جشنوارههای بینالمللی با هدف تبلیغ و حمایت از صنعت سینما، ایجاد رقابت و معرفی آثار ارزنده در حال فعالیت هستند، اما برخی از این جشنوارهها از اصول حرفهای خود فاصله گرفته و سوگیری سیاسی پیدا کردهاند. در این میان میتوان به جشنواره کن اشاره کرد.
فیلم «یک تصادف ساده» در حالی نخل طلای جشنواره کن ۲۰۲۵ را از آن خود کرد که بسیاری از منتقدان اعطای جایزه اصلی به فیلم پناهی را «شگفتی لحظه آخری» توصیف کردند و آن را لایق این حد از توجه ندانستند.
اما برای ژولیت بینوش، رئیس هیئت داوران، این تصمیم نهتنها غافلگیرکننده نبود، بلکه «ضروری» و برگرفته از حس «مقاومت و بقا» بود. رئیس هیئت داوران «سیاسیبودن» را یکی از جنبههای «یک تصادف ساده» معرفی کرد و اظهار داشت پناهی «از کشوری [با شرایط] پیچیده میآید. وقتی فیلم را تماشا کردیم، خودش را از دیگر آثار جدا کرد».
به بیان روشنتر، آنچه فیلم پناهی را از رقبا متمایز کرد، نه زبان سینمایی یا ارزشهای زیباییشناختی آن، بلکه موقعیت سیاسی و زیست شخصی کارگردان بود. ژولیت بینوش اما آخرین میخ را بر تابوت هنریبودن انتخاب «یک تصادف ساده» کوبید و عنوان کرد: «با توجه به آنچه او (پناهی) پشت سر گذاشته، جشنگرفتن برایش واقعاً هیجانانگیز بود.»
این در حالی است که پناهی دارای محکومیتهای قضایی است و اظهارات سیاسیاش در سالهای اخیر مورد توجه دشمنان ایران بوده است.
سعید روستایی نیز با فیلم «زن و بچه» راهی کن شد. او در حاشیه جشنواره اظهار داشت: «فیلمهای من تلخه چون جامعه تلخه. وقتی شیرینی نمیبینم، چه بسازم؟»
به نظر میرسد فیلمهای تلخ در جشنوارههایی همچون کن بیشتر مورد استقبال قرار میگیرند. به همین دلیل روستایی نیز با این طرز فکر راهی کن شده است. شاید اگر سوابق سعید روستایی هم مانند جعفر پناهی اینقدر سیاه بود و سوابق شدیدتری در سیاهنمایی از ایران عزیز میداشت، میتوانست او دارنده نخل طلا گردد.
در نهایت، بینوش در میان سخنانش ناخودآگاه به یک نکته اعتراف کرده است و آن اینکه «ما بیش از فیلم، از جهان اطراف فیلمساز تأثیر گرفتهایم». این خود مؤیدی بر این نکته است که مؤلفه تأثیرگذار در برگزیدگی آثار در جشنواره کن، سیاهنمایی و عداوت با ایران و نظام اسلامی میباشد.
جشنوارههای بینالمللی تا مادامی که مقوم صنعت سینما و رقابت تخصصی عرصه سینما باشند، میتوانند بهطور کلی یک اتفاق مثبت باشند؛ اما آنگاه که سیاهنمایی و آثار ضدفرهنگ ایرانی برای هیئت داوران ملاک تعیینکننده قرار میگیرد، دیگر نمیتوان به آن جشنواره با نگاه هنری و عرصه فرهنگی نگریست، بلکه ما دیگر با یک ابزار سیاسی برای اقدامات ضدفرهنگی مواجه خواهیم بود.