طرح پیشنهادی اصلاح‌طلبان برای «آشتی ملی» این روزها بیش از گذشته مورد توجه فعالان سیاسی و رسانه‌ها قرار گرفته است. فراکسیون امید مجلس به ریاست محمدرضا عارف یکی از دستور کارهای اصلی خود را محقق کردن آشتی ملی قرار داده است. اعضای این فراکسیون روز گذشته در جلسه خود یکبار دیگر بر همین موضوع تأکید کردند چنانکه بهرام پارسایی سخنگوی فراکسیون، توضیح داد: «دکتر عارف در این جلسه از کمیته‌های مختلف فراکسیون بویژه کمیته سیاسی درخواست کردند که فعالیت خود را بیشتر کنند و مطالبه‌های مردم را بیش از این مورد توجه قرار دهند.» به گفته وی «همچنین برخی اعضا پیشنهاداتی را مطرح کردند که باتوجه به اینکه فراکسیون امید بخشی از بدنه حاکمیت است، باید تعامل خود را با دولت و بخش‌های مختلف حکومت افزایش دهد.»
چندی پیش مصطفی تاج‌زاده در تشریح ایده آشتی ملی گفته بود که «مقصود رئیس دولت اصلاحات این است که همه کسانی که به قانون اساسی ملتزم هستند، بتوانند در فرآیند مدیریت کشور و در عرصه اجتماع و سیاست فعال شوند و امکان خدمتگزاری یابند. تأکید دیگر ایشان این بود که ما به هیچ عنوان دست از هویت، ایده‌ها و عقاید خودمان برنمی‌داریم، کما اینکه انتظار نداریم چه اصولگراها و چه دیگر نیروهای قانونگرای خارج از این دو جناح، برای آشتی و وفاق ملی از باورها و عقایدشان دست بکشند؛ بلکه لازم است برای حل مشکلات دست یاری به یکدیگر داده، با یافتن اشتراکات، روی این نقاط مشترک تأکید کنند و درمورد اختلاف‌ها نیز با ساز و کار قانونی به رقابت سالم بپردازند و درنهایت تسلیم نظر مردم باشند.»
مجید انصاری: نباید فرصت‌سوزی کنیم
روز گذشته مجید انصاری از چهره‌های اصلاح‌طلب دولت هم در یادداشتی که روزنامه اعتماد منتشر کرد، ترجیح داد از اصطلاح «همبستگی ملی» به جای «آشتی ملی» استفاده کند و با دفاع از این ایده نوشت: «با مراقبت می‌شود به تعبیری آشتی ملی و به نظر بنده تحکیم همبستگی ملی را تحقق بخشید... هرچند بداخلاقی‌هایی در کشور وجود داشته و دارد و بخصوص اینکه فشارهای سنگینی علیه دولت شکل گرفته و تخریب‌هایی که علیه شخص آقای رئیس جمهوری انجام می‌گیرد مردم را عصبانی کرده است و آنان از دست این بداخلاقی‌ها ناراحتند، اما تمامی جناح‌های سیاسی باید تلاش کنند تا به تأکیدات بزرگان کشور جامه عمل بپوشانند. تأکیدات رئیس دولت اصلاحات و بزرگان اصلاحات هم که این روزها روایت می‌شود بیشتر به خاطر درک حساسیت مقطع کنونی کشور و انقلاب است. ما نباید فرصت‌سوزی کرده و فرصت‌هایی که می‌توانیم با همبستگی و همراهی برای کشور خلق کنیم در این دایره تنگ بداخلاقی‌ها یا رقابت‌های کودکانه هدر برود.»
