شبکه نمایش خانگی طی چند سال گذشته به یکی از اصلی‌ترین و تأثیرگذارترین بستر‌های تولید محتوا در ایران تبدیل شده است. این فضا که در ابتدا با هدف گسترش آزادی‌های هنری و ایجاد تنوع در روایت‌های تصویری شکل گرفت، امروز با چالش‌های جدی روبه‌روست؛ چالش‌هایی که عمدتاً حول محور کاهش کیفیت آثار و ظهور پدیده‌ای به نام ولنگاری فرهنگی شکل گرفته‌اند. به نظر منتقدان سینما، رشد سریع و بدون ضابطه شبکه نمایش خانگی باعث شده بسیاری از آثار تولیدشده به جای ارتقای سطح هنری و فرهنگی، به سمت پرداختن به موضوعات جنجالی، سطحی و گاه آسیب‌زننده حرکت کنند. در این گزارش، نظرات چند منتقد برجسته سینمای ایران را درباره وضعیت کنونی شبکه نمایش خانگی و آثار آن مرور می‌کنیم.
محمد حمیدی‌مقدم: بحران کیفیت و سقوط ارزش‌های هنری
«محمد حمیدی‌مقدم»، منتقد و پژوهشگر شناخته‌شده سینما، معتقد است که شبکه نمایش خانگی به دلیل نبود نظارت کافی و فشار‌های بازار، در وضعیت بحرانی کیفیت قرار گرفته است. او می‌گوید: «مشکل اصلی شبکه نمایش خانگی این است که بیشتر آثار تولیدی به جای توجه به ساختار داستانی دقیق، شخصیت‌پردازی عمیق و پیام‌های فرهنگی مثبت، به دنبال جذب مخاطب از طریق موضوعات جنجالی و تحریک‌کننده هستند. این رویه باعث شده است که آثار تولید شده نه تنها از نظر هنری افت کیفیت داشته باشند، بلکه ارزش‌های فرهنگی و اخلاقی نیز در آنها به حاشیه رانده شود. این مسئله می‌تواند به مرور زمان به ضربه‌ای جدی به سینمای ایران و فرهنگ جامعه تبدیل شود.» حمیدی‌مقدم همچنین به تأثیرات این روند روی سینما و تلویزیون کشور هشدار می‌دهد و تأکید می‌کند که ادامه این روند ممکن است «فضای فرهنگی کشور را آلوده و مردم را نسبت به محصولات فرهنگی بی‌اعتماد کند».
جعفر گودرزی: ولنگاری فرهنگی؛ آسیب عمیق به بنیان‌های اخلاقی
«جعفر گودرزی»، منتقد و تحلیلگر سینما، ضمن نقد جدی شبکه نمایش خانگی، بر مسئله ولنگاری فرهنگی تأکید می‌کند و می‌گوید: «نمایش بی‌حد و مرز خشونت، خیانت و روابط نامتعارف در بسیاری از سریال‌های شبکه نمایش خانگی باعث شده این موضوعات به صورت عادی و قابل قبول در جامعه پذیرفته شوند. چنین نمایش‌هایی نه تنها موجب ترویج ناهنجاری‌های اجتماعی می‌شوند، بلکه بنیان‌های اخلاقی خانواده‌ها را به خطر می‌اندازند. این ولنگاری فرهنگی یک تهدید جدی است که اگر کنترل نشود، عواقب بسیار ناخوشایندی خواهد داشت.» گودرزی معتقد است که «نبود سیاست‌گذاری فرهنگی قوی و استاندارد‌های مشخص برای تولید محتوا، این فضا را به محلی تبدیل کرده که هرگونه موضوع، حتی آنهایی که آسیب‌زا و مخرب هستند، بدون محدودیت ارائه می‌شود.» او بر لزوم ورود فوری نهاد‌های فرهنگی و نظارتی تأکید دارد.
