خورشید در مدار تولید ملی

بر اساس آمار توانیر، در سه‌ماهه نخست امسال تولید برق از منابع تجدیدپذیر نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۸.۶ درصد رشد داشته و این رشد برای نیروگاه‌های خورشیدی به ۸۰ درصد رسیده است. ظرفیت منصوبه تجدیدپذیرها نیز از ۱۲۳۲ مگاوات در شهریور ۱۴۰۳ به ۲۵۵۰ مگاوات در آغاز مهر ۱۴۰۴ افزایش یافته است. رشدی ۴۳ درصدی که بیانگر جهشی بزرگ در سیاست‌های انرژی کشور است.

پایگاه بصیرت / علی محمدی

بحران ناترازی برق در سال‌های اخیر به یکی از چالش‌های بنیادین اقتصاد ایران تبدیل شده است. بحرانی که نه‌تنها تولید صنعتی و کشاورزی را تحت‌فشار قرار داده، بلکه هزینه‌های سنگینی بر کل اقتصاد تحمیل کرده و از قضا موجبات نارضایتی مردم را نیز فراهم ساخته است. برآوردها نشان می‌دهد زیان ناشی از ناترازی انرژی در سال ۱۴۰۳ بیش از ۲۰ میلیارد دلار بوده است. عددی که نشان می‌دهد انرژی دیگر صرفاً یک کالای مصرفی نیست، بلکه شریان حیاتی تولید و توسعه ملی است. در چنین شرایطی، حرکت به‌سوی انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه انرژی خورشیدی، صرفا یک انتخاب نیست بلکه ضرورتی راهبردی برای اقتصاد ایران به شمار می آید.

از طرفی امروزه شاهدیم که جهان به سمت انرژی پاک در حال حرکت است. طبق برخی گزارش‌ها، در سال گذشته میلادی بیش از ۸۰ درصد نیروگاه‌های جدید ساخته‌شده در جهان از نوع تجدیدپذیر بوده‌اند. البته ایران نیز از این قافله عقب نمانده است. بر اساس آمار توانیر، در سه‌ماهه نخست امسال تولید برق از منابع تجدیدپذیر نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۸.۶ درصد رشد داشته و این رشد برای نیروگاه‌های خورشیدی به ۸۰ درصد رسیده است. ظرفیت منصوبه تجدیدپذیرها نیز از ۱۲۳۲ مگاوات در شهریور ۱۴۰۳ به ۲۵۵۰ مگاوات در آغاز مهر ۱۴۰۴ افزایش یافته است. رشدی ۴۳ درصدی که بیانگر جهشی بزرگ در سیاست‌های انرژی کشور است.دولت برای رفع ناترازی برق، برنامه‌ای جامع را در دستور کار قرار داده و منابع لازم نیز هم در بودجه سال جاری پیش بینی شده و هم از صندوق توسعه برداشته شده است. قرارداد بزرگ ایران و چین برای واردات صفحات خورشیدی به ظرفیت ۷۰۰۰ مگاوات، یکی از مهم‌ترین گام‌های این مسیر است. با اجرای این طرح، هزینه تولید برق خورشیدی ۴۰ درصد کاهش می‌یابد، اثر تحریم‌ها کم می‌شود و ایران می‌تواند در مسیر تراز انرژی گام بلندی بردارد. علاوه بر این، طرح توسعه نیروگاه‌های خانگی نیز با سرعت پیش می‌رود و تسهیلات بسیار ویژه در اختیار مردم قرار گرفته است. اکنون بیش از ۳۰ هزار سامانه خورشیدی خانگی فعال‌اند و تا پایان سال این رقم به ۵۰ هزار واحد می‌رسد. این پروژه‌ها با تسهیلات کامل و حمایت وزارت نیرو، مردمی‌ترین شکل توسعه انرژی تجدیدپذیر را رقم زده‌اند. و این دقیقا مهمترین فصل در عبور از ناترازی برق است، یعنی مردمی سازی انرژی.

از سوی دیگر، افتتاح نیروگاه خورشیدی شهر آفتاب، به‌عنوان بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی کشور و یکی از بیست نیروگاه بزرگ جهان، نمادی از توان داخلی و افق روشن انرژی پاک در ایران است. استفاده از فناوری ردیاب خورشید و پنل‌های دوطرفه در این نیروگاه، ایران را در مسیر فناوری‌های نوین انرژی قرار داده است.

اما راه نجات از ناترازی تنها در توسعه ظرفیت تولید خلاصه نمی‌شود. کلید پایداری انرژی در مدیریت مصرف، بهینه‌سازی و صرفه‌جویی هوشمندانه است. هر واحد انرژی که صرفه‌جویی می‌شود، به اندازه ساخت یک نیروگاه کوچک ارزش دارد. اگر دولت، صنایع و مردم در کنار هم فرهنگ مصرف بهینه را نهادینه کنند، ایران می‌تواند نه‌فقط از ناترازی عبور کند، بلکه به صادرکننده برق پاک در منطقه تبدیل شود.