پس از دیدار پرتنش دونالد ترامپ با ولودیمیر زلنسکی، واکنشهای متعددی از سوی رهبران جهانی و مقامات سیاسی به این رویداد ابراز شد.، رسانههای ایرانی با تحلیل این دیدار نوشتند جنگ لفظی بین ترامپ و زلنسکی صحنه عبرت آموزی است که درستی مواضع ایران درباره عدم مذاکره با آمریکا را به اثبات میرساند.
رابطه بین قدرتهای بزرگ و کشورهای کوچک یا حتی کشورهای متوسط در تاریخ روابط بینالملل همواره موضوعی جدی و پیچیده بوده است. در حالی که برخی کشورها به دنبال حمایت قدرت های بزرگ هستند، تجربیات گذشته نشان میدهد که این نوع اتکا به طور معمول با هزینههای بالا همراه است. ایالات متحده آمریکا، به عنوان یکی از بزرگترین قدرت های جهان، در طول تاریخ خود، همچنان که حمایتهایی را ارائه داده است، نشان داده که منافعش را در اولویت قرار می دهد و حتی از متحدان خود در مواقعی که لازم دانسته است، پشت سر گذاشته است. البته کلمه منافع را باید با زیاده خواهی و سوء استفاده از سادهلوحی و جهالت برخی سیاستمداران عوض کرد.
ترامپ و نشانههای یک سیاست یکجانبه
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، نماینده ای از یک سیاست خارجی یک جانبه و متمرکز بر منافع داخلی است. او در دوره اول ریاست خود، روشهای سنتی روابط بینالملل را تغییر داد و به صورت مستقیم و صریح اعلام کرد که «چپاول و غارتگری آمریکا در اولویت» است. این رویکرد، در بسیاری از موارد، منجر به تنشهای شدید با متحدان و دشمنان آمریکا شد.
یکی از مهم ترین نمونههای این سیاست، دیدار ترامپ با ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، در کاخ سفید است. در این دیدار، ترامپ به طور عمومی و در مقابل رسانه ها، زلنسکی را تحقیر کرد و از او خواست تا منابع طبیعی کشورش را به آمریکا واگذار کند. این عمل، نشان دهنده یک سیاست است که تنها به منافع داخلی آمریکا توجه میکند و از متحدان خود حتی در مواقع بحرانی پشت سر میگذارد، بود.
زلنسکی، که به عنوان رهبر یک کشور درگیر جنگ با روسیه به دنبال حمایت آمریکا است، در این دیدار با ترامپ تحقیر شد و حتی از کاخ سفید اخراج شد. این رویداد، که به عنوان یکی از مهمترین اتفاقات امروز جهان ثبت شد، نشان داد که حتی متحدان نزدیک آمریکا نمیتوانند از اطمینان دائمی این کشور بهرهمند شوند و هر لحظه باید منتظر ضربات سختتر از دشمنانشان از سوی این به اصطلاح دوست خود باشند.
زلنسکی، پیش از این دیدار، تلاشهای زیادی برای تقویت روابط با آمریکا انجام داده بود. او در گذشته، ترامپ را تمجید کرده و حتی از او درباره مدیریت انتخابات یاد گرفته بود. اما در این دیدار، ترامپ به جای حمایت از اوکراین، از زلنسکی خواست تا 500 میلیارد دلار از معادن کشورش را به آمریکا واگذار کند. ترامپ، در این دیدار، بهوضوح نشان داد که مذاکرات و گفتوگو با اوکراین فقط بهمعنای تسلیم شدن است و هیچگونه تعهد دائمی وجود ندارد.
اما در مقابل این تجربه تلخ امید بستن به غرب، جمهوری اسلامی ایران قرار دارد! جمهوری اسلامی که در طول دههها به جای امید لبستن به غرب، به تواناییهای داخلی خود تکیه کرده است. در جنگ هشتساله با عراق، ایران با تکیه بر مردم خود و تواناییهای داخلی، توانست در برابر تجاوزات عراق مقاومت کند و پیروز شود. این تجربیات نشان میدهند که اعتماد به تواناییهای داخلی و استقلال ملی، راهکاری مؤثرتر در برابر فشارهای بینالمللی است.
ایران، حتی در موقعیتهای بحرانی، بهجای تکیه به بیگانگان، تصمیم گرفت تا بهصورت مستقل عمل کند. این رویکرد، که به عنوان یکی از مهمترین دروس تاریخی شناخته میشود، نشان میدهد که کشورهایی که به توانایی های داخلی خود تکیه میکنند، قادرند در برابر فشارهای بین المللی مقاومت کنند.
