تغییر قدرت در انگلیس/ حزب محافظه کار بعد از 14 سال از قدرت کنار زده شد

 استارمر ، وکیل ۶۱ ساله و رهبر حزب کارگر بریتانیا، در پی پیروزی و کسب اکثریت کرسی‌های مجلس عوام کشورش در جریان انتخابات پارلمانی روز پنج‌شنبه، نخست‌وزیر جدید این انگلیس شد تا به ۱۴ سال تسلط محافظه‌کاران بر دستگاه اجرایی این کشور پایان داد تا در ادامه تغییر دولت‌ها در قاره سبز، انگلیس به جرگه دیگران بپیوندد و بار دیگر انگلیس چپ کند. 

حزب کارگر در انتخابات زودرس پارلمان انگلیس پیروز شد و سر کی‌یر استارمر رهبر این حزب به جای ریشی سوناک نخست‌وزیر این کشور می‌شود. این حزب با کسب ۴۱۱ کرسی از ۶۵۰ کرسی، اکثریت قاطعی در مجلس عوام به دست آورد تا پس از ۱۴ سال قدرت را از حزب محافظه‌کار پس بگیرد. ریشی سوناک، در سخنرانی پیش از استعفای رسمی خود گفت از رهبری حزب محافظه‌کار کناره‌گیری می‌کند. اندکی پس از قطعی شدن این پیروزی، استارمر در جمع هوادارانش گفت: «باری از روی دوش کشور برداشته شده» و «تغییر از حالا آغاز می‌شود». بر اساس آخرین نتایج، حزب کارگر با کسب ۲۱۰ کرسی بیشتر نسبت به قبل موفق شد ۴۱۱ کرسی پارلمان را کسب کند.

حزب محافظه‌کار هم که ۲۴۹ کرسی خود را از دست داد، در مجموع ۱۱۹ کرسی کسب کرد که این به معنای بزرگ‌ترین شکست این حزب از زمان تأسیس آن در قرن 19 میلادی است. ریشی سوناک، مسؤولیت شکست فاجعه‌بار حزب محافظه‌کار را در انتخابات پارلمانی بر عهده گرفت. او پس از اعلام نتایج آرا به حامیان خود گفت: «مردم انگلیس رای هوشمندانه‌ای دادند. نکات آموزنده زیادی در آن است و من مسؤولیت این شکست را بر عهده می‌گیرم». لیز تراس، نخست‌وزیر پیشین انگلیس و چند نفر از اعضای کابینه از جمله وزیران دفاع، آموزش، دادگستری و علوم، همچنین پنی موردانت، معاون پارلمانی دولت جزو شخصیت‌های بلندپایه‌ای هستند که کرسی‌های‌شان را در مجلس از دست دادند. 

استارمر کیست؟

استارمر سال 1962 در لندن به دنیا آمد. پدرش ابزارساز و مادرش پرستار بود. در طول تبلیغات انتخاباتی استارمر بارها خودش را یک آدم معمولی و عضو یک خانواده طبقه کارگر معرفی کرد. در مصاحبه‌ای با رادیو بی‌بی‌سی گفت که پدرش 14 ساعت در روز کار می‌کرد.

استارمر نخستین فرزند در خانواده بود که به دانشگاه راه پیدا کرد و در «دانشگاه لیدز» به تحصیل در رشته حقوق پرداخت. بعد از اتمام تحصیلات تکمیلی در دانشگاه آکسفورد در سال 1987 کارش را به عنوان وکیل آغاز کرد.

در دوران نخست‌وزیری «تونی بلر»، نخست‌وزیر اسبق انگلیس از حزب کارگر او به عنوان مشاور حقوق بشری فعالیت می‌کرد. سال 2008 یک سال بعد از ازدواج با همسرش، ویکتوریا به ریاست «سازمان دادرسی پادشاهی متحده انگلستان» رسید.

استارمر سال 2014 بابت خدماتش به نظام قضائی انگلیس مورد تحسین قرار گرفت و یک سال بعدتر به پارلمان انگلیس راه یافت و به عنوان وزیر امور مهاجرت و وزیر برگزیت برای کابینه مخالفان انگلیس فعالیتش را آغاز کرد. سال 2020 به ریاست حزب کارگر رسید و بعد از استعفای «جرمی کوربین» از این حزب تغییراتی اساسی را در آن آغاز کرد.

