذهنیت واقعی ساکنان اراضی اشغالی و فلسطینیان نسبت به طرح دودولتی و اجرایی شدن آن است.
آخرین نظرسنجی مؤسسه پیو نشان میدهد، تنها حدود یک سوم ساکنان فلسطین و اراضی اشغالی نسبت به طرح دولتی و امکان اجرایی شدن آن باور دارند. نکته قابل توجه اینکه نظرسنجی فوق پیش از وقوع عملیات طوفانالاقصی صورت گرفته است! در این پژوهش از سامان فلسطین پرسیده شده است آیا میتوان راهی برای حل و فصل تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی پیدا کرد و آیا این کشور میتواند با اسرائيل به صورت مسالمتآمیز زندگی کند؟ نتایج این نظرسنجی نشان میدهد، میزان اطمینان در زمینه کارآمدی راهکار دو دولتی در میان ساکنان طرفدار جریان فتح و تشکیلات خودگردان به پایینترین میزان ممکن رسیده و قطعاً نبرد اخیر، این روند نزولی را بار دیگر تشدید خواهد کرد.
در حالی که اخراج رسمی اعراب از اراضی اشغالی، تخریب منازل فلسطینیان در شیخ جراح و الخلیل، حملات مکرر به اردوگاه جنین، تحرکات متعدد تروریستی صهونیستها در نوار غزه و کرانه باختری، ادامه محاصره نوار غزه، یهودیسازی قدس و... جملگی به دغدغههای ساکنان فلسطین تبدیل شده، دم زدن از راهکار دو دولتی در بهترین احتمال ممکن ناشی از تحلیل کوتهبینانه و ناقص تحولات جاری در منطقه و جهان است. بهتر است جریانهایی که در کشورمان از راهکار دودولتی (به عنوان نسخه ایدهآل خود برای حل بحران فلسطین) سخن به میان میآورند، اندکی بر روی خروجی پیمان مادرید، توافق اسلو، توافق کمپ دیوید، کنفرانس آناپولیس و حتی پیمان ابراهیم متمرکز شوند و نتایج تلاش برای صلحطلب جلوه دادن رژیم اشغالگر قدس را در عمل مشاهده کنند! برخلاف آنچه رسانههای غربی و غربگرایان سعی در القای آن دارند، تحقق راهکار دودولتی مرهون جابهجایی قدرت میان نتانیاهو و بنی گانتس نخواهد بود؛ زیرا تعارضات ذاتی، حقوقی، ماهوی و راهبردی طرفین به اندازهای محرز و مستمر است که حل و فصل آن از طریق یک نمایش دیپلماتیک امکانپذیر نخواهد بود. راه حل بحران فلسطین بر اساس مؤلفههای کاملاً واقعگرایانه، بازگشت فلسطینیان به سرزمین مادری و دگردیسی نظام حقوقی و سیاسی ادعایی حاکم بر اراضی عملیات طوفانالاقصی، نقطه آشکارساز حرکت فلسطینیان به سوی این نقطه مقدس است. تا انهدام منظومه و گفتمان سازش با دشمن صهیونیستی و متعلقات آن زمان اندکی باقی مانده است... .