سالهاست که موضوع فساد در ابعاد گوناگون و مقابله با آن به یک موضوع بسیار مهم در کشورهای جهان تبدیل شده است. مصادیق فساد هم گوناگون هستند و هر یک از آنها به تنهایی میتوانند به چالشی اساسی برای یک نظام سیاسی یا یک جریان و گروه سیاسی تبدیل شوند[...]
سالهاست که موضوع فساد در ابعاد گوناگون و مقابله با آن به یک موضوع بسیار مهم در کشورهای جهان تبدیل شده است. مصادیق فساد هم گوناگون هستند و هر یک از آنها به تنهایی میتوانند به چالشی اساسی برای یک نظام سیاسی یا یک جریان و گروه سیاسی تبدیل شوند. آنجا که افشاگری درباره فساد سیاسی، اقتصادی و اخلاقی یک شخصیت سیاسی، مسئول دولتی یا نامزد انتخاباتی در یک کشور میتواند حتی به پایان حیات سیاسی آن شخص بینجامد.
با وجود تشکیل کنوانسیونی در سازمان ملل متحد برای مبارزه با فسادـ که مانند برخی سازمانها و کنوانسیونهای دیگر بدون اثر و به اصطلاح بیخاصیت هستندـ اقدامات هر یک از کشورها در بخش سیاستها، راهبردها و نظامات داخلیشان برای این امر از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این سطح توجه به موضوع پیشگیری و جلوگیری از بروز و ظهور فساد، به ویژه فساد مالی و اقتصادی بسیار مهم است. این موضوع از آن رو اهمیت دارد که فساد به مثابه یک بیماری است و به حتم پیشگیری از آن مهمتر از درمان است.
در همه کشورهای دنیا، نهادها و سازمانهایی وجود دارند که کارشان مراقبت و صیانت برای عدم ارتکاب جرم و شکلگیری فرآیند فساد در بخشهای گوناگون است. بسته به فضای سیاسی و اجتماعی جوامع گوناگون، نقش نظارتی افکار عمومی و مطالبهگری عمومی بر صاحبمنصبان، دولتمردان و مدیران هم در این موضوع سهم و نقش خاص خود را دارد.
نگاهی به روند مقابله با پدیده فساد و آمارها و ردهبندیهای جهانی نشان میدهد، همه کشورها از جوامع توسعهیافته غربی تا جوامع کمتر رشدیافته یا درگیر مسائل و بحرانهای گوناگون، در موضوع فساد با چالشهایی مواجه هستند و تغییر رتبههای برخی کشورهای غربی و نزول جایگاهشان در موضوع مقابله با این پدیده شوم نشان میدهد، کشورهای اروپایی و غربی نه تنها از این قاعده مستثنی نیستند؛ بلکه در روند کاهش و افزایش فساد دچار ضعفهای جدی هم هستند.
با توجه به آنچه گفته شد، پر واضح است که در قبح مسئله فساد در همه ابعاد آن جای هیچ شک و تردیدی نیست و آشکار شدن فساد حتی در کوچکترین ابعاد زیبنده نظام اسلامی نیست، اما به طور طبیعی در همه جوامع افرادی همواره به دنبال سوءاستفاده از فرصتها و موقعیتها هستند تا با دست درازی به اموال عمومی، منافع شخصی خود را تأمین کنند.
از همینرو نظام اسلامی پس از دهه اول ـ که دوران تثبیت و مقابله با بحرانهای امنیتی و تجاوز خارجی بود ـ در میانه دهه ۷۰ با ظهور و بروز اشکالی از فساد اقتصادی، بدون هیچ ملاحظهای به مبارزه با آن برخاست. از آن سالها تا کنون با گذشت حدود سه دهه، نشانههای این اصل اساسی و راهبرد تغییرناپذیر در برههها و مقاطع گوناگون هویدا شده و رهبری معظم انقلاب و کارگزاران نظام، به ویژه دستگاههای نظارتی و قوه قضائیه به آن حساسیت ویژهای داشتهاند و با مجرم در هر سطحی برخورد و نسبت به احقاق حق مردم و اعاده اموال و داراییها به بیتالمال اقدام کردهاند.
مرور پروندههای رسیدگی شده در محاکم قضایی در این مقال نمیگنجد، اما از دادگاههای فاضل خداداد، مرتضی رفیقدوست، غلامحسین کرباسچی و شهرام جزایری در دهههای گذشته تا رسیدگی به پروندههای بابک زنجانی، مهافرید خسروی، محمدرضا رحیمی و حمیدبقایی و... در ۱۰ سال اخیر نشاندهنده رویکرد پیشگفته جمهوری اسلامی ایران در مقابله با فساد است. آخرین مورد هم اختلاس در موضوع چای بوده که نهاد نظارتی دولت اولین جایی است که تخلفات صورت گرفته را رصد کرده و اقدامات لازم را انجام داده و در آخر هم پرونده در سیر مراحل قضایی قرار گرفته است و مطالبه مردم هم برخورد جدی با عوامل تخلف و اعلام آن به افکار عمومی است تا از این رهگذر اعتماد عمومی به ساختارهای جمهوری اسلامی افزایش یابد.
این نشان میدهد، با وجود تبلیغات رسانهای جریان معاند و دشمنان ملت ایران، نه تنها فساد در ایران سیستمی نیست؛ بلکه برخورد با این پدیده در اولویت برنامههای نظام اسلامی است.
اما نگاهی به این پدیده در قالب پروژه جنگ شناختی نشان میدهد، انگارهسازی برای فساد فراگیر در کشور جزئی از جورچین طراحی شده از سوی دشمنان است و موضوعات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، هر یک در راهبرد مقابلهای دشمنان از اهمیت ویژهای برخوردار است. یک روز بهانه سیاهنمایی و تخریب چهره نظام اسلامی، موضوع حجاب و انتشار دروغ بزرگی به نام کشته شدن مهسا امینی است، یک روز دیگر سوار شدن بر موج رسانهای به بهانه فساد در فلان بخش است تا از این نمد کلاهی برای خود ببافند.
این مسئله ضرورت هوشیاری بیشتر در مواجهه با شگردهای رسانهای دشمن را میطلبد و نقش تبیین بهنگام و گرهگشایی از اذهان و افکار را برای صاحبان سخن و جهادگران تبیین گوشزد میکند.