تحریم یا رقابت

استراتژی در ظاهر موفق
ماجرا از آنجا شروع شد که پس از ماه ها برنامه ریزی در لایه های پنهانی افراطیون، تصمیم بر آن شد تا تمام قوا برای «ثبت نام فله ای» در انتخابات فراخون شوند. این استراتژی موجب می شد آمار ردصلاحیت ها بالا رفته و با اعتراضات گسترده به «ردصلاحیت فله ای» داوطلبان و مخدوش نشان دادن فضای انتخابات، راه برای ورود کاندیداهای معتدل تر به «خانه ملت» هموار شود.
بهزاد نبوی به عنوان یکی از استراتژیست های جریان تندرو، برنامه جریان خویش را چنین تبیین کرد: «خط مشی ای که ستاد ائتلاف در این انتخابات پیش گرفته است و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی هم آن را تایید می کند این است که در مرحله ثبت نام تلاش شود ثبت نام حداکثری انجام شود. این یک استراتژی برای خودمان است که دست‌مان خالی نباشد. تعداد زیادی ثبت نام کنند که هر تعدادی را هم ردصلاحیت کنند امکان حضور وجود داشته باشد.»
این اظهارات پس از آن بیان شد که هیات های اجرایی انتخابات، کار رسیدگی به صلاحیت داوطلبان انتخابات را به پایان رسانیده بودند و بدلیل حجم گسترده نواقص پرونده ها و نیز سخت تر شدن شرایط نمایندگی در قانون انتخابات، صلاحیت حدود 30 درصد از ثبت نام کنندگان تایید نشده بود. چریک پیر در حالی استراتژی خویش را لو می داد که گمان می کرد به اولین هدف، دست یافته است. (مصاحبه بهزاد نبوی با روزنامه اعتماد)
افرادمان را بسیج کردیم
مصطفی تاج زاده نیز در خصوص استراتژی جریان خویش در انتخابات گفت: «اگر 909 نفر را بسیج نمی کردیم تا ثبت نام کنند، آیا این گونه می شد که موضوع ردصلاحیت ها موضوع روز کشور شود و حتی آیت آلله مکارم شیرازی نیز نسبت به آن انتقاد کند؟ ما این کار را کردیم تا بتوانیم این مساله را با تبلیغات وسیع به خبر یک رسانه ها تبدیل کنیم.» (سخنرانی در دفترجنبش مسلمانان مبارز، تشکل سیاسی با دبیرکلی حبیب الله پیمان)
محمد توسلی رئیس دفتر سیاسی نهضت آزادی نیز در گفت وگو با روزآنلاین در خصوص راهبرد نهضت آزادی برای ثبت نام چهره های این تشکل غیرقانونی در انتخابات با علم به ردصلاحیت شدن گفت: «اگرما در انتخابات حضور نداشته باشیم چگونه می توانیم به این وظیفه عمل کنیم.اگر اصلاح طلبان در انتخابات ثبت نام نکرده بودند و توسط هیات های اجرایی و نظارت شورای نگهبان ردصلاحیت نشده بودند چگونه عملکرد مجریان انتخابات و شورای نگهبان قابل ارزیابی بود؟ مسئولان وزارت کشور و سخنگوی شورای نگهبان می گفتند کسانی که می دانند ردصلاحیت می شوند، برای ثبت نام نیایند، آیا ما باید به حرف آنها گوش می دادیم؟»
سابقه عملکرد تندروها
از سوی دیگر آمار منتشر شده از میزان ردصلاحیت داوطلبان ورود به مجالس در ادوار مختلف نشان می دهد هیات های اجرایی انتخابات چهارم و پنجم مجلس شورای اسلامی در دولت سازندگی، با میانگین 8/36 درصد، بیشترین میزان ردصلاحیت ها را به خود اختصاص داده اند. همچنین در انتخابات مجلس چهارم که آمار ردصلاحیت های هیات های اجرایی 9/33 درصد بود، عبدا... نوری از چهره های تندروی نزدیک به مجمع روحانیون و حزب مشارکت، سکانداری وزارت کشور را برعهده داشت. این درحالی است که جریان یادشده پس از اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها از سوی هیات‌های اجرایی در دولت نهم که با عدم تایید 31 درصد داوطلبان همراه بود شروع به جوسازی نمودند.
