پایان هژمونی دلار

دلار یکی از ابزارهای مهم ایالات متحده آمریکا برای تنبیه کشورها در قالب سیاست تحریم مورد استفاده قرار می گیرد. آمریکا از طریق خلع ای که در جامعه جهانی بوجود آمد، دلار را بعنوان مبنا و رابط و معیار اقتصاد جهانی قرار داد. در این میان همه تصور میکردند که دلار بعنوان ارزجهانی همواره بی طرفی خود را حفظ خواهد کرد. اما رفتار آمریکا نشان داد که به مرور از دلار بعنوان ارزجهانی علیه محدودسازی کشورهای مخالف سیاست های خود مورد استفاده قرار می گیرد. تحریم ایران نمونه از سیاست های قهری آمریکا با مبنای دلار است که تلاش کرد اقتصاد ایران را فلج و در نتیجه ایران را تابع خود سازد.

بررسی ها نشان می دهد که کشورهای بلوک شرق همواره از طریق سیاست تحریم بیشترین دشمنی را از طرقف غرب متحمل شدند. ایجاد سازکار جدید در سازمان بریکس تحت عنوان ارز بریکس آغازی بر پایان هژمونی دلار است. در همین زمینه"وب سایت "New Eastern Outlook" گزارشی تحت عنوان  "ارز جدید بریکس و پایان هژمونی دلار" به روندهای تضعیف دلار در جامعه بین المللی اشاره کرده است. در این گزارش آمده است: " ارز جدید بریکس جایگزینی قوی برای کشورهای جهان سوم برای تجارت فراهم می‌کند و آن‌ها را از تحریم‌های آمریکا نجات می‌دهد. راه اندازی این ارز ضربه سختی به هژمونی رو به زوال آمریکا در سراسر جهان خواهد بود."

در گزارش  "New Eastern Outlook"  آمده است: "دلار آمریکا در دهه‌های اخیر بر تجارت جهانی تسلط داشته و این موضوع پس از استقرار نظم جهانی لیبرال ممکن شد. دلار به عنوان بزرگترین ارز ذخیره جهان سلطه بی‌نظیری داشت. فدرال رزرو آمریکا معتقد است، ۹۶ درصد صورتحساب تجارت بین‌المللی قاره آمریکا، ۷۴ درصد منطقه آسیا-اقیانوسیه و ۷۹ درصد سایر کشورها با دلار آمریکا انجام می شود.

طبق گزارش شورای آتلانتیک، ۸۸ درصد مبادلات ارزی و ۵۹ درصد کل ذخایر ارزی بانک های مرکزی سراسر جهان به دلار و نشان دهنده تسلط این ارز است. همچنین، قراردادهای نفتی که خرید نفت به دلار را اجباری می‌کرد، یکی از مهم‌ترین گام‌ها در تثبیت سلطه دلار و نظم جهانی تک قطبی به سرکردگی ایالات متحده در سراسر جهان بود.

ایالات متحده از سلطه دلار برای اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه رقبای خود به بهانه نقض قوانین بین المللی استفاده کرده است. با وجود این، در چرخش سریع رویدادها و به دلیل اعلام ارز جدید از سوی بریکس، سلطه دلار با تهدیدات جدی مواجه شد.

آغاز دلارزدایی از بریکس
بریکس در سال ۲۰۰۹ تأسیس شد و اکنون یکی از تهدیدهای اصلی نظم جهانی لیبرال به سرکردگی ایالات متحده و نهادهای آن است. باید توجه داشت، همه نهادهای لیبرال ازجمله سازمان ملل متحد، بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول، دیوان بین‌المللی دادگستری، دیوان کیفری بین‌المللی و FATF با هدف قرار دادن مخالفان خود به نفع ایالات متحده و متحدانش هستند.

این موضوع باعث ایجاد احساس خصمانه میان کشورهای در حال توسعه علیه نظم جهانی به اصطلاح لیبرال به طور کلی و ایالات متحده به طور خاص شده است. به همین دلیل، آنها از مدت‌ها قبل به دنبال ابرقدرتی جدید و فراگیر هستند. ظهور نظم چندقطبی با پیشگامی روسیه، چین و برخی قدرت‌های متوسط خلاء را پر کرده است.

