سودان در آتش!

در سال ۲۰۱۹، پس از ماه‌ها اعتراض مردمی، عمر البشیر سرنگون شد. خیابان‌های خارطوم طنین‌انداز فریادهای امیدوارانه «آزادی، صلح، عدالت» بود. اما این طلوع امید به سرعت در پس ابرهای توطئه و قدرت‌طلبی محو شد. آنچه نصیب مردم سودان شد، نه دموکراسی، بلکه ورطه‌ای از خلأ قدرت بود که ارتش سودان به رهبری ژنرال عبدالفتاح البرهان و نیروهای واکنش سریع (RSF) به فرماندهی محمد حمدان داگلو (حمیدتی) در دو سوی یک میدان نبرد قرار گرفتند.این تنش در آوریل ۲۰۲۳ به جنگی تمام‌عیار تبدیل شد. RSF با تکیه بر چابکی و تجربه خونین خود از جنگ‌های دارفور، در قلب پایتخت پیشروی کرد و محله‌های استراتژیک خارطوم را تصرف نمود. ارتش نیز با حملات هوایی ویرانگر پاسخ داد. نتیجه این نبرد برادرکشی، تبدیل پایتخت به منظره‌ای از ویرانی و آوارگی بیش از ۱۲ میلیون شهروند سودانی بود؛ رقمی هولناک که به‌عنوان بزرگ‌ترین بحران انسانی در آفریقای معاصر شناخته می‌شود.تراژدی سودان تنها به پایتخت محدود نیست. شهر فاشر در دارفور، آخرین سنگر ارتش در شمال این منطقه، ماه‌ها در محاصره RSF قرار داشت. گزارش‌های میدانی از تاکتیک شوم محاصره و ایجاد قحطی توسط این نیروها حکایت دارد. با بستن راه‌های ورود غذا و دارو، هزاران غیرنظامی در دام افتادند و پس از تصرف محله‌های جنوبی، کشتارهای جمعی به ابزاری برای ایجاد وحشت تبدیل شده است.دارفور منطقه‌ای از غنی‌ترین ذخایر طلای قاره آفریقاست. طبق گزارش گروه کارشناسان سازمان ملل، بخش عمده‌ای از این طلا به‌صورت غیرقانونی استخراج و از مسیر چاد و لیبی به امارات منتقل می‌شود. شرکت‌های مستقر در دوبی بدون بررسی منشأ این فلز گرانبها، آن را خریداری می‌کنند. امارات از سال ۲۰۱۷ با ارائه حمایت‌های لجستیکی و مالی گسترده به RSF، دو هدف استراتژیک دنبال می‌کند: دستیابی به مسیر طلای قاچاق و گسترش نفوذ خود در کرانه‌های حیاتی دریای سرخ و شاخ آفریقا.گزارش‌های مستند وال استریت ژورنال و رویترز از تردد پروازهای باری از ابوظبی به پایگاه‌های RSF در غرب سودان خبر می‌دهند. اسناد معتبر نشان می‌دهند که تل‌آویو نیز از طریق کانال امارات، نقشی فعال در این درگیری ایفا می‌کند. انتقال تجهیزات پیشرفته و حمایت از ژنرال حمیدتی، بخشی از پروژه بلندمدت «اسرائیل بزرگ» برای نفوذ در آفریقا و تثبیت حضور در دریای سرخ ارزیابی می‌شود. این همکاری غیرمستقیم، سودان را به قربانگاه رقابت‌های قدرت‌های بیگانه تبدیل کرده است.امروز سودان در گردابی از خشونت، منافع اقتصادی و جنگ نیابتی گرفتار است. آرمان‌های آزادی‌خواهانه معترضان سال ۲۰۱۹ در میان توپ‌ها و توطئه‌های بین‌المللی گم شده‌اند. جامعه بین‌الملل شاهد این فاجعه انسانی است، در حالی که میلیون‌ها غیرنظامی قربانی بازی بزرگی می‌شوند که بازیگران اصلی آن در خارطوم نیستند، بلکه در پایتخت‌های دوردست آینده سودان را بر روی نقشه‌های استراتژیک خود ترسیم می‌کنند. تا زمانی که این محرک‌های خارجی ادامه داشته باشد، شعله‌های جنگ در سودان همچنان زبانه خواهد کشید.