دستورکار اجلاس سران بریکس چیست؟

عکس یادگاری سران، آغازگر این رویداد بین‌المللی خواهد بود و در ادامه، رؤسای هیأت‌های کشورهای عضو شامل جمهوری اسلامی ایران، روسیه، برزیل، هند، چین،‌ آفریقای جنوبی، مصر، امارات متحده عربی و اتیوپی به گفت‌وگو در قالب‌های محدود و گسترده درباره دستور کار این اجلاس خواهند پرداخت.

جمهوری اسلامی ایران که از ابتدای سال ۲۰۲۴ (دی ماه ۱۴۰۲) به گروه بریکس پیوسته است، امسال برای نخستین بار به عنوان عضو رسمی و تمام عیار در این اجلاس شرکت می‌کند.

پزشکیان به همین منظور و بنا به دعوت رئیس جمهور روسیه عصر سه‌شنبه وارد کازان شد و قرار است در اجلاس سران بریکس و همچنین بریکس پلاس، دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران برای تقویت تعامل و همکاری در بریکس را بیان و با برخی از سران شرکت کننده درباره ارتقای مناسبات دوجانبه و مسائل مورد علاقه طرفین گفت‌وگو کند.

دستور کار اجلاس شانزدهم بریکس چیست؟

تقویت چندجانبه گرایی برای توسعه و امنیت عادلانه جهانی، موضوع اصلی اجلاس سران بریکس در روز چهارشنبه دوم آبان‌ ۱۴۰۳ اعلام شده است.

به گفته دستیار رئیس‌جمهور روسیه در امور سیاست خارجی، اعضای هیأت‌های شرکت‌کننده در قالبی محدود در این روز درباره حل و فصل درگیری‌های منطقه ای، تعامل مالی در بریکس و سناریوهایی ممکن برای افزایش تعداد اعضا را بحث و بررسی خواهند کرد.

این مقام روس اظهار داشت: در این نشست درباره همکاری بین کشورهای بریکس در سطح بین المللی تبادل نظر خواهد شد و رهبران کشورها در مورد وضعیت همکاری‌های مالی بین کشورهای عضو گروه گفت و گو خواهند کرد.

همچنین بنا بر اعلام عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران، موضوع غزه و لبنان بخشی از رایزنی‌های اجلاس سران و بخش‌هایی از سند پایانی خواهد بود.

اطلاعات اولیه درباره مفاد بیانیه بریکس

از آنجا که به گفته اوشاکوف، اجلاس سران بریکس، بیانیه پایانی خواهد شد، به نظر می‌رسد سران این گروه، بخشی از نشست خود را به بررسی این بیانیه اختصاص دهند؛‌ بیانیه‌ای که به نوعی جمع‌بندی نتایج نشست‌های بریکس در حوزه‌های مختلف سیاسی و امنیتی،‌اقتصادی و مالی و فرهنگی و بشردوستانه است و طی روزهای اخیر، شرپاها و سوشرپاها به عنوان نمایندگان ملی کشورهای عضو درباره مفاد آن گفت و گو کرده‌اند.

اوشاکوف درباره بخشی از این بیانیه که به موضوع مناقشه اوکراین اختصاص دارد، چنین گفته است: رویکرد مشترک کشورهای بریکس در قبال وضعیت اوکراین که در بیانیه نهایی اجلاس کازان ارائه خواهد شد، مورد توافق قرار گرفته است و با مخالفتی روبرو نمی‌شود.

ایجاد دسته کشورهای شریک بریکس

از زمان پیوستن اعضای جدید به بریکس از ابتدای سال ۲۰۲۴ (دی ماه ۱۴۰۲)، تعداد دیگری از کشورها که شمار آنها حدود ۳۰ کشور اعلام شده است، تمایل به عضویت یا ارتقای سطح همکاری در قالب شراکت با این گروه را اعلام کرده اند.

عراقچی وزیر امور خارجه ایران شامگاه سه شنبه در سخنانی در این پیوند با بیان اینکه بریکس جاذبه‌های خودش را پیدا کرده و اکنون حدود ۳۰ کشور مایل به پیوستن به بریکس هستند، گفت: در این اجلاس تصمیم بر این است که ۱۰ کشور دیگر به عنوان شریک به مجموعه بریکس افزوده شوند.

