الف. رحیمی
بررسی بیانات امام حسین علیهالسلام این مطالب را روشن میسازد که ایشان از سرنوشتی که به سویش در پیش بودند، اطلاع کامل داشتند. بررسی علت همراهی زنان و فرزندان در کاروان امام حسین علیهالسلام بدون توجه به علل و انگیزههای قیام آن امام معصوم علیهالسلام روشن نخواهد شد.
به تعبیر برخی نویسندگان (تشیع در مسیر تاریخ، ص 221) بردن زنان و فرزندان توسط امام حسین علیهالسلام در حقیقت یک اقدام جانبازانه در راه تحقق هدفی متعالی بوده است و در واقع در آن شرایط بحرانی چارهای جز انجام چنین فداکاری نداشتند و تنها سلاحی که در اختیار داشتند همین سلاح بود.
امام علیهالسلام زمانی دست به اقدام چنین عمل فداکارانه زدند که به شهادت خویش یقین داشتند و میدانستند که خاندان ایشان سرنوشتی جز اسارت و آوارگی نخواهند داشت، لیکن از آنجا که تنها همین اقدام میتوانست ایشان را در راه تحقق هدفشان یاری رساند، با آگاهی کامل از وسعت ماهیت وحشیانه نیروهای ارتجاعی، میدانستند که پس از شهادت ایشان امویان، زنان و کودکان را اسیر خواهند کرد و آنان را در بین راه کوفه و دمشق حرکت میدهند.
کاروان اسرای خاندان بلافصل پیامبر صلیاللهعلیهوآله، پیام سیدالشهداء علیهالسلام را تبلیغ میکند و قلوب و عقول مسلمانان را به تفکر و اندیشه درباره این تراژدی وا میدارد و این موضوع آنها را به تفکر در کل امر واداشته وجدان آنها را بیدار میسازد و این عین همان بود که اتفاق افتاد و باعث شد که آن حضرت به حداکثر آنچه مطلوبشان بود دست یابند.
آری هر چند که حرکت امام علیهالسلام حرکتی کاملا شهادتطلبانه بود لیکن این اقدام نه تنها به هیچ وجه از پشتوانه فکری بیبهره نبود، بلکه حسابشدگی و وقت در برنامهریزی آن در حد اعلای امکان بود و امام علیهالسلام که میدانستند مردم عصر ایشان به بیماری تخدیرآمیزی مبتلا شدهاند که جز حادثهای به عظمت شهادت ایشان و خاندانشان نمیتواند آنها را بیدار کند.
در اندیشه امام حسین علیهالسلام اسلام نیاز مربی به فعالیت دوبارهای همچون عمل حضرت محمد صلیالله علیه و آله در مقابل عکسالعمل کهنه عربی داشت و هیچ چارهای جز تکانی سخت و محکم نبود و این تکان محکم صرفا در قالب یک عمل فداکارانه و متهورانه میگنجید و امام علیهالسلام هر آنچه در چنته داشتند در طبق اخلاص برای حفظ و بقای جامعه اسلامی و یادگارهای جد بزرگوارشان نهادند و همه را به یک باره فدای رخ دوست کردند.
امام علیهالسلام میدانستند که نیروی نظامی تنها، نمیتواند عمل وجدان اسلامی را حفظ کند، از نظر امام حسین علیهالسلام نیاز به تکان سخت و جنبش قلوپ و احساسات وجود داشت و بدین سبب بود که وی تصمیم گرفت تا با قربانی کردن خویش و اصحابشان همراه با تحمل مصائب و رنجهای فراوان به هدف متعالی خویش نائل شوند.
