دور دوم مذاکرات غیرمستقیم جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در رم ایتالیا با هماهنگی وزیر خارجه عمان برگزار شد. این مذاکرات با حضور «سیدعباس عراقچی» وزیر خارجه کشورمان و «استیو ویتکاف» نماینده ویژه رئیسجمهور آمریکا در امور خاورمیانه انجام شد.
موضوع اصلی مذاکره غیرمستقیم دو کشور، همانگونه که جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است، صرفاً بر فناوری هستهای صلح آمیز جمهوری اسلامی متمرکز است؛ اما فرای روند مذاکرات و آنچه طرفین در میز مذاکره غیر مستقیم با واسطه سلطنت عمان مطرح کردند و فرای مباحث مطرح شده درباره میزان پیشرفت مذاکرات، نکته مهم این است که به دلیل تجربیاتی که از فضای غیرشفاف مذاکره در برخی دورهها داشتیم، پیوست رسانهای مذاکرات و مدیریت فضای افکار عمومی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در این میان، پیوست رسانهای وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران و اعلام فرآیند و نتایج مذاکرات از سوی سیدعباس عراقچی نکته بسیار مثبتی است که به کاهش التهابات و فضاسازیهای جریانهای ضد ایرانی برای اثرگذاری منفی بر فضای داخلی، اقتصاد و بازار کمک ویژهای کرده است. برای نمونه، وقتی فاصله کوتاه در بین مذاکرات دیروز که به گفته رسانهها برای ادای نماز تیم ایرانی بوده، به توقف روند مذاکره تعبیر شده و به سرعت در رسانههای جهان بازتابهای گوناگون پیدا میکند، نقش و اهمیت رسانه در انعکاس واقعیتهای میدان مذاکره اهمیتی دوچندان می یابد. واقعیت این است که مدیریت فضای رسانهای و ارائه اطلاعات شفاف به افکار عمومی، نقش کلیدی در ایجاد اعتماد و کاهش تنشهای احتمالی دارد. پیوست رسانهای در مذاکرات بینالمللی، بهویژه مذاکرات حساسی مانند مذاکرات ایران و آمریکا، نقش بسیار مهمی در مدیریت افکار عمومی و کاهش اثرات منفی احتمالی دارد. این پیوست شامل برنامهریزی دقیق برای اطلاعرسانی، روایتسازی و مدیریت فضای رسانهای است. هدف اصلی آن، ایجاد تصویری واقعبینانه و متوازن از مذاکرات برای جلوگیری از ایجاد انتظارات غیرواقعی یا تنشهای اجتماعی و سیاسی است.
برخی از نکات کلیدی در پیوست رسانهای موضوع مذاکرات اخیر عبارتند از: 1ـ شفافیت در اطلاعرسانی: ارائه اطلاعات بهموقع به رسانهها و افکار عمومی برای جلوگیری از شایعات و تحلیلهای گمراهکننده؛ 2ـ روایتسازی هوشمندانه: تیم مذاکرهکننده باید تلاش کند روایت غالب و منطقی از مذاکرات ارائه دهد تا از سوءاستفاده طرف مقابل جلوگیری شود. 3ـ مدیریت انتظارات عمومی: جلوگیری از ایجاد امیدهای غیرواقعی یا تصویرسازی رویایی که ممکن است در صورت عدم توافق، به نارضایتی اجتماعی منجر شود. 4ـ استفاده از کارشناسان رسانهای: بهرهگیری از متخصصان برای هدایت افکار عمومی بهصورت واقعبینانه و منطبق با منافع ملی. (علی حیدری)
▼ گزارش روز
چرا نه خوشبینیم و نه بدبین؟
رهبر معظم انقلاب اسلامی در اولین دیدار سال نو با مسئولان ارشد سه قوه درباره مذاکرات ایران و آمریکا فرمودند: «مذاکرات ممکن است به نتیجه برسد یا نرسد. ما هم به این گفتوگوها نه خیلی خوشبین و نه خیلی بدبین هستیم، البته به طرف مقابل خیلی بدبین هستیم، اما به تواناییهای خود خوشبین هستیم.»
