صبح صادق >>  خرد >> یادداشت
تاریخ انتشار : ۱۰ دی ۱۴۰۲ - ۱۴:۴۰  ، 
کد خبر : ۳۵۴۷۶۳
چهره پنهان سیاست ‌ـ ۱۱۰

سیاست استعمار

پایگاه بصیرت / سیامک باقری/ گروه خرد
انتظاری که غرب از مدیریت علوم انسانی غربی در جهان و نهادینه کردن آموزش بر محور ارزش‌های غیربومی در کشورها دارد، تربیت انسان‌هایی با جهت‌گیری‌های اومانیستی و سکولاریستی است. در این زمینه «خورشید احمد» محقق پاکستانی معتقد است: «سیاست استعمار چهار اثر منفی سکولاریزاسیون، سلطه الگوی غربی بر جوامع اسلامی، نهادینه کردن آموزش بر محور ارزش‌های غیر بومی و بحران رهبری بر مبنای ارزش‌های اسلامی بر جوامع اسلامی به جای گذاشته است.»(احمدی،1377: 59)
طبیعی است که این آموخته‌ها در همه عرصه‌های سیاست داخلی و خارجی تأثیرگذار خواهد بود. یک نمونه از نفوذ علوم انسانی غرب بر ممالکی چون ایران، علوم سیاسی است که «حمید عنایت» در آسیب‌شناسی آن می‌نویسد:
از هنگامی که علوم سیاسی‌ـ سال 1278 هجری شمسی‌ـ به عنوان یک رشته دانشگاهی در ایران شناخته شد، تا نیمه دهه 1340 هجری شمسی (وقتی که سیستم «واحدی» متداول آمریکا در دانشگاه تهران پیاده شد) مطالعه و آموزش علوم سیاسی در ایران به طور وسیعی زیر نفوذ شیوه‌های آموزشی فرانسه بود. در نتیجه، مطالعات سیاسی مختصری که در این دوره طولانی در دانشگاه تهران انجام گرفت، عمدتاً به صورت مطالعات حقوقی بود، و مقولات و مفاهیم سیاسی، غالبا از دیدگاه قضایی تبیین می‌شد... آمیختگی مطالعات سیاسی با مطالعات قضایی، با تأسیس دانشکده حقوق دانشگاه تهران در سال 1314 افزایش بیشتری یافت؛ زیرا آن دانشکده بر رشته‌های سیاست، اقتصاد و حقوق اشتمال داشت؛ و علوم سیاسی به عنوان یکی از سه رشته اختصاصی دانشکده حقوق، صرفاً در سال آخر دوره لیسانس ارائه می‌شد؛ و بر تاریخ عقاید سیاسی غرب، حقوق اساسی، حقوق بین‌المللی، حقوق اداری و تاریخ دیپلماسی تأکید می‌ورزید. همه دروس این رشته مبنای اروپایی داشت و استادان برای گنجانیدن مفاهیم اصلی در یک قالب تاریخی که شامل نهادهای جامعه ایرانی هم باشد، هیچ کوششی نمی‌کردند.»(عنایت، 1374: 318)
فراتر از نظرات مرحوم عنایت در این آسیب‌شناسی، علوم سیاسی و اجتماعی هیچ‌گاه از چنبره غربی بودنش خارج نشد. بعد از غلبه مکتب فرانسوی بر علوم سیاسی، این رشته از علوم انسانی در دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه ملی سابق (دانشگاه شهید بهشتی فعلی) با الهام از سنت آمریکایی شکل گرفت که در آنجا هم در سایه اقتصاد قرار گرفت و متن و محتوا و سیستم آموزشی همه وارداتی بودند. علوم سیاسی سال‌ها درباره لیبرالیسم حرف می‌زد یا حتی سه دهه تحت تأثیر تفکرات چپ قرار داشت.(خرمشاد، 1394/8/6) پس از انقلاب اسلامی هم با توجه به برخی از دروس رشته علوم سیاسی این وابستگی قطع نشد و متأسفانه تداوم یافت. 
نظرات بینندگان
ارسال خبرنامه
برای عضویت در خبرنامه سایت ایمیل خود را وارد نمایید.
نشریات