رهبر فرزانه انقلاب در اول فروردین 1401 فرمودند:
«در این چندساله بنده برای شعار سال، تولید را عمدتاً محور قرار دادم با یک قیدی، با یک خصوصیتی. علت هم این است که تولید کلید حل مشکلات اقتصادی کشور است. تولید ملی در واقع راه اصلی عبور از سختیها و دشواریهای اقتصادی برای کشور است.»
تولید یک فرآیند و فعالیت ارزشافزاست که با بهکارگیری نیروی کار و سرمایه، ارزشهای واقعی اقتصادی خلق میکند و با آفرینش و زایش همراه است. اساساً تولید خلق ارزشهای اقتصادی مفید و موردنیاز آحاد جامعه است. افزایش رفاه نیز عمدتاً تابع افزایش تولید است؛ زیرا افزایش رفاه در افزایش درآمد سرانه تجلی مییابد و افزایش درآمد سرانه در گرو رشد تولید است.[1]
در کنار تولید بخش توزیع نیز وجود دارد. باید توجه داشت که توزیع و بازاریابی و خریدوفروش محصول هم خود خلق ارزش است و مکمل فرآیند تولید کالایی است. بنابراین، بسیار مهم است؛ چون هدف و غایت فعالیت تولیدی را به سرانجام میرساند؛ اما در عین حال که مهم است باید دنبالهرو تولید باشد؛ زیرا خاستگاه این نوع فعالیتها پس از انجام تولید موضوعیت پیدا میکند. از آنجا که وضعیت تولید به لحاظ کمی، کیفی و ماهیت به وضعیت متغیرهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مرتبط و متناظر است، روند وضعیت کمی و کیفی تولید انعکاس شرایط توسعهیافتگی کشور نیز هست؛ لذا میتوان گفت تولید با عوامل فوق تعامل دوسویه دارد.[2]
کانون ایجاد رفاه در جامعه مسئله تولید است؛ از این منظر که شما نهتنها در حوزه اقتصاد، بلکه در حوزههای دیگر، مانند فرهنگ نیز وقتی واکاوی میکنید، به مسئله تولید میرسید. برای نمونه، تورم در کشور ما در بخش عرضه (تولید) ریشه دارد؛ یعنی قدرت خرید مردم وقتی بهبود مییابد که تولید رونق یابد. یا بیثباتی نرخ ارز در کشور به تجارت خارجی و ضعف در صادرات و در نهایت به نبود تولید کافی برای نقشآفرینی در بازارهای منطقهای و جهانی در جهت ورود ارز به کشور برمیگردد. در حوزه فرهنگ بسیاری از آسیبها به نبود شغل مرتبط است. مسلماً اگر تولید رشد کند، بنگاه تولیدی نیز رونق یابد، بیکاری نیز کمتر شده و در نتیجه مشکلات فرهنگی نیز کاهش مییابد. در همین زمینه رهبر معظم انقلاب میفرمایند:
«اگر چنانچه تولید ملی را... همه تعقیب کنند و دنبالگیری کنند، بسیاری از مشکلات اقتصادی، مشکلات معیشتی مردمـ هم مسئله اشتغال، هم مسئله سرمایهگذاری و بقیه چیزهاـ حل خواهد شد. آسیبهای اجتماعی به میزان زیادی کاهش پیدا خواهد کرد؛ یعنی محور، تولید ملی است. بنابراین اگر تولید ملی شتاب بگیرد، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.»(29/12/1396)
البته مسئله تولید موضوعی فراتر از حلوفصل مشکلات اقتصادی و فرهنگی کشور است؛ چراکه نوعی عزت و اعتمادبهنفس را در جامعه به وجود میآورد که میتواند کانون امیدی برای رفع موانع بعدی باشد. در همین زمینه رهبر معظم انقلاب در اول فروردین ماه سال 1401 فرمودند:
«طبیعت تولید این است که ما روی تولید تکیه کردیم؛ یعنی رشد اقتصادی را افزایش میدهد، اشتغال ایجاد میکند، تورم را کاهش میدهد، درآمد سرانه را افزایش میدهد، رفاه عمومی ایجاد میکند. علاوه بر این دارای تأثیرات روانی است؛ اعتمادبهنفس ملی را بالا میبرد، احساس عزتمندی را در ملت به وجود میآورد. تولید، یک چنین اکسیری است.» (1/1/1401)
با نگاهی به احیای 7000 واحد تولیدی در دولت سیزدهم و افزایش تولید بهخوبی میتوان تأثیرات ملموس آن را در کاهش میزان بیکاری مشاهده کرد. تا جایی که بنا بر آمار معاون اشتغال وزارت کار میزان بیکاری سال 1۴02به 1/8 درصد رسیده است که کمترین میزان بیکاری سالانه در دهههای اخیر است. با همین جهتگیری و با اشتغال خالص 775 هزارنفری در سال گذشته و کاهش میزان بیکاری در 25 استان، گواه رونق در بازار کار کشور است.
در نهایت علت بعدی تمرکز رهبر فرزانه انقلاب در سالهای اخیر بر مسئله تولید در این نکته نهفته است که مسئله تولید گرانیگاه تمرکز و هدف نهایی همه اقدامات دشمن در جنگ اقتصادی است. از این منظر رهبر حکیم انقلاب در جهت مقابله با توطئه دشمن و هماهنگ کردن جبهه خودی، تولید را مسئله اصلی اقتصاد کشور در نظر گرفتهاند و به جنبههای متعدد آن اشاره فرمودهاند.
[1]. شاکری، عباس، مقدمهای بر اقتصاد ایران، رافع، 1399.
[2]. صادقی، مهدی و قویدل، عادل، برنامهریز اقتصادی، مبانی و اصول و ارزشها، دانشگاه امام صادق، 1396.