دستیار رئیس‌جمهور روسیه در امور سیاست خارجی نیز پیش از این در فاصله کمتر از دو هفته به اجلاس سران گروه بریکس در کازان گفته بود: مسکو به موضع خود در زمینه گسترش گروه بریکس در چارچوب کشورهای شریک (و نه اعضای جدید) پایبند است و این موضوع در دستور اجلاس آتی سران قرار دارد.

سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه، پیشتر اعلام کرده بود که در نشست وزرای خارجه کشورهای گروه بریکس، تصمیم گرفته شد پذیرش اعضای جدید این گروه متوقف شود.

به گفته سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه، بریکس در حال توسعه معیارهایی برای یک دسته جدید - کشورهای شریک - است. انتظار می‌رود که چنین معیارهایی به همراه فهرستی از کشورهایی که می‌توانند به آنها تبدیل شوند، برای تصویب توسط رهبران بریکس در اجلاس کازان ارائه شود.

در آخرین اظهارنظر در این پیوند، دستیار رئیس‌جمهور روسیه روز سه شنبه، یک روز مانده به اجلاس سران اعلام کرد که ۱۳ کشور در حال رایزنی برای به دست آوردن «جایگاه شریک بریکس» هستند.

وی افزود: به دست آوردن وضعیت یک کشور شریک بریکس، «موضوع رایزنی بین هیات‌ها است و توسط رهبران [کشورهای عضو بریکس] مورد بررسی قرار خواهد گرفت.»

بدین ترتیب، خروجی اجلاس سران بریکس و تصمیم کلیدی آنها در این زمینه می تواند مورد توجه به ویژه آن دسته از کشورهایی باشد که در سطوح عالی در این اجلاس شرکت کرده اند تا روز پنجشنبه در نشستی مشترک با اعضای بریکس، درباره توسعه همکاری ها و بنا بر آخرین گزارشهای منابع خبری، رؤسای جمهور ترکیه، ونزوئلا، بلاروس، بولیوی، قزاقستان، قرقیزستان، جمهوری آذربایجان، ازبکستان، موریتانی، کنگو، صربسکا، لائوس، تاجیکستان، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین و نخست وزیران ارمنستان و ویتنام از مقامات ارشد کشورهای دوست بریکس پنجشنبه در نشست بریکس پلاس حضور خواهند داشت.

بر این اساس، وزیران امور خارجه کوبا، تایلند، مالزی، بحرین، بنگلادش، اندونزی، رئیس دفتر رئیس جمهور مغولستان، نماینده ویژه رئیس جمهور نیکاراگوئه و معاون اول وزیر امور خارجه سریلانکا نیز قرار است به کازان سفر کنند.

روسای سازمان ملل متحد، اتحادیه اقتصادی اوراسیا، کشورهای مستقل مشترک المنافع، سازمان همکاری شانگهای، اتحادیه روسیه و بلاروس و بانک توسعه نوین از دیگر مقاماتی هستند که در اجلاس بریکس پلاس شرکت خواهند کرد.

گروه بریکس سال ۱۳۸۹ با مشارکت برزیل، روسیه، هند و چین در یکاترینبورگ روسیه تاسیس شد؛ سال بعد آفریقای جنوبی به این گروه ملحق شد.
جمهوری اسلامی ایران، مصر، اتیوپی و امارات نیز از ابتدای سال ۲۰۲۴ برابر با دیماه ۱۴۰۲ به این گروه پیوستند. به گفته برخی مقامات روس، عربستان با وجود دعوت به این گروه، همچنان در حال تصمیم گیری در این زمینه است. گفته شده است که وزیر امورخارجه عربستان سعودی در این اجلاس ریاست هیأت این کشور را برعهده خواهد داشت.

کازان مرکز جمهوری تاتارستان روسیه، سومین شهر این کشور از نظر گردشگری بعد از مسکو و سن پترزبورگ محسوب می‌شود و در فاصله حدود ۸۰۰ کیلومتری شرق مسکو قرار دارد.

کشور برزیل از ابتدای سال ۲۰۲۵ ریاست دوره‌ای بریکس را برعهده خواهد داشت.