در این روز‌های مجلس شورای اسلامی در حال بررسی لایحه بودجه تقدیمی دولت برای سال ۱۴۰۴ است، تا براساس آن سیاستهای اقتصادی و دخل و خرج‌های کشور برای سال آینده شمسی مشخص شود، برای آگاهی از کم و کیف شرایط لایحه دولت و تغییرات احتمالی مجلس در بودجه ۱۴۰۴ با «نبی‌الله محمدی»، نماینده مجلس به گفتگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه میخوانید.
لطفاً درباره شفافیت و جامعیت لایحه بودجه ۱۴۰۴ توضیح دهید. برخی معتقدند این بودجه در مقایسه با سال‌های گذشته تغییرات مثبتی داشته است. نظر شما چیست؟
بله، لایحه بودجه ۱۴۰۴ از شفافیت نسبی برخوردار است و از اصل جامعیت بودجه نیز تبعیت می‌کند. برای نمونه، برخی اقلام مانند هدفمندی یارانه‌ها که در سال‌های گذشته در دل بودجه عمومی قرار نمی‌گرفتند، امسال در بودجه عمومی گنجانده شده‌اند که این اقدام شفافیت بودجه را افزایش داده است. افزون بر این، انعطاف‌هایی نیز در بودجه دیده می‌شود که در سال‌های گذشته کمتر شاهد آن بودیم. برای نمونه، ابزار‌هایی برای کمک به بخش کشاورزی در نظر گرفته شده است. در این راستا، ۵۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی برای تقویت صندوق‌های کشاورزی و افزایش سرمایه بانک کشاورزی اختصاص داده شده است. از این مبلغ، ۸۰ درصد برای تقویت صندوق‌های کشاورزی و ۲۰ درصد برای افزایش سرمایه بانک کشاورزی به منظور ارائه تسهیلات به کشاورزان صرف خواهد شد.
بودجه ۱۴۰۴ از نظر رشد اعداد و ارقام چه تفاوتی با سال گذشته دارد؟
بودجه ۱۴۰۴ در مقایسه با سال گذشته رشد داشته است. دولت در اسناد پیوستی این لایحه، تورم ۳۳ درصدی را برای سال ۱۴۰۴ پیش‌بینی کرده است؛ اما افزایش حقوق و مزایای کارکنان دولت تنها ۲۰ درصد در نظر گرفته شده است. البته اگر مواردی، مانند اعمال هدفمندی یارانه‌ها و دریافتی‌های مرتبط با فرزندآوری را در نظر بگیریم، این افزایش به طور متوسط به ۲۸ درصد می‌رسد. با این حال، همچنان درصد افزایش حقوق و مزایا کمتر از میزان تورم پیش‌بینی‌شده است. این مسئله می‌تواند به کاهش قدرت خرید حقوق‌بگیران بخش عمومی منجر شود. البته در مقایسه با سال‌های گذشته، کاهش قدرت خرید کمتر شده است. برای نمونه، در سال‌های اخیر قدرت خرید کارکنان دولت با درصد بیشتری کاهش می‌یافت، اما امسال این کاهش به حدود ۵ درصد رسیده است.
برخی کارشناسان معتقدند لایحه بودجه ۱۴۰۴ در برخی بند‌ها به نفع معیشت مردم نیست. نظر شما در این باره چیست؟
این نظر کارشناسان قابل احترام است، اما باید به جزئیات لایحه توجه کرد. در لایحه بودجه ۱۴۰۴ بند‌های متعددی وجود دارد که به نفع معیشت مردم است. برای نمونه، مستمری مددجویان بهزیستی و کمیته امداد ۴۰ درصد افزایش یافته است. همچنین تسهیلات گوناگونی برای بخش کشاورزی در نظر گرفته شده است. البته همان‌طور که اشاره کردم، در بخش حقوق و مزایا، درصد افزایش حقوق و مزایا از میزان تورم پیش‌بینی‌شده کمتر است که این موضوع می‌تواند به منزله یکی از نقاط ضعف بودجه مطرح شود؛ اما در مقابل، بند‌های متعددی نیز وجود دارد که به بهبود معیشت مردم کمک می‌کند.
بودجه ۱۴۰۴ در وضعیت تحریمی تدوین شده است. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
بله، این لایحه در وضعیت تحریمی تدوین شده است و باید گفت، برای چنین وضعیتی، بودجه‌ای نسبتاً مناسب ارائه شده است. معمولاً در چنین وضعیتی، بودجه‌هایی که به مجلس ارائه می‌شوند، آثار تورمی دارند؛ اما نکته مثبت لایحه بودجه ۱۴۰۴ این است که اتکای بیشتری به درآمد‌های مالیاتی دارد و وابستگی کمتری به فروش دارایی‌های سرمایه‌ای، مانند نفت نشان می‌دهد. در واقع، بخش عمده بودجه عمومی کشور از سه منبع تأمین می‌شود: درآمد‌های عمومی (مانند مالیات و عوارض)، فروش دارایی‌های سرمایه‌ای (مانند نفت)، و واگذاری دارایی‌های مالی (مانند اوراق قرضه). در بودجه ۱۴۰۴، سهم درآمد‌های مالیاتی افزایش یافته است که نشان‌دهنده فعالیت اقتصادی و درآمدزایی در کشور است.
آیا شما نقاط ضعف دیگری در این لایحه می‌بینید؟
بودجه یک برنامه مالی جامع و عریض است و طبیعتاً نقاط ضعف و قوتی دارد. همان‌طور که گفتم، در بخش حقوق و مزایا، درصد افزایش حقوق از نرخ تورم پیش‌بینی‌شده کمتر است که می‌تواند به کاهش قدرت خرید منجر شود؛ اما در مجموع، نقاط قوت بودجه بیشتر از نقاط ضعف آن است. برای نمونه، شفافیت بودجه در مقایسه با سال‌های گذشته افزایش یافته است و منابع مختلفی برای مقاصد گوناگون در نظر گرفته شده است. همچنین، بودجه عمومی کشور عمدتاً برای معیشت مردم و ارتقای کیفیت زندگی آنها تدوین شده است.
با توجه به وضعیت موجود، آیا این بودجه را قابل قبول می‌دانید؟
بله، در وضعیت تحریمی، این بودجه قابل قبول است. باید توجه داشت که بودجه برای تأمین مالی بخش‌های گوناگون کشور تدوین می‌شود و هدف اصلی آن ارتقای کیفیت زندگی مردم است. هرچند ممکن است در برخی بخش‌ها نقاط ضعفی وجود داشته باشد، اما در مجموع، لایحه بودجه ۱۴۰۴ در مقایسه با سال‌های گذشته بهتر و شفاف‌تر شده است. امیدوارم این بودجه بتواند به تحقق اهداف اقتصادی و بهبود معیشت مردم کمک کند.