اینکه ما به مذاکرات بدبین نیستیم، به این دلیل است که ادله گوناگونی وجود دارد که با محاسبه هزینه و فایده سناریوهای احتمالی از نظر آمریکاییها، مذاکره به نفع آنهاست و اگر ما هم مبتنی بر تواناییهای خود مذاکره کنیم، میتوانیم از این مذاکرات فوایدی کسب کنیم. به نظر میرسد، ترامپ به دلیل اجباری که وجود دارد، به مذاکرات تن داده است. ترامپ یا باید با ایران مذاکره کند یا اینکه راه تقابل با ایران را در پیش بگیرد؛ اگر تقابل با ایران را انتخاب کند منافع بسیار زیادی را از دست میدهد و ممکن است بسیاری از سرمایهگذاریهای آمریکا در کشورهای عربی منطقه و از جمله عربستان به خطر بیفتد. بیتردید، این تقابل یک برنده بیشتر ندارد و آن، چین است. بنابراین، تقابل با ایران برای آمریکا بسیار پرهزینه است. البته کسانی که ترامپ را مجبور در این مذاکرات میبینند، دلیلی دیگر نیز در این باره ذکر میکنند. ترامپ نتوانسته است در سیاست فشار حداکثری نتیجه بگیرد و چارهای جز تعامل با ایران ندارد، شاهدی که در این زمینه وجود دارد، عقبنشینی ترامپ در مذاکرات اخیر است. ترامپ که قبل از مذاکرات با ادعای برچیدن برنامه هستهای ایران و مذاکرات موشکی و منطقهای، ایران را به مذاکره فرا میخواند، در گام آخر به صراحت ادعا میکند مذاکرات صرفاً بر موضوع نساختن سلاح هستهای از سوی ایران صورت میگیرد. البته دلایل دیگری نیز وجود دارد؛ مانند تمایل آمریکا برای حل مسائل با ایران و تمرکز بر روی چین یا سود سرمایهگذای آمریکا در ایران و امثال اینها؛ ولی به نظر میرسد این دسته از دلایل از اعتبار کافی برخوردار نیستند و به مثابه دلایل ثانویه به آنها نگاه میشود.
بنابراین، مبتنی بر این دلایل و برخی دیگر میتوان گفت که بدبینی مطلق به مذاکرات صحیح نیست؛ در کنار این دسته از دلایل رفتار نامتعادل ترامپ و ادعای خودش مبنی بر اینکه در معاملات مهم خود، لحظه آخر زیر میز میزند تا بتواند امتیازات بیشتری بگیرد و تجربیات تاریخی فراوانی که از بدعهدی آمریکاییها وجود دارد؛ مانند پارهکردن برجام، بدعهدی در قبال کره شمالی بعد از مذاکره با این کشور، بدعهدی در ماجرای مذاکرات دولت شهید رئیسی و مبادله زندانیان، بدعهدی در ماجرای کمک ایران برای غلبه بر تروریستها در افغانستان یا آزادسازی گروگانها در لبنان و دهها مورد دیگر ما را به این نتیجه میرساند که خیلی هم نباید به این مذاکرات خوشبین باشیم.
(علی کارگر)
▼ خبر ویژه
ایران تسلیم نمیشود، آمریکا توان جنگ ندارد!
در میانه بحرانهای جهانی، «جان مرشایمر» نظریهپرداز برجسته روابط بینالملل و پدر رئالیسم تهاجمی، هشدار آشکاری درباره تقابل با ایران داده است. او با انتقاد از تلاش واشنگتن برای تحقق اهداف اسرائیل، تأکید میکند: «ایران از خط قرمز هستهای خود عقبنشینی نمیکند.» مرشایمر هشدار میدهد جنگ با ایران، فاجعهای برای اقتصاد جهانی رقم خواهد زد، بهویژه با توجه به توان ایران در ضربهزدن به تأسیسات نفتی منطقه. او اعتراف میکند حتی ترامپ نیز جرئت آغاز چنین جنگی را نداشت. این تحلیل نشاندهنده ناکامی فشارهای غرب، قدرت بازدارندگی ایران و بینتیجه بودن گزینه نظامی است. پیام روشن است؛ آمریکا نمیتواند ایران را به تسلیم وادار کند و اسرائیل باید واقعیتهای منطقه را بپذیرد. در شرایطی که حتی رئالیستهای آمریکایی خطر فشار بیش از حد بر ایران را درک کردهاند، وقت آن رسیده که برخی در داخل نیز به جای دلخوشی به لبخند غرب، بر استقلال و عزت ملی تکیه کنند.
▼ اخبار
دشمن برای نابودی ارزشها متحد شده است!