مخالف‌خوانی کیهان
اگر چه به نظر می‌رسد در اردوگاه اصلاح‌طلبان اجماعی بر سر تحقق این ایده وجود دارد، اما از جناح اصولگرا صداهای متفاوتی به گوش می‌رسد. با وجود آنکه طیف‌های میانه رو و معتدل با بیان برخی پیش شرط‌ها با کلیت این طرح موافق هستند اما برخی طیف‌های تندرو چنین ایده‌ای را بر نمی‌تابند. چنانکه روزنامه کیهان در سرمقاله دیروز خود نوشت: «آشتی ملی واژه‌ای است که این روزها اصحاب وطن‌فروش فتنه امریکایی - اسرائیلی 88 و شماری از مدعیان اصلاحات و اعتدال بر زبان و قلم دارند و ادعا می‌کنند که تحقق آن، مخصوصاً برای مقابله با تهدیدهای اخیر امریکا علیه کشورمان ضرورت حیاتی دارد. سخن از آشتی‌ملی برای مقابله با تهدیدهای امریکا، آنهم از سوی جماعتی که برخی از آنان ننگ پادویی برای مثلث امریکا و اسرائیل و انگلیس را در کارنامه خود دارند و آشکارا دست به وطن‌فروشی زده‌اند، نه فقط عجیب و باور نکردنی به نظر می‌رسد بلکه با توجه به وابستگی برملا شده آنان به دشمنان بیرونی مردم و نظام، نمی‌توان این احتمال را نادیده گرفت که مأموریت تازه‌ای برای فتنه‌انگیزی و توطئه‌ای دیگر در آستین داشته باشند.» بخش خبری ساعت 8 صبح صدای جمهوری اسلامی ایران (رادیو ایران) در پیک بامدادی خود هم همین خط روزنامه کیهان را در پیش گرفته و در ادبیاتی بسیار شبیه به نوشته حسین شریعتمداری طرح آشتی ملی را برنتافت.
ایمانی: در ضرورت گفت‌و‌گوهای ملی تردید نیست
اما این نوای مخالف، صدای واحد در میان اصولگرایان نیست. چنانکه ناصر ایمانی از تحلیلگران سیاسی اصولگرا در گفت‌و‌گویی با «ایران» از اصل آشتی و گفت‌و‌گوی ملی بین جناح‌های سیاسی استقبال کرد. وی با بیان اینکه در آستانه انتخابات طرح چنین ایده‌هایی ممکن است شائبه‌های سیاسی به همراه داشته باشد، گفت: «همچنان که در مورد توافق درباره منافع ملی تردید نیست، درباره ضرورت راه افتادن گفت‌و‌گو میان جناح‌های سیاسی نیز نمی‌توان تردیدی روا داشت.» به گفته ایمانی «ایراد اصلی شکل نگرفتن گفت‌و‌گوی جناحی و سیاسی در ایران، این است که از ابتدا سنگی بزرگ برداشته می‌شود. یعنی همگان خواستار گفت‌و‌گوهای فراگیر، جدی و با حضور شخصیت‌های بیشتری هستند. این درحالی است که اساساً این گفت‌و‌گوها را باید از جمع‌های کوچک تر، بدون دستور جلسه و با هدف گپ و گفت‌های خودمانی آغاز کرد.»
استقبال سلیمی‌نمین از آشتی ملی
عباس سلیمی نمین یکی دیگر از تئوریسین‌های اصولگرا نیز از گفت‌و‌گوهای بین جناحی استقبال می‌کند. به گزارش «امید ایرانیان»، او گفت: «در عرصه بین‌الملل اتفاقاتی می‌افتد که حتماً باید در داخل کشور متحد و منسجم باشیم. فشارهای بین‌المللی زمانی بر ایران در دولت گذشته افزایش پیدا کرد که ما در داخل منسجم نبودیم.» این چهره اصولگرا با بیان اینکه برخی پیش شرط‌های شکل‌گیری آشتی ملی باید در نظر گرفته شود، گفت: «اینکه ما بتوانیم به برخی مسائل پیش آمده بعد از انتخابات سال 88 بنگریم و به آن خاتمه دهیم، کار سختی نیست. تصور نمی‌کنم که درک این مسأله به گونه‌ای دشوار باشد که ما نتوانیم این راه درست را در این زمینه بپیماییم. یا مثلاً حل موضوع حصر که خواسته برخی است، از پیش درآمدهای آشتی ملی است که هر کدام پیش نیاز مسأله دیگر برای رسیدن به آشتی ملی است.»