ایالات متحده به دلیل تسلط بر ساختار مالی جهانی، مخالفانش را هدف قرار داده است. تحريم‌هاي آمريكا علیه مسکو پس از درگيري با اوكراين، به سلطه ایالات متحده آسیب می‌‍زند.

روسیه یکی از بنیانگذاران بریکس است؛ سازمانی که مدت‌ها تلاش می‌کند ارز جایگزین دلار را به دلایل متعددی راه اندازی کند. در ابتدا، بریکس تنها شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی بود. به تازگی بنیانگذاران بریکس تصمیم گرفتند با پذیرش اعضای بیشتر سازمان را گسترش دهند. ایران، عربستان، امارات، مصر و اتیوپی اول ژانویه به عضویت بریکس پذیرفته شدند.

اهمیت اجلاس آتی بریکس
دلارزدایی یکی از برنامه‌های کلیدی این تشکیلات است. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه سال ۲۰۲۲ از ایجاد ارز جدید برای ذخایر جهانی و موافقت همه کشورهای عضو برای پذیرش آن گفت. لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس جمهور برزیل نیز آوریل همان سال حمایت خود را از ارز جدید برای کشورهای بریکس ابراز کرد. با وجود این، موانع مختلف بریکس را از دستیابی به این هدف بازداشت، اما به تازگی این سازمان از ایجاد و پذیرش ارز مشترک خبر داده است.

یوری اوشاکوف، یکی از دستیاران پوتین در مصاحبه با تاس اعلام کرد، کشورهای بریکس از ساختار پرداخت مبتنی بر بلاک چین به نام BRICS pay برای تجارت استفاده خواهند کرد که برای آینده جهان ضروری است.

اوشاکوف افزود، این ساختار پرداخت مبتنی بر فناوری‌های مدرن و عاری از سیاست خواهد بود. هدف اجلاس امسال بریکس افزایش نقش بریکس در نظام مالی و پولی بین‌المللی است.

این خبر تحلیلگران و ناظران سراسر جهان را مجذوب خود کرد. گرچه هیچ تأییدی درباره تاریخ عرضه ارز وجود ندارد، اما حدس زده می‌شود در اجلاس آتی بریکس در اکتبر به میزبانی روسیه راه اندازی شود.
یوری اوشاکوف، یکی از دستیاران پوتین در مصاحبه با تاس اعلام کرد، کشورهای بریکس از ساختار پرداخت مبتنی بر بلاک چین به نام BRICS pay برای تجارت استفاده خواهند کرد

جایگزین سوئیفت
سه کشور از اعضای بریکس شامل روسیه، ایران و چین در حال حاضر زیر تحریم‌های آمریکا قرار دارند. توافق اخیر بندر چابهار میان هند و ایران نیز دهلی را در شرایط سختی قرار داده است، زیرا مقام های آمریکایی به هند در زمینه عواقب جدی هشدار داده‌اند.

روابط میان ایالات متحده و عربستان سعودی در دولت جو بایدن اندکی با مشکل مواجه شد. آفریقای جنوبی و ایالات متحده نیز روابط صمیمانه قابل توجهی ندارند. تنش میان ایالات متحده، روسیه و چین نیز بر سر موضوعات متعدد افزایش یافته است. بنابراین، اکنون زمان مناسبی برای اعلام ساختار پرداخت جدید و مشابه  انجمن جهانی ارتباطات مالی بین بانکی (SWIFT) است.
ارز جدید بریکس مبتنی بر بلاک چین مزایای متعددی خواهد داشت؛

نخست، اینکه شمول مالی را افزایش می‌دهد و تراکنش‌های فرامرزی کارآمدتر خواهند بود.

دوم، اینکه استفاده از فناوری‌های مدرن و ارزهای دیجیتال می‌تواند نظام مالی بین‌المللی را متحول کند.

سوم، اینکه جایگزین سوئیفت ادغام اقتصادی و تجارت میان اعضای بریکس را افزایش خواهد داد.

چهارم، اینکه نفوذ ایالات متحده بر جهان در حال توسعه و توسعه نیافته را کاهش می‌دهد. 

این فرایند جایگزینی قوی برای کشورهای جهان سوم برای تجارت فراهم می‌کند و آنها را از تحریم‌های ایالات متحده نجات می‌دهد. راه اندازی ارز بریکس ضربه سختی به هژمونی رو به زوال ایالات متحده در سراسر جهان خواهد بود."