«حجت الاسلام والمسلمین حاجی صادقی» با اشارهای دقیق و عمیق به تلاشهای همهجانبه و سازمانیافته دشمنان برای وارد آوردن ضربات گوناگون و متعدد به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، بر ضرورت و فوریت هوشیاری کامل و همهجانبه تأکید ورزیدند. نماینده ولی فقیه در سپاه با تشریح ابعاد این جنگ نرم و پیچیده، تصرف اذهان و تغییر باورهای اساسی جامعه و به ویژه نسل جوان را از جمله مهمترین اهداف شوم دشمنان برشمردند و ترویج ضد ارزشها و تلاش برای جلوهگر کردن آنها به شکلی جذاب و فریبنده به منظور جایگزینی با ارزشهای اصیل و ریشهدار جامعه را از دیگر برنامههای خطرناک آنان دانستند. وی جهاد کبیر را راهبردی اساسی و کارآمد در مقابله با جنگ فرهنگی تمامعیار دشمن معرفی کرد و جهاد تبیین را برجستهترین و مؤثرترین مصداق آن در شرایط کنونی دانست.
اخراج گروههای مقاومت؛ مأموریت جدید جولانی؟!
روزنامه معتبر «وال استریت ژورنال» در گزارشی تحلیلی و مهم به نقل از منابع آگاه خبر داد که دولت «واشنگتن» در رویکردی جدید و تأملبرانگیز، کاهش تحریمهای اعمال شده علیه کشور «سوریه» را به انجام اقداماتی از سوی دولت این کشور مشروط کرده است که از جمله مهمترین آنها میتوان به اخراج گروههای مسلح فلسطینی فعال در خاک «سوریه» اشاره کرد. این درخواستهای جدید دولت «آمریکا» در چارچوب سیاستهای منطقهای جدیدی از سوی کاخ سفید به مقامات ارشد منطقهای ابلاغ شده و نشاندهنده تغییراتی در رویکرد «واشنگتن» در قبال بحران «سوریه» و بازیگران منطقهای است. البته دولت «دمشق» هنوز هیچ واکنش رسمی و علنی به این شروط و درخواستهای مطرح شده از سوی دولت «آمریکا» نشان نداده است و باید منتظر ماند و دید که تحولات آتی در این زمینه به چه سمتی پیش خواهد رفت.
حمله به ایران، عربستان را هم به آتش میکشد!
روزنامه مشهور و پرمخاطب «رأیالیوم» که مسائل منطقه را تحلیل میکند، در گزارشی به نقل از «بنحاس عنبری»، تحلیلگر برجسته صهیونیست، نوشت؛ وی با انتشار مقالهای به شدت هشدار داده است که هرگونه اقدام نظامی و حمله احتمالی به ایران، با واکنش شدید و قاطع تهران مواجه خواهد شد که به طور قطع کشور عربستان سعودی و زیرساختهای حیاتی انرژی آن را نیز در بر خواهد گرفت. «عنبری» به این واقعیت اذعان کرد که گزینه نظامی علیه ایران دیگر هیچگونه کارایی و اثربخشی ندارد و به یک گزینه شکستخورده تبدیل شده است. به گفته این تحلیلگر صهیونیست، دولت «ریاض» در حال حاضر به دنبال کاهش سطح تنشها با تهران و ایجاد نوعی ائتلاف دفاعی مشترک با ایران در منطقه استراتژیک خلیج فارس است و این نشاندهنده تغییر رویکردی مهم در سیاستهای منطقهای عربستان سعودی است. گفتنی است، «ایهود اولمرت» نخستوزیر پیشین رژیم صهیونی نیز پیش از این به صراحت اعتراف کرده بود که «تلآویو» به هیچ وجه توانایی انجام یک حمله نظامی مؤثر و تعیینکننده به تأسیسات هستهای ایران را ندارد.
پشت لبخند آمریکا، زهرخند پنهان است!
«عطاءالله مهاجرانی» در یادداشتی با تأکید بر بدبینی نسبت به سیاستهای آمریکا، تصریح کرد، در عرصه سیاست امروز جهان، هیچ جایگاهی برای خوشبینی، به ویژه از نوع آمریکایی آن وجود ندارد و همواره باید در پس لبخندهای ظاهری سیاستمداران آمریکایی، نیات پنهان و زهرخندهای احتمالی را نیز در نظر گرفت. او با اشاره به تجربه تلخ و پر فراز و نشیب توافقنامه برجام، یادآور شد که در آن مقطع زمانی، «جان کری» چهرهای مثبت و متعادل از خود به نمایش میگذاشت، اما در نهایت سوءاستفادههای آشکار آمریکاییها از حسن نیت و خوشبینی هیئت مذاکرهکننده ایرانی به وضوح روشن شد. او این مقاله را تأییدی آشکار بر سخنان حکیمانه رهبر معظم انقلاب اسلامی دانست که همواره تأکید داشتهاند «به آمریکاییها نمیتوان اعتماد کرد» و در پایان تصریح کرد، این بدبینی به معنای مخالفت با اصل مذاکره نیست، اما در عین حال هیچگونه جایگاهی برای خوشبینی سادهلوحانه به طرف آمریکایی وجود ندارد.