مرحله بعد از شورای نگهبان
اما همزمان با آغاز بررسی صلاحیت ها در شورای نگهبان، اولین تاکتیک افراطیون در انتخابات با شکست مواجه شد، حالتی مشابه انتخابات ریاست جمهوری نهم که در آن پروژه «معین» با درایت رهبری و تاییدصلاحیت وی از سوی شورای نگهبان به شکست انجامید.
تاییدصلاحیت بسیاری از نامزدهای نزدیک به جریان موسوم به اصلاح طلبی که تا آخرین روزهای بررسی در شورای نگهبان ادامه دارد موجب سردرگمی این جریان برای ادامه حضور در عرصه انتخابات مجلس شد. برخی ائتلاف ها انتخابات را تحریم و برخی حضور در آن را تنها در حوزه هایی که امکان رقابت هست، عملی دانستند.
عبدالله ناصری سخنگوی ستاد ائتلاف اصلاح طلبان در ابتدا اعلام کرد «در خوشبینانه ترین حالت برای 10 درصد کرسی‌های مجلس می توانیم مشارکت و رقابت کنیم.»
اما با انتشار آمار تایید صلاحیت ها در شورای نگهبان ائتلاف اصلاح طلبان در بیانیه ای اعلام کرد که: «در عین اعتراض به حذف نیروهای خود از صحنه و با نگرانی از روند اجرایی سایر مراحل انتخابات می کوشد تا در حوزه های اندکی که امکان رقابت فراهم آمده است در صحنه حضور داشته باشد.»(بهارستان هشتم)
نارضایتی افراطیون از رایزنی‌های کروبی
در این میان حجت الاسلام مهدی کروبی تصمیم دیگری گرفته بود. دبیرکل حزب اعتمادملی که اولین گام خود را در انتخابات با انتقاد از افراطیون و فاصله گرفتن از آنان آغاز کرده بود به میدان مذاکره با شورای نگهبان گام نهاد. او که گزینه فعالیت در چارچوب نظام را برای حزب خود انتخاب کرده بود موفق شد تا نظر مثبت شورای نگهبان را نسبت به تعداد زیادی از کاندیداهای حزب متبوعش جلب کند. رایزنی‌های کروبی موجب شد تا افراطیون او را متهم به توافق پشت پرده برای حذف تندروها نموده و رایزنی های وی را «گدایی سیاسی» از شورای نگهبان نام نهند. این امر موجب گلایه سخنگوی حزب اعتماد ملی از بی انصافی برخی اصلاح طلبان نسبت به دبیر کل این حزب شد.
هماهنگی با رسانه‌های بیگانه
اعلام چند مرحله ای فهرست تأیید صلاحیت شدگان از سوی شورای نگهبان، رفته رفته شعار افراطیون مبنی بر غیررقابتی بودن انتخابات را بی معنی می کرد چنان که رسانه های بیگانه نیز همزمان با افراطیون در مواجه با انتخابات دچار سردرگمی شدند. علت سرگردانی این رسانه ها، ناتوانی برای نحوه مواجهه مثبت یا منفی درباره تشویق یا عدم تشویق مخاطبان به مشارکت فعال در انتخابات است.
بعد از آنکه مهلت بررسی صلاحیت ها از سوی شورای نگهبان به اتمام رسید، و طیف افراطی دوم خردادی ها نیز با تائید صلاحیت برخی داوطلبان خود بین «تحریم» یا «عدم تحریم» مجبور شد راهکار «مشارکت محدود» و حرکت با دنده میانه را برگزیند، بین این رویکرد و رویکرد تبلیغی رسانه های بیگانه نیز نوعی اشتراک در تبیین وضعیت انتخابات شکل گرفت به گونه ای که فصل مشترک رسانه های بیگانه و بیانیه ستاد ائتلاف اصلاح طلبان «مشارکت در حوزه هایی که امکان رقابت وجود دارد» است.
از همان روزهای اولیه شروع فضاسازی درباره انتخابات، رسانه های بیگانه انتخاب مطلق یکی از دو گزینه «تحریم» و یا «مشارکت صرف» را برخلاف سیاست تبلیغی خود یافتند و تلاش کردند با حرکت در میان این دو گزینه، ضمن نگه داشتن سیاست دیرینه خود یعنی مشروعیت زدایی از نظام اسلامی، نیم نگاهی به انتخاب شدن برخی نامزدهای اصلاح طلب که تا اندازه‌ای تامین کننده اهداف غرب در ایران است، بیاندازند.