در طول این سفر عظیم سیر الیالله هر چند شخصیتهایی نظیر امسلمه، محمد حنفیه، عمراطراف، عبدالله بن عباس و عبدالله بن جعفر و بسیاری دیگر همگی ایشان را از قدم نهادن در وادی نهی کردند ولیکن امام علیهالسلام نه تنها هیچ اعتنایی به صحبتهای آنها نکردند و ذرهای از عزمشان برای طی این مسیر کاسته نشد بلکه شخصیتهایی نظیر حضرت زینب وام کلثوم علیهماالسلام دو یادگار علی مرتضی و صدیقه کبری علیهماالسلام را که هر کدام مجسمهای از تقوا و فضایل بودند و یا دختران امام مجتبی علیهالسلام که ودایع برادر عزیزش بوده و دختران همسران خویش را که هر کدام به تنهایی ناموس اعظم الهی به شمار میآمدند و کوچکترین هتک حرمت به آنها با هتک حرمت تمام مقدسات و اعتقادات برابری میکرد و حتی به مراتب از آن افزونتر بود، همگی را همراه خویش نمودند تا در این سفر خطیر نیمه دوم رسالت و مسئولیت آن عزیز را بر عهده بگیرند.
کتاب «زنان عاشورایی» (نقش زنان در نهضت امام حسین علیهالسلام از عاشورا تا سقوط امویان) اثر ارزشمند و قابل تقدیر خانم زهرا یزدانپناه قرهتپه است که انتشارات هلال اقدام به چاپ و نشر آن نموده است و در کوتاه زمانی به چاپ دوم رسید.
این اثر که در نوع خود اگر بینظیر نباشد کمنظیر است پس از ذکر مقدمهای درباره علل قیام امام حسین علیهالسلام و همراه کردن زنان و فرزندان با آن حضرت در فصل اول کتاب به معرفی بانوانی که امام علیهالسلام را در این سفر همراهی میکردند در چند قالب ذیل میپردازند:
دختران امام علی علیهالسلام (4 بانو)
دختران امام حسین علیهالسلام (3 بانو)
دختر امام حسن مجتبی علیهالسلام (همسر امام سجاد علیهالسلام و مادر امام محمد باقر علیهالسلام)
همسران امام حسین علیهالسلام (2 بانو)
همسر امام حسن علیهالسلام – کنیزان امام حسین علیهالسلام
دیگر بانوان اهل بیت علیهالسلام و قریش
دیگر بانوان غیرقریشی
پس از اتمام این فصل، در فصل دوم فعالیتهایی را که از هر کدام از این بانوان بزرگوار در طول روز پر حادثه عاشورا به منصه ظهور رسانده است میتوان مشاهده کرد.
که هر کدام در تجلی صبر، الگودهی و پاسداری از ارزشهای دینی چه اقدامات ارزشمندی نمودند. در فصل سوم کتاب صحبت از تاثیر نهضت امام حسین علیهالسلام بر زنان غیر حاضر در کربلا و ادامه رسالت به میان آمده و از نقش زنان حمایت کننده از نهضت عاشورا که در کربلا حضور نداشتند، تاثیر حوادث بر برخی از زنان تماشاچی اسرا در کوفه و میزان اثربخشی فعالیتهای زنان غیر حاضر در کربلا به طور فصل و موردی درباره هر کدام از بانوان بزرگواری که امسلمه، امالبنین، صبابه و البیه، مادر امام صادق علیهالسلام و بسیاری دیگر را میتوان در میان ایشان دید، سخن گفته شده است.
و بالاخره در فصل پایانی ادامه واکنشهای حادثه عاشورا را میتوان پی گرفت. و از نقش حقیقتا ممتاز بیدلیل زنان در سرنگونی حکومت فاسد سراسر ظلم و اجحاف اموی مطلع شد. نگارش این اثر در برههای از زمان که در زمین و زمان دست به دست هم دادهاند تا به بهانه آزادی زنان را از آزادی حقیقی شان برهانند و آنان را اسیر شهوت و تمایلات مردان نمایند، جدا جای تقدیر و دست مریزا دارد و بیشک اجر و ثواب این اثر را میتوان از بزرگ بانوی کربلا بیبی دو عالم حضرت زینب سلام الله علیها برای نویسنده و مروجان آن توقع داشت، ان شاءالله که همگان از شفاعت ایشان در دو دنیا بیبهره نمانیم و جرعهای از اقیانوس معارف ایشان نصیب ما شود.
موسسه فرهنگی موعود (8-66956167 (عهدهدار توزیع این اثر گرانمایه در میان عاشقان و شیفتگان ولایت است و پاسخگوی همه مشتاقانی که میخواهند آنگونه که در توانشان است و نه شایسته آن ذوات مقدسه است به ایشان عرض ارادتی داشته باشند.