کتایون امیرابراهیمی: فرصت‌های مغفول و نیاز به حمایت
«کتایون امیرابراهیمی»، منتقد و فعال فرهنگی، ضمن نقد برخی آثار شبکه نمایش خانگی، به ظرفیت‌های بالقوه این فضا نیز اشاره می‌کند: «شبکه نمایش خانگی هنوز هم پتانسیل بالایی برای تولید آثار اصیل، فرهنگی و آموزنده دارد. مشکل اصلی نبود حمایت مناسب و چارچوب‌های مشخص است که باعث شده بسیاری از تولیدکنندگان به سمت محتوای سطحی و جنجالی سوق پیدا کنند. اگر بتوان با تدوین معیار‌های روشن و حمایت از تولیدکنندگان متعهد، این فضا را به سمت کیفیت و پیام‌های مثبت هدایت کرد، قطعاً می‌توان تحولی جدی در عرصه تولید محتوا ایجاد کرد.» امیرابراهیمی بر این باور است که همکاری سازنده میان نهاد‌های فرهنگی، تولیدکنندگان و هنرمندان می‌تواند این شبکه را به بستری ارزشمند برای رشد فرهنگی تبدیل کند.
مسعود فراستی: هشدار درباره سقوط به سمت ابتذال
«مسعود فراستی»، منتقد برجسته و سرشناس سینمای ایران، بار‌ها نسبت به روند شبکه نمایش خانگی هشدار داده است. او معتقد است: «شبکه نمایش خانگی به جای ارتقای سطح هنری و فرهنگی، به سمت ابتذال رفته است. این شبکه بدون سیاست‌گذاری و نظارت دقیق، فضای تولید محتوا را به سمتی سوق داده که آثار فاقد عمق هنری و پیام‌های ارزشمند فرهنگی به وفور تولید می‌شوند. ادامه این مسیر باعث کاهش اعتماد مخاطب و آسیب به کلیت سینمای کشور خواهد شد.» فراستی تأکید می‌کند که «بازنگری اساسی و ایجاد چارچوب‌های هنری و اخلاقی ضروری است تا شبکه نمایش خانگی بتواند جایگاه خود را به عنوان یک رسانه فرهنگی حفظ کند.»
محمد داوری: ضرورت ممیزی برای حفظ هنجار‌های اجتماعی
«محمد داوری»، منتقد و پژوهشگر سینمایی، معتقد است که بدون نظارت و ممیزی دقیق، شبکه نمایش خانگی به محلی برای انتشار محتوای مخرب و ولنگاری فرهنگی تبدیل شده است. او می‌گوید: «آزادی هنری باید در چارچوب اصول اخلاقی و فرهنگی کشور باشد. نبود ممیزی منجر به تولید آثاری شده که به صورت مستقیم و غیرمستقیم ارزش‌های اجتماعی را زیر سؤال می‌برند و می‌توانند باعث بروز ناهنجاری‌های رفتاری در جامعه شوند. تنها با بازگشت به ممیزی هوشمند و دقیق می‌توان این روند را کنترل کرد.»
زهرا شفیعی: بازدارندگی ممیزی در مقابل ابتذال
«زهرا شفیعی»، منتقد و فعال فرهنگی، معتقد است که یکی از مهم‌ترین راه‌های مقابله با ولنگاری فرهنگی در شبکه نمایش خانگی، تقویت سازوکار‌های ممیزی و تنظیم‌گری است. او می‌گوید: «وقتی ممیزی کنار گذاشته شود یا به شکل ضعیف اجرا شود، تولیدکنندگان آزاد می‌شوند تا هر محتوایی را به نمایش بگذارند، حتی اگر به فرهنگ و اخلاق جامعه آسیب بزند. ممیزی نه محدودیت بی‌جهت بلکه ابزاری ضروری برای حفظ سلامت فرهنگی است.» شبکه نمایش خانگی، با ظرفیت‌های بالای خود، می‌تواند نقش مهمی در گسترش فرهنگ تصویری و ارتقای هنر ایران ایفا کند. اما روند فعلی تولیدات در این شبکه که به سمت ولنگاری فرهنگی و کاهش کیفیت پیش رفته، تهدیدی جدی برای فرهنگ و اخلاق جامعه است. نظارت هوشمندانه، سیاست‌گذاری دقیق و تدوین چارچوب‌های فرهنگی و هنری، همراه با همکاری فعال میان نهاد‌های نظارتی، تولیدکنندگان و هنرمندان، تنها راه بازگرداندن تعادل و ارتقای کیفیت در این حوزه است. در غیر این صورت، شبکه نمایش خانگی ممکن است به فضای آسیب‌زننده‌ای بدل شود که نه تنها مخاطبان خود را از دست می‌دهد بلکه به سلامت فرهنگی جامعه نیز لطمه می‌زند.