پیش‌بینی شده حزب لیبرال‌ - دموکرات با کسب حدود ۷۰ کرسی، سومین حزب بزرگ مجلس جدید انگلیس باشد. 
نایجل فاراژ، رهبر حزب راستگرای «اصلاح انگلیس» که قبلا 7 بار در راهیابی به مجلس این کشور ناکام مانده بود، این بار توانست کرسی کلکتون را از محافظه‌کاران بگیرد. این حزب که قبلا «حزب برگزیت» نام داشت، خواهان به صفر رساندن میزان خالص مهاجرت به انگلیس است. حزب ملی اسکاتلند که خواهان استقلال اسکاتلند از انگلیس است و در دوره قبل ۴۸ کرسی را به دست آورده بود، انتظار می‌رود این بار کمتر از ۱۰ نماینده در مجلس داشته باشد.

نخست‌وزیر ۶۱ ساله جدید انگلیس کارنامه به نسبت پرباری پیش از ورود به عرصه سیاست دارد. پدرش کارگر یک کارخانه ابزارسازی و مادرش پرستار بود و او را به یاد کی‌یر هاردی، بنیانگذار حزب کارگر انگلیس کی‌یر نام گذاشته‌اند. استارمر در کودکی در آزمون ورودی «مدرسه گرامر» (مشابه مدارس تیزهوشان ایران) قبول شد و در نوجوانی پیانو، فلوت و ویولن هم می‌نواخت. او سپس در رشته حقوق از دانشگاه‌های لیدز و آکسفورد لیسانس و فوق‌لیسانس گرفت. او به عنوان یک وکیل حقوق بشری، در کشورهای آفریقایی و حوزه کارائیب پرونده افراد محکوم به اعدام را قبول می‌کرد. 

استارمر دهه ۹۰ میلادی با پیروزی بر رستوران‌های زنجیره‌ای مک‌دونالد در پرونده شکایت این شرکت از دو فعال محیط زیستی، به چهره‌ای شناخته‌شده تبدیل شد؛ پرونده‌ای که تا دیوان حقوق بشر اروپا هم بالا رفت. او سال ۲۰۰۸ در دولت حزب کارگر به رهبری گوردون براون به عنوان رئیس دادستانی انگلستان و ولز انتخاب شد و تا سال ۲۰۱۴ هم در این مقام باقی ماند و بابت خدماتش لقب «سر» گرفت. کی‌یر استارمر سال ۲۰۱۵ به عنوان نماینده وارد مجلس عوام شد و در دوران پس از همه‌پرسی خروج انگلیس از اتحادیه اروپایی، وزیر سایه برگزیت و عملا سخنگوی حزب کارگر در این زمینه بود. پس از شکست حزب کارگر در انتخابات سال ۲۰۱۹ و کناره‌گیری جرمی کوربین، او خود را نامزد رهبری حزب کرد و آوریل ۲۰۲۰ در اوج موج اول همه‌گیری کرونا به مقام رهبری حزب اصلی مخالف دولت رسید. نخست‌وزیر جدید انگلیس حسابی اهل فوتبال است و از تیم آرسنال هواداری می‌کند. حزب محافظه‌کار در دور قبلی انتخابات پارلمانی در سال ۲۰۱۹ با رهبری بوریس جانسون و شعار «اتمام برگزیت» پیروز شده بود ولی در سال‌های اخیر، مشکلات اقتصادی، بحران در خدمات عمومی و انواع جنجال‌ها و رسوایی‌ها به‌شدت به محبوبیت حزب حاکم ضربه زد. 

جهش نرخ تورم در انگلیس مخصوصا پس از حمله روسیه به اوکراین، بسیاری از خانوارها را با بحران معاش و دشواری در تأمین خرج زندگی مواجه کرد. در کنار این، به‌رغم خروج از اتحادیه اروپایی، نه‌تنها میزان مهاجرت به انگلیس کاهش نیافت، بلکه شمار پناهجویانی که با قایق‌های کوچک خودشان را از فرانسه به انگلیس می‌رسانند، به شدت بالا رفت. این باعث شد بخشی از هواداران حزب محافظه‌کار که سال ۲۰۱۹ برای اجرای برگزیت به این حزب رأی داده بودند، به حزب راستگراتر «اصلاح انگلیس» روی بیاورند. 

از سوی دیگر، رسوایی‌های حزب محافظه‌کار حتی در طول مبارزات انتخاباتی هم ادامه یافت، از جمله وقتی معلوم شد بعضی از دستیاران و نزدیکان ریشی سوناک چند روز پیش از اعلام رسمی برگزاری انتخابات زودرس، روی تاریخ انتخابات شرط بسته بودند. در چنین شرایطی بود که حزب کارگر بدون ارائه وعده‌هایی چشمگیر تنها با شعار «تغییر» توانست پس از ۱۴ سال در آستانه یک پیروزی قاطع قرار بگیرد. برخی از اصلی‌ترین تعهداتی که حزب کارگر در سیاست‌های خود به آن اشاره کرده، شامل این موارد است:

بهداشت و درمان: کاهش زمان انتظار بیماران در نظام درمانی همگانی انگلیس (ان‌اچ‌اس) با فراهم کردن ۴۰ هزار وقت ملاقات بیشتر در هر هفته، از طریق مقابله با فرار مالیاتی و بستن راه‌های گریز مالیاتی. 

