آیا اگر شهادت آیت الله رئیسی اتفاق نمی‌افتاد و دولت ایشان پابرجا بود به سمت مذاکره می رفتیم؟

هر چند تصور کردن امر محال محال نیست ولی لازم است در پاسخ به این سوال چند نکته را مد نظر داشت:

1- مذاکرات با آمریکا در زمان آیت الله رئیسی در کانال مسقط پابرجا بوده است. اما این جا و در این سئوال نکته‌ای که باید مورد تاکید قرار گیرد این است که قطعا دولت شهید رئیسی هم در مقابله با تغییر یک دولت در آمریکا و تلاش آن برای کانالیزه‌کردن ایران در دو راهی «جنگ یا مذاکره تسلیمی»، حاضر به مذاکره نمی‌شد. همان کاری که در دولت فعلی نیز تحقق یافت، یعنی با قلدری طرف مقابل، ایران حاضر به نشستن پای میز مذاکره نشد.

2- وفق فرض مسئله، به علت خرد جمعی بودن سیاست خارجی در ایران، زمانی به دولت اجازه مذاکره داده می‌شد که دشمن احساس و محاسبه ضعف از سوی ایران نکند.

3- نکته مهم‌تر از دو نکته قبل این است که با وجود این که تصمیم به مذاکره را مبتنی بر خرد جمعی می‌توان تلقی نمود ولی مسئله اصلی مشخص کردن قدرالسهم آن در حل مشکلات موجود است. دولت آیت الله رئیسی در مدت زمان حضور در میز مذاکرات تلاش نمود که شرایط داخلی با مذاکرات گره نخورد و فضای بازار شرطی نشود و تا میزان زیادی نیز موفق بود. این موضوع می‌تواند نقطه عطف و تجربه گرانبهایی برای سیاست‌ورزان فعلی کشور باشد.

منبع: پرسمان هفته شماره 3