نرمش قهرمانانه در دیپلماسی چگونه است؟/مصطفی قربانی

رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اخیرشان با فرماندهان سپاه پاسداران از موافقت خود با «نرمش قهرمانانه» در دیپلماسی سخن گفتند. هرچند ایشان با استفاده از مثال تاکتیک نرمش در کشتی برای پیروزی نهایی این عبارت را روشن فرمودند اما برخی رسانه های بیگانه و همراهان داخلی آنها سعی کردند این فرمایش را نشانه تمایل رهبری به عقب نشینی در مسئله هسته ای نشان دهند. از این رو تبیین مفهوم مورد نظر معظم له از این عبارت ضروری به نظر می­رسد. برای این منظور ابتدا می­بایست  بیانات ایشان در این زمینه را مرور کنیم:
مقام معظم رهبری در این دیدار ضمن موافقت با حرکت‌های درست و منطقی در سیاست های خارجی و داخلی فرمودند: با مسأله‌ای که سال های پیش نرمش قهرمانانه خواندم موافقم، چرا که این حرکت در مواقعی بسیار خوب و لازم است اما با پایبندی به یک شرط اصلی ایشان « درک ماهیت طرف مقابل و فهم درست هدفگذاری او» را شرط اصلی استفاده از تاکتیک نرمش قهرمانانه دانسته و افزودند: یک کُشتی گیر فنی نیز برخی مواقع به دلیل فنی نرمش نشان می‌دهد؛ اما فراموش نمی‌کند که حریفش کیست و هدف اصلی او چیست؟
بنابراین در تبیین این فرمایش معظم له بایستی گفته شود که مجریان سیاست خارجی زمانی می توانند از این روش استفاده کنند که ضمن شناخت کامل کشورهای طرف مذاکره، اهداف پنهان و غایی آنان را تشخیص دهند. حال، در صورت حصول چنین شناختی و کشف این حقیقت که طرف‌های مذاکره دنبال سلطه­گری نبوده و با رعایت احترام متقابل حاضرند برای حل مسائل فی مابین قدم پیش بگذارند، می‌توان از این تاکتیک بهره برد. بنابراین منظور ایشان از «نرمش قهرمانانه در دیپلماسی» عقب نشینی، کوتاه آمدن یا عدول از مواضع گذشته نظام اسلامی نیست بلکه، منظور اینست که در رابطه با نظام سلطه، در صورتی که طرف مقابل حسن نیت و استواری قدم خود را به اثبات برساند، می­بایست کوشش شود تا باب مذاکره، گفتگو و استفاده از روش­های مسالمت آمیز برای حل مسائل فی مابین بسته نشود. به عبارت دیگر، در صورت تحقق شرایط مذکور بایستی تلاش شود تا ضمن حرکت در چارچوب اصول سیاست خارجی ج. ا. ا. و توجه به عزت، حکمت و مصلحت در ��فتارها، برای تأمین منافع خود، اعم از ملی و فرا ملی، از شیوه­های تعامل سازنده با دنیا استفاده شود. در واقع، طرح این موضوع از سوی رهبر معظم انقلاب در این برهه از زمان، هرچند که ایشان قبلا هم به این مسأله اشاره داشته اند، را بایستی اقدامی هوشمندانه از سوی ایشان جهت خنثی کردن عملیات روانی و رسانه ای دشمن دانست؛ زیرا با عنایت به این واقعیت که طرف غربی از یک سو در مذاکرات گذشته خود با ایران درصدد حل نهایی موضوع هسته ای این کشور نبوده و از سوی دیگربا اصرار بر ادامه روند مذاکرات، درصدد بود تا با نا امید کردن ج. ا. از حل مسالمت آمیز موضوع هسته ای دیگر این کشور در سر میز مذاکره حاضر نشود.  اما با این وجود ج. ا. ا. همواره آمادگی خود را برای گفتگو و حل مسالمت آمیز موضوع هسته ای اعلام کرده و به طور مستمر با طرف­های غربی بر سر میز مذاکره حاضر شده است که این اقدام ایران خود خنثی کننده کوشش­های غربی­ها برای غیر صلح آمیز نشان دادن برنامه هسته ای ایران بوده است. حال در شرایط کنونی و با توجه به نامه ای که اوباما به رئیس جمهور اسلامی ایران نوشته است آمریکا، به زعم خود، آمادگی اش را برای حل موضوع هسته ای ایران اعلام کرده است. جی کارنی، سخنگوی کاخ سفید در این زمینه گفته است: «رئیس جمهور در نامه خود اشاره کرد که ایالات متحده آماده است موضوع هسته‌ای را به گونه‌ای حل و فصل کند که به ایران اجازه دهد، این موضوع را که برنامه هسته ایش صرفاً دارای مقاصد صلح آمیز است، نشان دهد». وی در ادامه می­گوید:«این نامه همچنین دربردارنده تأکید بر ضرورت اقدام برای حل این مسأله با احساس فوریت بود، زیرا‌‌ همان گونه که ما از گذشته گفته‌ایم، پنجره دیپلماسی برای حل و فصل دیپلماتیک این مسأله باز است، اما تا زمان نامحدودی باز نخواهد ماند».
از این رو در این شرایط رهبر معظم انقلاب نیز با اعلام حمایت از تاکتیک نرمش قهرمانانه در دیپلماسی، بر آمادگی ج.ا. ا. برای حل مسالمت آمیز مسائل فی مابین تأکید کردند. بنابراین حمایت رهبر معظم انقلاب از تاکتیک نرمش قهرمانانه نه به معنای نادیده گرفتن خطوط قرمز نظام اسلامی بلکه، تاکتیک یا روشی است که بیان می­دارد چنانچه طرفهای غربی حاضر باشند تا حقوق مسلم ملت ایران را به رسمیت بشناسند و دست از سلطه گری و زیاده طلبی بردارند به هیچ وجه باب مذاکره و گفتگو با آنان بسته نخواهد بود. همچنین گویای این واقعیت بسیار مهم است که در دیپلماسی ایران بن بست وجود ندارند. حال باید منتظر ماند و دید که آمریکا به چه میزان بر مواضع اعلامی خود پایبند است.