مهاجرت: راه‌اندازی یک «فرماندهی امنیت مرزی» برای جلوگیری از ورود پناهجویان غیرقانونی توسط باندهای قاچاق انسان با استفاده از قایق‌های کوچک. 

مسکن: احداث 1.5 میلیون واحد مسکونی جدید از طریق اصلاح قوانین برنامه‌ریزی، و معرفی طرحی که در مجموعه‌های مسکونی نوساز برای خانه‌اولی‌ها اولویت قائل می‌شود. 

آموزش: استخدام 6500 معلم جدید که هزینه این کار از راه پایان دادن به معافیت‌های مالیاتی برای مدارس خصوصی تامین می‌شود. 

از اکتبر ۲۰۲۱ حزب کارگر در نظرسنجی‌ها از حزب محافظه‌کار پیشی گرفت و از ابتدای سال ۲۰۲۳ حدود ۲۰ درصد از آنها جلوتر بوده است. کی‌یر استارمر در سال‌های نخست رهبری خود، برای بهبود رتبه‌های ضعیف حزب کارگر در نظرسنجی‌ها بسیار تقلا کرد. شکست تحقیرآمیز در انتخابات میان‌دوره‌ای در هارتلپول در سال ۲۰۲۱ باعث شد حزب کارگر تمرکز خود را بر بازپس‌گیری رای مردم در منطقه موسوم به «دیوار قرمز» معطوف کند.

این اصطلاح به حوزه‌های انتخابیه در شمال انگلستان و مناطق مرکزی این کشور (میدلندز) اطلاق می‌شود که زمانی بخشی از هسته اصلی آرای حزب کارگر بودند اما در انتخابات سال ۲۰۱۹ توسط نمایندگان حزب محافظه‌کار تصاحب شدند. بازنگری در سیاست‌ها منجر به آن شد که استارمر از تعهدات خود برای لغو شهریه دانشگاه‌ها و ملی کردن شرکت‌های انرژی و آب صرف‌نظر کند. برخی از اعضای چپ‌گرای حزب کارگر او را به خیانت و عهدشکنی متهم کرده‌اند. حتی برخی او را تونی بلر دوم خطاب کرده‌اند. 

بخش عمده‌ای از لطمه‌های سنگین به حمایت از محافظه‌کاران توسط حزب دست راستی و عوام‌گرای «رفرم(اصلاح)» انگلیس، به رهبری نایجل فاراژ، قهرمان سابق برگزیت، وارد شد که کارزار مهار مهاجرت را رهبری می‌کرد. استارمر وعده داده است که رویکرد جنجالی محافظه‌کاران در فرستادن پناهجویان به رواندا را کنار بگذارد. او اما به هر روی، با توجه به اینکه مهاجرت همواره یک مساله کلیدی در انتخابات انگلیس است، برای یافتن راه‌حلی به منظور جلوگیری از ورود ده‌ها هزار پناهجو با قایق‌های کوچک به کشورش از طریق کانال مانش تحت فشار قرار خواهد گرفت. پیروزی حزب کارگر نشان داد برخلاف فرانسه که حزب راست افراطی اجتماع ملی در انتخابات یکشنبه گذشته به دستاوردهای تاریخی دست یافت، مردم انگلیس عموما به دنبال یک حزب چپ‌میانه برای ایجاد تغییر هستند.

استارمر قول داده است روابط با اتحادیه اروپایی را بهبود بخشد تا بخش عمده‌ای از مشکلات ایجاد شده در پی برگزیت را حل و فصل کند. استارمر در حالی باید در این راه تلاش کند که سیاستمداران راست افراطی از اقبال خوبی در اروپا برخوردار شده‌اند. این احتمال نیز وجود دارد که وی پس از انتخابات نوامبر آینده در ایالات متحده، مجبور به همکاری با دونالد ترامپ شود. استارمر در حالی قول ایجاد تغییر در کشورش را داده که پیش‌تر متعهد شده است به حمایت بی‌چون و چرای لندن از اوکراین در جنگ علیه روسیه ادامه دهد. رویکرد رهبر حزب کارگر در بسیاری از مسائل خارجی، مشابه سیاست‌های سوناک است.