سیاست خارجه توسعه‌محور

در عرصه پیچیده سیاست خارجه، وزیر خارجه‌ای که می‌خواهد در مسیر توسعه گام بردارد، باید مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و تخصص‌ها را باشد. تسلط بر مباحث نظامی و امنیتی می‌تواند یک مزیت تلقی شود، اما این تنها بخشی از مهارت‌های لازم در پیشبرد مأموریت‌های او خواهد بود. انتخاب دیپلماتی انقلابی، باتجربه و کارکشته که بتواند سیاست خارجی کشور را مبتنی بر اصول عزت،حکمت و مصلحت اجرا کند و در پیشبرد سیاست‌های ابلاغی نظام، حداکثر تعامل و همکاری را با سایر بخش‌های کشور به عمل آورد، از ضروریات اجتناب‌ناپذیر وضعیت کنونی کشور است. وی باید بتواند عامل وحدت و هم‌افزایی هر چه بیشتر «میدان» و «دیپلماسی» به عنوان دو بازوی تحقق امنیت ملی کشور نیز باشد و درک صحیحی از واقعیات و بحران‌های منطقه داشته باشد. همچنین، باید با ساختار و بدنه وزارت خارجه آشنا باشد تا بتواند با تمام بخش‌های آن کار کند و تمام ظرفیت و تجارب ارزشمند بدنه کارشناسی و مدیران را در مسیری صحیح و در راستای تعالی دستگاه دیپلماسی به کار گیرد.
یک وزیر خارجه موفق باید بتواند روابط دوجانبه و چندجانبه را تقویت کند، ضمن اینکه در مذاکرات بین‌المللی به نمایندگی از منافع ملی با قاطعیت و دقت عمل کند. وی باید در تحلیل سیاسی و امور راهبردی مهارت لازم را داشته باشد و بتواند با تحلیل‌های دقیق، سیاست‌های خارجی نظام را بدون کم و کاست پیاده کند که در این صورت هم به رشد و توسعه داخلی کمک خواهد کرد و هم جایگاه بین‌المللی کشور را ارتقا خواهد داد. در عین حال، درک فرهنگ‌ها و سیستم‌های سیاسی مختلف و توانایی برقراری ارتباط مؤثر با متحدان و رقبا، از جمله مهارت‌های کلیدی برای وی هستند. یک وزیر خارجه توسعه‌گرا باید بتواند نگاهی جامع و کلان به سیاست خارجی داشته باشد و در تمامی ابعاد مرتبط با توسعه، از جمله اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی، تخصص و تجربه داشته باشد. این ترکیبی از دانش و مهارت است که می‌تواند یک وزیر خارجه را در عرصه بین‌المللی موفق کند. یک وزیر خارجه در دیپلماسی توسعه‌گرا باید به موارد متعددی توجه داشته باشد؛ از جمله این موارد، درک عمیق از چگونگی تأثیر سیاست‌های خارجی بر روابط بین‌الملل و توسعه پایدار است. او باید قادر به شناسایی و حمایت از منافع ملی در عرصه جهانی باشد، ضمن اینکه به حفظ صلح، امنیت و همکاری‌های بین‌المللی در چارچوب منافع ملی متعهد است. وی باید توانایی مدیریت بحران‌ها و تحلیل تنش‌های بین‌المللی را داشته باشد و در عین حال، برای ترویج دیپلماسی سازنده و پیشگیرانه تلاش کند. او باید در تعامل با سازمان‌های بین‌المللی و نهادهای چندجانبه مهارت داشته باشد و بتواند در مذاکرات پیچیده، منافع کشور را با اهداف جهانی هماهنگ کند.
درک صحیح از دیپلماسی فرهنگی به مثابه ابزاری قدرتمند برای ایجاد روابط مثبت و ماندگار با دیگر کشورها ضروری است. وزیر خارجه باید قادر به ایجاد ائتلاف‌ها و شراکت‌های استراتژیک باشد که به تقویت امنیت ملی و توسعه اقتصادی کمک می‌کند.
همچنین، وی باید به مسائل زیست‌محیطی و تغییرات آب و هوایی توجه داشته باشد؛ زیرا این موضوعات تأثیر عمیقی بر امنیت و توسعه جهانی دارند. او باید در تلاش برای یافتن راه‌حل‌های مشترک و پایدار برای مقابله با چالش‌های این چنینی باشد.