در این رساتا رهبر معظم انقلاب، در بیاناتشان خود، مدام بر این موضوع تأکید داشتند که «از مذاکره با آمریکا هیچ مشکلی حل نمیشود.» ایشان این موضوع را با تجربه های تاریخی ایران و دیگر کشورها توجیه فرموده و هر کسی را در جهان از مذاکره با امریکا برحذر داشتند. از جمله برجام که اصلا توسط غرب آغاز نشد که بخواهیم بررسی کنیم چه کسی بیشتر به تعهداتش عمل کرد و چه کسی عمل نکرد. برای کشورهای در حال توسعه، تجربیات اوکراین، درس های مهمی دارد. اولین درس این است که اتکای به قدرت های بزرگ مانند آمریکا، می تواند منجر به آسیب های جبران ناپذیر شود. کشورهایی که برای امنیت، اقتصاد، یا فناوری خود به شدت به دیگران وابسته هستند، ممکن است در تصمیم گیری های داخلی و بین المللی خود تحت فشار قرار گیرند و مجبور به تبعیت از دستورات او شوند.
تحقیر زلنسکی و تغییر معادلات!
اروپا یکی از متحدان نزدیک آمریکا شناخته میش.د؛ اما تجربیات اخیر، بهویژه در مورد اوکراین، باعث شده است که اروپاییها نگرش خود را تغییر دهند. رهبران اروپایی، پس از مشاهده رفتار ترامپ با زلنسکی، بهوضوح اعلام کردند که «اروپا دیگر نباید رعیت آمریکا باشد.» این تغییر نگرش، نشاندهنده یک تحول عمیق در روابط بینالمللی است.
واکنش سیاستمداران!
پس از دیدار پرتنش دونالد ترامپ با ولودیمیر زلنسکی، واکنشهای متعددی از سوی رهبران جهانی و مقامات سیاسی به این رویداد ابراز شد. این واکنشها از سوی دوستان زلنسکی جانبدارانه و از سوی دشمنانش خصمانه بود. در زیر به برخی از این واکنشها اشاره میشود.
_جاستین ترودو، نخستوزیر کانادا: او به حمایت از اوکراین و مبارزه مردم این کشور برای دموکراسی و آزادی اشاره کرد و تأکید کرد که کانادا همچنان در کنار اوکراین خواهد بود.
_دونالد توسک، نخستوزیر لهستان: او از زلنسکی حمایت کرد و به او اطمینان داد که اوکراین تنها نیست.
_کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا؛ تأکید کرد که جهان آزاد به یک رهبر تازه نیاز دارد و از حمایت قاطع خود از اوکراین خبر داد.
_امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه؛ بر لزوم ادامه حمایت از اوکراین تأکید کرد و گفت که متجاوز واقعی روسیه است.
_اولاف شولتس، صدراعظم آلمان؛ تاکید کرد هیچکس بیشتر از خود اوکراینیها خواهان صلح نیست و بر حمایت آلمان از اوکراین تأکید کرد.
_اورزولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا؛ به زلنسکی اطمینان داد که او هرگز تنها نیست و بر ادامه همکاری برای دستیابی به صلح تأکید کرد.
_پدرو سانچز، نخستوزیر اسپانیا: اسپانیا در کنار اوکراین ایستاده است.
_ دونالد فرانچیشک توسک ، نخستوزیر لهستان: عزیزم زلنسکی و دوستان گرامی اوکراینی، به شما میگویم که تنها نیستید.
_ دنیس شمیحال ا نخستوزیر اوکراین: آتشبس بدون ضمانت، راه روسیه برای اشغال کل قاره اروپاست. رئیسجمهور زلنسکی درست میگوید، صلح بدون تضمینها امکانپذیر نیست.
_دون بیکن، نماینده جمهوریخواه: روز بدی برای سیاست خارجی آمریکا بود، اوکراین خواهان استقلال و حاکمیت قانون است و ما باید از آزادی دفاع کنیم.
_کاستا، رئیس شورای اروپا: زلنسکی عزیز! تو تنها نیستی؛ ما در کنارت هستیم و به همکاری با اوکراین برای صلح پایدار و عادلانه ادامه میدهیم.
_یوناس گار استوره، نخستوزیر نروژ: دیدار و گفتوگوی ترامپ و زلنسکی در کاخ سفید دلسرد کننده و اظهارات ترامپ در این دیدار غیرمنطقی بود.
