جاسوسی و جنگ روانی به روش انگلیس

به منظور جلوگیری از نفوذ عقاید مختلف در سرزمین های وابسته به انگلیس در سال 1947 یکی از مدیران اطلاعاتی انگلیس، برنامه تبلیغات تهاجمی را به دولت ارائه داد. وی پیشنهاد کرد که برای انجام جنگ تبلیغات تهاجمی، یک اداره خاص تشکیل شود و برای مخفی کردن آن، بودجه لازم از محل بودجه سری دولت تامین شود.
اداره جدید یعنی «اداره مطالعات و پژوهش ها (IMP)» دو هدف اصلی را تعقیب می کرد که یکی از آنها تهیه تبلیغات به اصطلاح خاکستری برای استفاده در خارج از کشور بود. این نوع تبلیغات دروغ های مستقیمی در برنداشتند ولی به دلخواه واقعیت هایی که در آن گنجانده شده بودند، دستکاری می شدند. این تبلیغات خاکستری متوجه کمونیسم یا هر مخالف دیگر سیاست انگلیس می شد.
IMP (اداره مطالعات و پژوهش ها) مناطق را براساس میزان غلظت تبلیغاتی که لازم داشت، تقسیم بندی کرد. نخستین هدف ها در اروپای غربی (از جمله فرانسه، ایتالیا و آلمان مشخص شدند؛ آسیا و خاورمیانه از جمله ایران در تقسیم بندی دوم قرار گرفتند؛ کشورهای بلوک شرق نیز که به عهد آمریکایی ها گذاشته شده بود در مقام سوم جای داده شدند. این تقسیم بندی، روح متعصب استعماری و استکباری را در سیاست های عملیات پنهانی انگلیس به خوبی آشکار می ساخت.
هدف دیگر مورد علاقه این اداره، آماده سازی افکار عمومی در خود انگلستان است. این اداره به منظور اجرای اهدافش کمک های فراوان مالی به احزاب انگلیس می کند تا آنان را وارد عرصه توجیه کردن افکار عمومی کند.
گاهی این اداره اقدام به تهیه یک سری متن سخنرانی و نطق برای کنندگان مجلس می کند و به وسیله این دسته کنندگان، فعالیت های مخالفان در مجلس و دولت را محدود می سازد.
معمولا تمام مراکز دولتی و غیردولتی، دارای بخش تبلیغاتی و روابط عمومی هستند که غالب خط مشی های تبلغاتی اداره مطالعات و پژوهش ها را به اجرا درمی آورند. به عنوان مثال مسئول تبلیغاتی اتحادیه کارگری انگلیس موافقت کرده بود که از تبلیغات ضدکمونیستی آن اداره که برای پخش در خارج از کشور منتشر می شود در داخل کشور و در نهضت کارگران انگلیس نیز بهره گیرد.
گروه ها و افراد متعددی که متواری و پناهنده شده اند یا در انگلیس اقامت دارند، زمینه را برای IMP فراهم می کنند تا از میان آنها منابع مفید خود را انتخاب کند.
مطالب تهیه شده در IMP به طور مستقیم و غیرمستقیم توسط این گونه منابع در کلیه نشریات منتشر می شود. این گونه مطالب به تمامی افسران و ماموران اطلاعات در همه هیات های سیاسی خارج از کشور نیز ارسال می شود.
کارمندان این اداره از ترکیبی مخلوط و عجیب به وجود آمده اند که در میان آنها از اکثر ملیت ها افرادی وجود دارند.
این افراد شامل ماموران اطلاعاتی و عملیاتی انگلیسی و غیرانگلیسی هستند که به نوعی در خارج از کشور شکست خورده یا لو رفته اند.
مخفی کاری چنان بر این اداره حکم فرماست که حتی خود کارمندان IMP فکر می کنند مشغول انجام پژوهش و مطالعه هستند.
رابطه 6-MI- با IMP بسیار نزدیک و پیچیده است. این اداره در تمامی ملاقات ها و جلسات ارتباطی و اطلاعاتی 6-MI و CIA حتی در سراسر جهان حاضر بوده و حتی در مقطعی رئیس اداره IMP به ریاست 6-MI انتخاب شده است.
IMP در ابتدای کار حدود 300 تا 400 عضو داشت و به مرور گسترش فوق العاده ای پیدا کرد. این اداره به بخش های منطقه ای (مانند بخش های منطقه ای وزارت خارجه 6-MI) و بخش های ویژه در رابطه با مسائل خاص تقسیم می شود.IMP علاوه بر دفتر مرکزی که در لندن مستقر است، مأمورانی در سفارتخانه های انگلیس دارد که منافع آن را تأمین می کنند.
