فارن افرز: ایران در حال ترسیم نقشه خاورمیانه جدید است

روزنامه کیهان در ستون خبر ویژه خود نوشت: فارن پالیسی در تحلیلی که از سوی سوزان مالونی (مدیر پروژه سیاست خارجی در بنیاد بروکینگز) به نگارش درآمده، نوشت: جو بایدن پس از حمله ۷ اکتبر از اسرائیل، متحد مهم واشنگتن حمایت کرد. اما اکنون، این جنگ به یک بن بست جهنمی تبدیل شده ماه‌ها عملیات گسترده تل‌آویو در نوار غزه هنوز نتوانسته موجب نابودی حماس شود. دخالت مجدد در امور خاورمیانه ریسک‌هایی را برای بایدن به همراه دارد، به ویژه در شرایطی که وی درگیر رقابت‌های انتخاباتی با ترامپ است که از منتقدان سرسخت هزینه‌های انسانی و اقتصادی آمریکا در عراق و افغانستان به شمار می‌رود و از جمله همین انتقادات سبب شد تا در انتخابات سال ۲۰۱۶ وی بر هیلاری کلینتون پیروز شود. در نظرسنجی مؤسسه کوئینی پیاک که سه هفته پس از حمله ۷ اکتبر انجام گرفت، ۸۴ درصد شهروندان آمریکایی نسبت به کشیده شدن پای ایالات متحده به یک مداخله نظامی مستقیم در جنگ خاورمیانه ابراز نگرانی کرده بودند. اما ریسک‌های ناشی از ترس و بی‌عملی بیشتر است. مشخصا یک بازیگر منطقه‌ای از تعلل و عدم مداخله واشنگتن منتفع می‌شود و آن ایران است. در حقیقت باتلاق کنونی خاورمیانه فرصتی برای پیشبرد استراتژی ۴ دهه‌ای تهران و تضعیف یکی از قوی‌ترین دشمنانش یعنی اسرائیل را فراهم می‌کند تا از این طریق ضمن تحقیر ایالات متحده نفوذ خود را در منطقه به نحو چشمگیری افزایش دهد.

هدف ایران، الهام‌بخشی به جنبش‌های مذهبی مشابهی است که پس از انقلاب ۱۹۷۹ ایران رخ داد. عقل متعارف در واشنگتن اغلب بر این عقیده بوده که ایران، مهار و حتی منزوی شده. اما این گزاره هرگز حقیقت نداشته است. ایران یک استراتژی حساب شده را برای تقویت نیروهای نیابتی ایجاد کرده وعملیات نفوذ در منطقه را سامان داده است، طرحی که تاثیرگذاری آن با دامنه ویرانگر حمله حماس و حملات بعدی نیروهای نیابتی ایران در عراق، لبنان و یمن به اثبات رسید.

چشم انداز استراتژیک در خاورمیانه پس از حمله ۷ اکتبر، چشم اندازی است که تا حدود زیادی توسط ایران ایجاد شده و به نفع این کشور عمل می‌کند. تهران در وضعیت آشفته و پر آشوب فرصت‌های بسیاری می‌بیند. سران ایران در حال بهره‌برداری از این شرایط هستند تا اسرائیل را تضعیف و از آن مشروعیت زدایی کنند، منافع آمریکا را تضعیف نماید و به نظم منطقه‌ای جدید شکل ببخشند. واقعیت این است که جمهوری اسلامی ایران اکنون در جایگاهی بهتر از هر زمان دیگر برای تسلط بر خاورمیانه قرار دارد.

گسترش قابل توجه نفوذ ایران، تاثیر مخربی بر اسرائیل و منطقه خواهد داشت. برای ایجاد اختلال در روند تقویت نفوذ و قدرت ایران، بایدن باید به صورت فوری یک استراتژی روشن را برای حفاظت از شهروندان فلسطینی در برابر اقدامات اسرائیل اتخاذ و به اجرا بگذارد، جلوی استراتژی جنگ نیابتی تحلیل برنده ایران را بگیرد و توانایی‌های همدستان تهران را تضعیف نماید. دستیابی به این اهداف نیازمند اقداماتی دشوار از سوی واشنگتن است و این در حالی است که شهروندان آمریکایی از پذیرش هزینه‌های نظامی، اقتصادی و انسانی تعهدات کشورشان در خاورمیانه بر حذر هستند. اما هیچ قدرت جهانی‌ جز ایالات متحده از توانایی لازم برای ناکام گذاشتن جاه‌طلبی‌های ایران از طریق مهار تبعات ویرانبار بلندمدت درگیری اسرائیل و حماس برخوردار نیست.

دولت بایدن باید با اسرائیل و متحدان منطقه‌ای‌اش جهت تضعیف توانمندی حماس برای انجام یک حمله شوکه‌کننده دیگر علیه اسرائیل و در عین حال تضمین دسترسی‌های بشردوستانه شهروندان فلسطینی و طراحی نقشه راهی برای آینده پس از جنگ همکاری نماید. تا اواخر مارس ۲۰۲۴، واشنگتن همچنان در تلاش برای دستیابی به توافقی بوده که حزب‌الله را ملزم به خروج نیروهایش از مرز لبنان و اسرائیل کند و بازگشت هزاران اسرائیلی که خانه‌هایشان از ۷ اکتبر تحت بمباران حزب‌الله قرار داشته را تسهیل نماید. ایران در حال حاضر دارای یک مزیت پیش‌فرض بر ایالات متحده است، زیرا نیازی نمی‌بیند که در کوتاه مدت به هدف مهمی دست پیدا کند. صرف شرایط فعلی منطقه خود برای ایران یک پیروزی است. در عوض، انتظار از آمریکا برای دستیابی به یک موفقیت بالاست.