▼ اخبار کوتاه
◄ با پایان دور دوم مذاکرات، شبکه 12 رژیم صهیونیستی گزارش داد، واشنگتن زیادهخواهیهای پیشین خود درباره از بین رفتن برنامه هستهای ایران را کنار گذاشته است. به گفته رسانه عبری، برآورد کنونی از مذاکرات این است که کاخ سفید هماکنون با ادامه برنامه صلحآمیز هستهای ایران موافقت کرده است.
◄ مشاور سیاسی رهبر معظم انقلاب ۹ اصل مورد نظر ایران در مذاکرات رم را اعلام کرد. «علی شمخانی» نوشت: «مذاکرهکنندگان ایران با اختیارات کامل راهی رم شدند تا توافقی جامع را بر پایه 9 اصل دنبال کنند: جدیت، تضمین، توازن، رفع تحریم، نه به مدل لیبی/امارات، اجتناب از تهدید، سرعت، مهار مزاحمین(مثل اسرائیل) و تسهیل سرمایهگذاری. ایران برای توافق متوازن آمده، نه تسلیم.»
◄ خانوادههای اسرای رژیم صهیونیستی با انتشار بیانیهای، خواستار برگزاری تظاهرات گسترده در «تلآویو» برای فشار بر «بنیامین نتانیاهو»، نخستوزیر رژیم صهیونیستی به منظور بازگرداندن فوری اسرای نگهداریشده در غزه شدند. این فراخوان پس از اعلام گردانهای «قسام»، شاخه نظامی حماس، مبنی بر شهادت یکی از محافظان اسیر رژیم صهیونیستی به نام «عیدان الکساندر» در بمبارانهای غزه، منتشر شد.
◄ «حسین دلیریان» سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی با انتشار یادداشتی در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: «بررسیهای مرکز ملی فضای مجازی نشان میدهد در مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در ایتالیا، میزان انتشار خبر جعلی اوج گرفت و در ۴ ساعت مذاکره، دهها خبر جعلی در رسانههای غیررسمی داخلی و رسانههای خارجی منتشر و سپس تکذیب شد. حجم انتشار اخبار جعلی از مذاکرات در رم، بیشتر از مذاکرات مسقط بود؛ اما عملکرد تیم مذاکرهکننده و تیم رسانهای ایران مانع از اثرگذاری اخبار خلاف واقع شد.»
◄ رسانههای صهیونیستی از تلاشهای پشت پرده کاخ سفید برای تدارک مذاکره مستقیم واشنگتن با حماس بر سر آزادی اسیر آمریکایی دربند مقاومت فلسطین در غزه خبر میدهند. به گزارش شبکه «کان» رژیم صهیونیستی به نقل از یک منبع اماراتی، مقامات کاخ سفید پس از ناخرسندی از کارشکنیهای مکرر بنیامین نتانیاهو، در مسیر مذاکرات تبادل اسرا و آتشبس در غزه ابراز تمایل کردهاند تا با مقام اصلی مسئول پرونده اسرا در جنبش اسلامی فلسطین (حماس) به صورت مستقیم وارد مذاکره شوند.
◄ «ابو علی العسکری»مسئول امنیتی در گردانهای حزبالله عراق تأکید کرد: «دولت عراق باید هرچه سریعتر مکانیسم جدولبندی عقبنشینی نیروهای اشغالگر آمریکایی از عراق را روشن کند.»
◄«کیت کلوگ»نماینده ویژه رئیسجمهور آمریکا، طی مصاحبهای با شبکه «فاکس نیوز» به صراحت اعلام کرد، عضویت اوکراین در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به هیچ عنوان صورت نخواهد گرفت. وی با تأکید بر موضع قاطع واشنگتن در این خصوص گفت: «ما خیلی واضح گفتیم. ناتو منتفی است. شما قرار نیست بخشی از آن باشید.»