اطلاعات این اداره به روزنامه نگارانی داده می شود که توسط مقامات، قابل اعتماد تشخیص داده شده و در غیراین صورت از راه های دیگر (غیرمستقیم) و با امضای منابع موجه، مطالب جهت انتشار به نشریات منتقل می شوند.
نویسندگان و روزنامه نگاران فقط یک پوشش برای مطالعات و پژوهش ها هستند که با امضای آنان مطالب موردنظر اداره منتشر می شود. شرکت ها و مؤسسات تحقیقاتی خصوصی یا رسمی مستقیماً ناشر افکار اداره هستند و ناخواسته مورد بهره برداری قرار می گیرند و یا منابعی در آن شرکت ها، به استخدام ادارهIMP در می آیند.
سرمایه داران و صاحبان صنایع که به طور غیرمترقبه علاقه مند مطالعات و تحقیقات می شوند، کسانی هستند که به نوعی در دام این اداره گرفتار می شوند، تا مستقیم و غیرمستقیم از نشریات مختلف، حمایت مالی کنند.
این اداره دارای نشریات متعددی ازجمله یک نشریه سری است که برای استفاده مقامات سطوح بالای جهان مانند سران کشورها و وزرای کابینه ها و شخصیت ها تهیه می شود و هیچ یک از مطالب آن قابل انتشار نیست. نشریات توجیهی دیگری نیز در بین کارمندان و هیئت های سیاسی انگلیسی در سراسر جهان توزیع می شود که آنها یا رابطین معین آنان، مطالب رابه نحوی به سردبیران، شخصیت ها، مسئولان مرتبط و غیرمرتبط حوزه مأموریت خود منتقل می کنند تا به عنوان دانش، زمینه ای برای فعالیت های عمومی آنان باشد، موفقیت عملیات تبلیغات تهاجمی، به فعالیت کنندگان ادارهIMP بستگی تمام دارد.
برای انجام عملیات و جنگ روانی (تهاجم تبلیغاتی)، پس از طراحی و تعیین اهداف در اداره مطالعات و پژوهش ها، انجام طرح معمولاً بدین گونه است که یک روزنامه نگار مورداعتماد (در موارد مستقیم) یا یک منبع را وادار می کنند با نفوذی که بر روزنامه نگار یا یک روزنامه دارد (در موارد غیرمستقیم) مطالب تهیه شده در اداره مطالعات و پژوهش ها را بدون یک کلمه کم و زیاد به اسم خود به چاپ برساند.
سپس این اداره، مطلب چاپ شده را به عنوان خبر و شایعه یا گزارش به تمامی مطبوعات کشورهای جهان به طور مستقیم یا غیرمستقیم ارسال می دارد و یا گاهی خود روزنامه ها پس از انتشار مطالب، متن آن را در اختیار خبرگزاری ها و سایر نشریات قرار می دهند.
اداره مطالعات و پژوهش ها هر سال بودجه زیادی برای روزنامه ها و نشریات خارجی که با مشکلات مالی رو به رو هستند هزینه می کنند.
از اقدامات دیگر اداره مطالعات و پژوهش ها، استخدام گسترده نویسندگان و روزنامه نگاران و سایر افراد غیرحرفه ای است. آنها پس از استخدام، مدتی در اداره مطالعات و پژوهش ها به تحقیقات می پردازند و سپس با توصیه این اداره به استخدام روزنامه های مختلف در سراسر جهان در می آیند.
آنها پس از استخدام، در سرویس های خبری و مطبوعاتی روزنامه مشغول کار می شوند و با ارتباط بسیار پنهان خود با اداره مطالعات و پژوهش ها، از پوشش بسیار طبیعی خود به نفع اداره بهره می گیرند و مقالات موردنظر را با نام خود در روزنامه به چاپ می رساند - بدون این که سردبیر و مدیر مسئول روزنامه از ماخذ آن مقالات مطلع باشد اکثر این افراد ضمن دریافت حقوق از روزنامه، مبالغی نیز از اداره مطالعات و پژوهش ها دریافت می کنند.
