جدایی زودهنگام ثروتمندترین مرد جهان از ترامپ

ثروتمندترین مرد جهان و مدیرعامل خودروسازی تسلا، دولت دوم ترامپ را پس از یک تجربه پرتنش برای افزایش بهره‌وری دولتی ترک خواهد کرد. او به‌تازگی در شبکه اجتماعی ایکس، که خود مالک آن است، از ترامپ برای تصدیش بر دپارتمان بهره‌وری دولت به‌عنوان کارمند ویژه دولت تشکر کرد و خبر پایان این دوره را داد. خروج او از دولت بسیار سریع و ناگهانی بود و به‌نظر نمی‌رسد که در این‌باره مذاکره‌ای با ترامپ انجام داده باشد. اما اعلام خروج ایلان ماسک از دولت، دقیقاً در فردای انتقاد او از لایحه مالیاتی جدید ترامپ است که به‌تازگی به کنگره راه یافته است. ایلان ماسک این لایحه را گران و مغایر با تلاش‌های او در مسئولیتش در کاخ سفید می‌دانست. این اظهارات باعث شد که نزدیکان به دولت سریعاً دست‌به‌کار شوند و برای پوشش دادن این اتفاق، ادعا کردند که هرچند ماسک از دولت خارج می‌شود اما این مسئله یک امر توافقی است و حمایت و همکاری او از دولت ترامپ ادامه خواهد داشت. اما مسئله این‌طور به نظر نمی‌رسد.

مدتی کمی پس از انتخاب ترامپ به ریاست جمهوری و دقیق‌تر در کنفرانس فوریه محافظه‌کاران، ایلان ماسک در حرکتی عجیب با یک اره‌برقی به روی سن آمد و در میان شور و اشتیاق حضار گفت که این اره‌برقی برای بوروکراسی دولت است. در ابتدای ریاست بر دپارتمان، ماسک ادعا می‌کرد که برنامه‌اش آن است که ۲ تریلیون دلار در هزینه‌های فدرال صرفه‌جویی کند، اما آخرین آمار ـ که البته قابل‌اعتماد نیست ـ آن است که میزان صرفه‌جویی، که ایلان ماسک آن را هم با کاهش نیروی کار دولتی و با تهدید به اخراج برای بازنشستگی پیش از موعد انجام داده، تنها ۱۷۵ میلیارد دلار بوده است. اما طرح اخیر دولت، که ترامپ آن را "بزرگ و زیبا" می‌خواند، عملاً داشت ایلان ماسک را نادیده می‌انگاشت. این طرح شامل چند تریلیون دلار معافیت مالیاتی و همچنین تعهد به افزایش هزینه‌های دفاعی دولت می‌شود.

ایلان ماسک در مصاحبه‌ای با سی‌بی‌اس گفت که «با شنیدن این طرح کاملاً ناامید شدم. ترامپ با این کار نه‌تنها مشکل کسری بودجه را حل نخواهد کرد (که یکی از وعده‌های انتخاباتی ترامپ بوده است)، بلکه آن را افزایش نیز خواهد داد.» این لایحه همچنین پیشنهاد می‌دهد سقف بدهی دولت به ۴ هزار میلیارد دلار افزایش یابد – یعنی حدی که دولت می‌تواند برای پرداخت هزینه‌های خود وام بگیرد.

به‌علاوه، ماسک در طی این مدت با چند تن از اعضای دیگر کابینه نیز به مشکل جدی خورده است، مانند مارک روبیو وزیر خارجه، وزیر حمل‌ونقل شان دافی و وزیر خزانه‌داری اسکات بسنت. اما مشهورترین فرد در کابینه که ماسک با او مشکل جدی داشت، مشاور تجاری ترامپ، پیتر ناوارو است که ماسک علناً او را «احمق» خواند. این تنش‌ها باعث شده بود که ماسک و نیروهایش در دپارتمان عملاً نادیده گرفته شوند و این برای ثروتمندترین مرد جهان مسئله کوچکی نبود.

ماسک هفته گذشته همچنین اعلام کرد که قصد دارد در آینده «بسیار کمتر» در سیاست هزینه کند. او میلیاردها دلار را برای کمپین ترامپ هزینه کرد و حالا حس می‌کند که به او در دولت خیانت شده است. به‌علاوه آنکه در طی این مدت، ارزش سهام و میزان فروش خودروهای تسلا به‌شدت کاهش یافته است، که این امر سرمایه‌گذاران و سهام‌داران را بسیار عصبانی کرده است. نکته دیگر آن است که ماسک به دلیل اخراج و تعدیل بی‌رحمانه هزاران کارمند دولتی، وجهه خوب خود را نیز از دست داده است. حالا اما او می‌خواهد به تسلا بازگردد و بر روی کسب‌وکارش تمرکز کند.

ماسک در اظهارات هفته گذشته خود از اقداماتش دفاع کرد و گفت: «کاری را کردم که باید انجام می‌دادم.» اما وضعیت بوروکراسی فدرال بدتر از چیزی بود که من تصور می‌کردم. این اعتراف دقیقی است از ماسک، که بسیاری به او به‌عنوان ترامپ شماره دو و جانشین او ـ به‌عنوان یک میلیاردر که قرار است دوباره وارد سیاست شود ـ نگاه می‌کردند. اما به‌نظر می‌رسد که ماسک این دسته افراد را با استعفایش به‌زودی ناامید کرد. البته این مسئله اصلاً عجیب نیست که ماسک بتواند در سال‌های آینده دوباره به سیاست ورود کند، اما این مسئله منوط به آن است که او بتواند همچنان خود را به‌عنوان ثروتمندترین انسان، در جلوی دید رسانه‌ها نگاه دارد.