سلیمی نمین افزود: «برخی نیروهای عاقل‌تر جریان اصلاح‌طلب در مقام اصلاح عملکردهای خطای خود یا نیروهای منسوب به خودشان برآمدند. از آن طرف اصولگرایان هم برخی نیروهای تندرو خودشان را کنار گذاشتند و این گام بزرگی است. اصولگرایان برخی نیروها را از خود راندند و نه آنها را در لیستشان گذاشتند و نه از آنها حمایت کردند. بنابراین این شاخصی است که نشان می‌دهد اصولگرایان به سمت آشتی ملی می‌روند. شاید در این میان بد هم نباشد که اصلاح‌طلبان از برخی اقدامات صورت گرفته، اعلام برائت کنند. اصلاح‌طلبان در عمل نشان داده‌اند که با برخی رفتارهای صورت گرفته در سال 88 مخالف هستند و حضورشان در این انتخابات هم نشان از این موضوع دارد اما عملاً به مردم اعلام نمی‌کنند و باید به این موضوع هم فکر کنند.»
کریمی اصفهانی: اصولگرایان از گفت‌و‌گو خوشحال می‌شوند
احمد کریمی اصفهانی یکی دیگر از فعالان سیاسی اصولگرا نیز معتقد است «آشتی ملی خوب است و در شرایط فعلی کشور طرح این بحث بسیار هوشمندانه است. چراکه الان در شرایطی که رئیس جمهوری جدید امریکا، به نظر می‌رسد بنای تعامل ندارد و سخنرانی‌های شدیدی علیه ایران می‌کند، اگر در داخل کشور وحدت نباشد و دولت پشتوانه نداشته باشد، قطعاً این تهدیدها سخت‌تر و عرصه عملی برای اجرا پیدا می‌کند.»
دبیر کل جامعه اسلامی اصناف و بازار گفت: «اصولگرایان از گفت‌و‌گو خوشحال می‌شوند و مشکلی در این زمینه ندارند. از طرح بحث آشتی ملی هم استقبال می‌کنند و هر زمان که اصلاح‌طلبان اعلام آمادگی کنند، پای گفت‌و‌گو خواهند نشست.»وی افزود: «البته فضای کشور به لحاظ تعامل و گفت‌و‌گو نسبت به سال‌های گذشته تغییر کرده است. اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس گذشته با اصولگرایان تعامل و گفت‌و‌گو کردند و فهرست مشترک نیز نشان از آن دارد که مشترکات زیادی وجود دارد که می‌توان روی آن به توافق رسید و بحث کرد. حال در این بین برخی نمی‌خواهند این گفت‌و‌گوها شکل بگیرد که کار بی‌فایده‌ای است. چراکه در هر صورت راهی که باز شده، مسیر خود را طی می‌کند.»
با این وصف به نظر می‌رسد ایده «آشتی ملی» این بار بر خلاف دوره‌های گذشته زمینه‌ها و بستر مناسبی برای ورود به فاز اجرایی شدن دارد. دو جناح اصلی کشور در پس دوره‌های مدیریتی تجربه‌های مختلفی کسب کرده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که کشور را نمی‌شود تنها با یک جناح اداره کرد. مجلس شورای اسلامی با توجه به ترکیب سیاسی و حضور فراکسیون‌های نسبتاً هم وزن اصلاح‌طلب، مستقل و اصولگرا چه بسا در تحقق این طرح بتواند به طور خاص ایفای نقش کند. محمدرضا عارف برای پیشبرد این ایده در مجلس شاید کار سختی در پیش نداشته باشد بخصوص که چهره شاخص اصولگرایان در بهارستان علی لاریجانی است. اما طرح آشتی ملی در بیرون بهارستان هم روزهای خوشی را پیش رو خواهد داشت؟ باید منتظر روزهای آینده بود.
http://www.iran-newspaper.com/newspaper/page/6433/21/171382/0
ش.د9503907