_مرتس، رهبر حزب پیروز و صدراعظم احتمالی آلمان: ما در زمانهای خوب و دشوار در کنار اوکراین هستیم.
_مارک کلی، سناتور جمهوریخواه: آنچه در کاخ سفید رخ داد، هرج و مرج بود و هدیهای برای پوتین محسوب میشود. تنها برنده این وضعیت پوتین و طرفدارانش هستند.
_ویکتوریا اسپارتز،نماینده جمهوریخواه: زلنسکی با توهین به ترامپ برای جلب رضایت اروپاییها، بدترین خدمت را به اوکراینیها میکند.
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا: از رئیس جمهور ترامپ متشکرم که آمریکا را در اولویت قرار داد.
_سیانان به نقل از یک مقام کاخ سفید: ترامپ قبل از دستور خروج زلنسکی با معاون خود و روبیو مشورت کرد.
_لیندسی گراهام، سناتور جمهوریخواه: ترامپ بسیار مشتاق بود که توافقنامه فلزات را امضا کند اما زلنسکی با او بحث میکرد.
واکنش روسیه
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، دیدار زلنسکی و ترامپ را یک شکست کامل سیاسی و دیپلماتیک برای کییف توصیف کرد و گفت که زلنسکی در این ملاقات شکست سختی را تجربه کرده است. زاخارووا همچنین زلنسکی را به عنوان «خطرناکترین تهدید برای جامعه جهانی» معرفی کرد و او را متهم کرد که برای حفظ قدرت خود، میلیونها نفر از شهروندان اوکراین را به کام مرگ فرستاده است. زاخارووا به رفتار ترامپ در این دیدار نیز اشاره کرد و گفت که او با «خویشتنداری» عمل کرده است و از زدن زلنسکی خودداری کرده است. این اظهارات به نوعی به انتقاد از زلنسکی و رفتار او در این ملاقات اشاره داشت.
دیمیتری مدودف، رئیسجمهور پیشین روسیه، زلنسکی را «خوک وقیح» نامید و به نوعی به او توهین کرد و گفت که او باید یک سیلی درست و حسابی در کاخ سفید دریافت میکرد. برخی از تحلیلگران روسی این درگیری لفظی را به عنوان یک رویداد تاریخی توصیف کردند و بر این باور بودند که این تنشها نشاندهنده ضعف در روابط بینالمللی و عدم توافق در مورد مسائل کلیدی است.
واکنشهای رسانهها
انتقاد از رفتار ترامپ: برخی تحلیلگران، از جمله نیکو لانگه، تحلیلگر آلمانی، برخورد ترامپ با زلنسکی را «مایه شرمساری برای آمریکا» دانستند و بر این باور بودند که این رفتار به اعتبار ایالات متحده آسیب میزند.
حمایت از زلنسکی: رهبران اروپایی و تحلیلگران سیاسی در اروپا بهطور کلی از زلنسکی حمایت کردند و او را به عنوان قربانی در این ماجرا معرفی کردند. آنها بر اهمیت حمایت از اوکراین در برابر تجاوزات روسیه تأکید کردند.
نگرانی از پیامدهای سیاسی: برخی تحلیلگران نگران بودند که این تنشها و مشاجرات ممکن است به تضعیف موضع اوکراین در مذاکرات آینده منجر شود و به نوعی زلنسکی را در موقعیت ضعیفتری قرار دهد.
خشم عمومی در اوکراین: گزارشها حاکی از آن است که مردم اوکراین از رفتار ترامپ در این دیدار خشمگین بودند و آن را نوعی تحقیر تلقی کردند. این احساسات بهویژه در رسانههای اوکراینی و تحلیلگران سیاسی این کشور منعکس شد. برخی تحلیلگران بر این باورند که تنشهای ایجاد شده در این دیدار میتواند به تضعیف موضع اوکراین در برابر روسیه منجر شود. این موضوع به نفع ایران خواهد بود، زیرا ایران به دنبال تقویت روابط خود با روسیه است و هرگونه تضعیف اوکراین میتواند به افزایش نفوذ روسیه در منطقه کمک کند.
مایه عبرت: رسانههای ایرانی نیز با تحلیل این دیدار نوشتند جنگ لفظی بین ترامپ و زلنسکی صحنه عبرت آموزی است که درستی مواضع ایران درباره عدم مذاکره با آمریکا را به اثبات میرساند.