نفت ایران برگ برنده ژئوپلیتیک پکن در برابر غرب

در سال‌های اخیر، چین به بزرگ‌ترین مشتری نفت ایران تبدیل شده و این وابستگی به سطحی رسیده که هرگونه آسیب به امنیت اقتصادی یا ژئوپلیتیکی ایران می‌تواند برای پکن هزینه‌زا باشد.

پایگاه بصیرت

طبق جدیدترین داده‌ها، چین در ماه‌های اخیر روزانه بین ۱.۳ تا ۱.۸ میلیون بشکه نفت از ایران خریداری کرده که این مقدار حدود ۱۳ تا ۱۶ درصد از کل واردات نفت خام چین را تشکیل می‌دهد؛ رقمی که در مارس ۲۰۲۵ رکورد تاریخی زد و نسبت به ماه قبل ۸۳ درصد رشد داشت. به گزارش ایرویل مارکت (IrOilMareket) ایران حدود ۱۳.۶% از واردات نفت چین را تامین می‌کند. بیشتر خریداران، پالایشگاه‌های متقل کوچک در استان شاندونگ هستند که نسب به تحریم‌های آمریکا، آزادی عمل بیشتری دارند.تقریباً ۹۰ درصد نفت صادراتی ایران راهی چین می‌شود و بیشتر این نفت پس از تغییر اسناد در آب‌های تنگه مالاکا، به چین دوباره صادرات (ReExport) می‌شود.دلیل اصلی این پافشاری پالایشگاه‌های چینی، تخفیف نفت ایران است و همین موضوع باعث شده چین در شرایط فشارهای خارجی، خرید خود را افزایش دهد و حتی ذخایر نفتی‌اش را بالا ببرد.ازطرفی دیگر برخی کارشناسان، سهم بالای ایران در امنیت انرژی چین (13 درصد و بیشتر) را عامل خرید بی‌ئقفه چین از ایران می‌دانند که هرگونه نوسان در عرضه نفت ایران، می‌تواند امنیت تامین نفت چین و در پی تولید کالای چین به عنوان کارخانه دنیا را با اختلال و بحران مواجه کند.به معنای دیگر، این وابستگی فقط اقتصادی نیست؛ چین با خرید نفت ایران، هم هزینه انرژی خود را پایین نگه می‌دارد و هم تنوع منابع انرژی و ذخایر استراتژیکش را افزایش می‌دهد.

در عین حال، اگر تنش‌های منطقه‌ای مثل جنگ ایران و رژیم صهیونیستی بالا بگیرد یا تنگه هرمز بسته شود، چین با یک بحران بزرگ انرژی روبرو می‌شود چون نه‌تنها نفت ایران، بلکه نفت سایر کشورهای خلیج فارس هم در خطر قرار می‌گیرد. پکن برای چنین شرایطی ذخایر استراتژیک نفتی ایجاد کرده که فقط حدود ۱۰۰ روز پاسخگوی نیازش است و اگر بحران طولانی شود، این ذخایر کافی نخواهد بود.از طرف دیگر، این وابستگی دوطرفه است؛ ایران هم به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های فروش نفت، به بازار چین به عنوان مشتری مطمئن و بزرگ نیاز دارد. با این حال، نفت ارزان ایران فعلاً برای پکن یک برگ برنده اقتصادی و ژئوپلیتیکی است و هرگونه آسیب به امنیت ایران، می‌تواند توازن انرژی و حتی قدرت چانه‌زنی چین در عرصه بین‌الملل را به هم بزند.به گفته رضا نائینی، کارشناس انرژی، نفت ایران نه‌تنها یک کالای تجاری، بلکه یک ابزار راهبردی برای چین است و هرگونه اختلال در این مسیر، برای اقتصاد و امنیت انرژی پکن یک تهدید جدی محسوب می‌شود که در صورت لزوم پای آن‌ها را برای حفظ امنیت انرژی، به میدان تنش می‌کشاند.

منبع: خبرگزاری فارس