پس از مدتی هر کدام از این افراد نقش موثر و کلیدی در روزنامه پیدا خواهند کرد، به طوری که این روزنامه نگاران آماتور پس از مدتی می توانند مسئولیت های اصلی روزنامه را بر عهده بگیرند و از طریق آن، روزنامه را به طور غیر مستقیم به شعبه ای از IMP تبدیل کنند.
IMP بارها مشترکا با «ام آی 5» و «ام ای 6» برنامه های تهاجم تبلیغاتی علیه اهداف مشخص داشته است. علاوه بر نفوذ گسترده در مطبوعات و نشریات، صحنه کتاب نیز از این نفوذ مصون نمانده است. این اداره از هر گونه کتاب و نشریه ای که نزدیک به مقاصد تبلیغاتی آنان باشد حمایت می کند، کتاب «قلعه حیوانات» نوشته جرح اورول و کتاب تاریکی «در ظهر» نوشته ارتورکستلر و داستان ها و رمان های مصوری مثل «من منشی خانم مائو بودم» یا کتاب «آیات شیطانی» نوشته «سلمان رشدی» و هزاران کتاب دیگری که چاپ شده یا در دست چاپ است، برای چاپ به شکل تبلیغاتی و پاورقی در نشریات و روزنامه ها به سراسر جهان ارسال شده اند.
ایجاد ترس و وحشت و نگرانی از حوادث غیرمترقبه سیاسی یا سوانح طبیعی از جمله کارهای روزمره بخش شایعه این اداره است. این اداره توجه خاصی را به خبرگزاری ها و روزنامه ها معطوف می دارد.
در درجه نخست تلاش می کند که منابع مذکور، در روزنامه ها حضور فعال داشته باشند و مقالات آنان را چاپ کرده و از ناحیه روزنامه در اختیار رسانه های جمعی کشورها قرار دهند.
مشابه این توافق با روزنامه دیلی اکسپرس، دیلی تلگراف، روزنامه فایننشال تایمز و چندین روزنامه و نشریه دیگر منعقد شده است که آنها نیز زیر نظر یکی از شرکت های وابسته به IMP هستند.
کمک به راه اندازی یاحمایت از خبرگزاری های انگلیس و کشورهای دیگر یا نفوذ در آنها، یکی دیگر ازراه های انتشار تبلیغات تهاجمی اداره مطالعات و پژوهش های انگلیس است.
در زمان تشکیل IMP سازمان 6-MI نیز ضمن نفوذ در خبرگزاری ها نسبت به حمایت مالی آنان اقدام، و از آنان برای انجام مقاصد پوششی خود بهره برداری می کرد. نفوذ در آنها را تا جایی گسترش می داد که گاهی نقش اصلی مدیران طراز اول آن خبرگزاری ها را به انجام می رساند که به مرور با حفظ عوامل، مسئولیت به اداره مطالعات انتقال می یافت که ضمن استفاده از مقاصد پوششی برای سازمان MI6 مقاصد تبلیغاتی تهاجمی را به اجرا در می آورد.
به طور قطع می توان اذعان داشت که نسل جدید خبرگزاری های تازه تاسیس در آسیا و خصوصا کشورهای عربی تماما توسط کارشناسان اطلاعاتی اداره IMP راه اندازی شده اند یا در کنترل اطلاعاتی آنان قرار گرفته اند.
خبرگزاری عربی (قاهره)، خبرگزاری هند و پاکستان، آفریقا وکشورهای حوزه خلیج فارس، همه این خبرگزاری ها خیلی نزدیک به سیاست های اداره مطالعات و پژوهش های انگلیس عمل می کنند.
به عبارتی دیگر این رسانه ها به مرور به ابزاری برای جنگ روانی انگلیس تبدیل شده اند یا در حال آلودگی به این فریب بزرگ و جنگ بزرگ جهانی انگلیس هستند.
آژانس های خبری وابسته، به مثابه یکی از بزرگترین و موثرترین خبرگزاری های خاورمیانه هستند که دربرگیرنده سرویس های خبری به زبان های انگلیسی و عربی در دمشق، بیروت، بغداد، بیت المقدس وکشورهای عربی دیگر و حتی BBC بوده و از اخبار آن استفاده می کنند. این خبرگزاری ها در تهاجمات تبلیغاتی انگلیس کمک ذی قیمتی برای این کشور بوده و نقش مهمی را ایفا می کنند و با استفاده از کمک ها و سوبسیدهای IMP قادرند ضمن اداره خبرگزاری، اخبار خود را به توصیه این اداره، ارزان تر و حتی در مواردی مجانی در اختیار نشریات و روزنامه ها و رسانه های جمعی قرار دهند، بیشتر این سوبسیدها به حساب منابع، عوامل و مدیران این خبرگزاری ها واریز می شود.
IMP درتهاجم تبلیغاتی به کتاب نیز توجه زیادی دارد. هرساله تعداد زیادی ازکتاب های مختلف به سفارش IMP تالیف و چاپ می شوند. تعداد زیادی شرکت انتشاراتی در انگلستان و خارج از آن نیز بااین اداره در زمینه چاپ کتب همکاری نزدیک دارند.
حمایت از نویسندگان کشورهای مختلف که مشابه اهداف اداره مطالعات و پژوهش ها، کار تحقیقی و تالیفی انجام می دهند از جمله حمایت های غیرمستقیم این اداره به شمار می رود. کتاب «آفریقا بین غرب وشرق» که توسط یک روزنامه نگار جوان غنایی به نام «دومگا» تالیف شده است، بارها به سفارش اداره IMP و توسط شرکت انتشاراتی چاپ و توسط مامورانCIA و IMP درسراسر آفریقا و آسیا و حتی اروپا توزیع گردیده است.
IMP به دلیل گسترش روزافزون خود درعرصه تبلیغات تهاجمی، به سیستمی عظیم در زمینه مبارزه با شورش ها در جهان درآمد و در نتیجه مسئول «صندوق مالی تبلیغاتی ضدشورش» شده که از سوی انگلیس برای عملیات جنگ روانی علیه شورش تاسیس شده است.
علاوه بر این موفقیت، IMP توانسته شرایطی را به وجود آورد که درپی آن، سازمان های اطلاعاتی موظف شوند خود را با تلاش و فعالیت های تبلیغاتی آن هماهنگ کنند.
اداره مطالعات و پژوهش ها در کنار فعالیت های تبلیغاتی تهاجمی، «انستیتوی مطالعات بحران ها (ISC)» را تاسیس کرد که توانایی برآورد، پیش بینی و مبارزه با بحران های گوناگون را در اداره تقویت کند. مؤسسه مطالعات بحران ها ISC در اوج کار خود بیش از 250 مرکز تحقیقاتی، امنیتی در زمینه بحران ها را پشتیبانی می کرد و از آنان اطلاعات روزانه دریافت می کرد. یک شرکت بزرگ انتشاراتی فقط تولیدات ISC را چاپ و منتشر می کرد و در اختیار مؤسسات فوق قرار می داد.
مؤسسه مطالعات بحران ها ISC تاکنون کمک های شایانی به CIA برای تهیه برنامه های ضدشورش و ضدبحران تبلیغات کرده است و می رود تا یکی از معتبرترین موسسات در این زمینه شود.
روابط و تماس های بسیار گسترده ISC با موسسات پلیسی و نظامی انگلیس و سایر کشورها و استفاده آنان از مطالعات بحران ها (تولیدات این مؤسسه) سبب شد که مؤسسه مطالعات بحران ها ISC اصلی ترین محور برنامه ریزی در زمینه برنامه تبلیغات تهاجمی ضدشورش و تروریسم شود و کتابهای این مؤسسه به عنوان کتاب های درسی در دانشکده های پلیس و دفاع ملی تدریس شود.
بافت کلی IMP و مؤسسات وابسته آن مانند ISC از یک بافت آکادمیک- دیپلماتیک- اطلاعاتی و نظامی تشکیل شده است؛ بدین گونه که یک رئیس اطلاعاتی، یک معاون تبلیغات تهاجمی ضدشورش نظامی (اطلاعاتی عملیاتی)، یک معاون دیپلمات، گروهی از دانشگاهیان و کارمندان متعددی از ملیت ها و کشورهای مختلف با توانمندی های تخصصی، گوشه ای از بافت عجیب و گوناگون اداره مطالعات و پژوهش ها و مؤسسات وابسته به آن را نشان می دهد.
علاوه بر مؤسسه فوق «اداره اطلاعات کشورهای خارجی OID» نیز زیرنظر IMP تشکیل شد. این اداره اکثر کارهای اجرای IMP از جمله ارسال اخبار به گروه خاصی از روزنامه نگاران را برعهده گرفت. این اداره ارتباط نزدیکتری با وزارت خارجه برقرار کرد تا با کمک کارشناسان آن وزارتخانه، محورهای کلی سیاست انگلیس در جهان و تبلیغات تهاجمی این کشور را هدایت کند.