اهداف ترکیه از طرح ایجاد منطقه حائل در سوریه

سایت بصیرت / گروه ترجمه ـ پایگاه اینترنتی المانیتور 21 سپتامبر 2014 (۳۰ شهریور) در مقاله‌ای به سیاست‌های ترکیه در قبال بحران سوریه پرداخت و نوشت: رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، از اینکه در کارزار هماهنگ رسانه‌ای غرب به منظور بی‌اعتبارسازی ترکیه نشان داده می‌شود که ترکیه در تلاش‌های ضدداعش به رهبری آمریکا، نقشی کم‌رنگ دارد، خشمگین است. به هر حال، آنکارا نگران نمایش چنین تصویری از خود است؛ اما این کشور هرچند غیرمستقیم، به داعش کمک می‌کند؛ حداقل به این طریق که چشم خود را بر فعالیت‌های لجستیک و اقتصادی آن در خاک ترکیه بسته است. در عین حال، داعش به ایجاد چالش‌های جدی برای آنکارا ادامه می‌دهد. پیشروی‌هایی که ظاهراً این گروه به‌تازگی در شمال سوریه انجام داده، به موج تازه حرکت آوارگان به سوی مرزهای ترکیه منتهی شد.

در ادامه مقاله آمده است: تمام این تحولات سبب شد دولت ترکیه گزینه‌های جدیدی برای مقابله با مسئله داعش مدنظر قرار دهد. اردوغان به‌تازگی نشست امنیتی سطح بالایی را در آنکارا در مورد تحولات مربوط به داعش برگزار و در مورد راه‌حل‌های احتمالی بحث کرد. این نشست پیش از سفر وی به نیویورک در 22 سپتامبر برای نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل صورت گرفت. دولت ترکیه طرحی را برای ایجاد منطقه حائل در داخل خاک سوریه و در مجاورت مرز ترکیه مد نظر قرار داده است. چنین منطقه‌ای نه‌تنها از تردد نیروهای داعش به داخل و خارج ترکیه جلوگیری می‌کند، بلکه پناهگاه امنی برای آوارگان ایجاد می‌کند. ایده ایجاد چنین منطقه‌ای جدید نیست و اوایل جنگ داخلی سوریه نیز مطرح شد. این ایده هرگز اجرایی نشد که دلیل آن، محدودیت‌های قانونی، نظامی و اقتصادی از جمله عدم حمایت و تعهد جامعه بین‌الملل برای کمک مالی، حفاظت و تداوم آن بود. مشخص نیست آیا این موانع در حال حاضر رفع شده‌اند یا خیر. اردوغان به‌تازگی گفت که ارتش ترکیه جنبه‌های مختلف این گزینه را بررسی می‌کند. وی تشریح کرد: «آن‌ها به جنبه‌های فنی پرداخته‌اند و مشخص خواهند کرد که آیا اجرای چنین گزینه‌ای ضروری است؟ و در این صورت، مناطق حائل کجا ایجاد شوند و عمق آن چقدر خواهد بود؛ پس از این بررسی‌ها، تصمیم خواهیم گرفت.»

در پایان مقاله آمده است: اطلاعات ارائه شده منابع دولتی به رسانه‌ها در مورد این مسئله نشان می‌دهد که موانع جدی وجود دارد که باید رفع شوند و پس از آن، باید منطقه حائل ایجاد شود. نخست، ترکیه تمایلی ندارد به‌طور یکجانبه حتی با حمایت گروه کوچکی از کشورها چنین منطقه‌ای ایجاد کند. آنکارا انتظار دارد این منطقه حائل با تأیید شورای امنیت سازمان ملل همراه باشد. به عبارت دیگر، ترکیه می‌خواهد به‌منظور کاستن از انتقادات داخلی، برای ایجاد این منطقه، مشروعیت بین‌المللی کسب کند. منابع متذکر می‌شوند که ایده منطقه پرواز ممنوع بر فراز این منطقه حائل نیز مد نظر قرار دارد. انتظار نمی‌رود ایران از ایجاد این منطقه حائل و پرواز ممنوع بر فراز آن حمایت کند. گزارش‌های رسانه‌ای نشان می‌دهند اردوغان در نیویورک برای کسب این تأییدیه تلاش خواهد کرد. مخالفت یا موافقت روسیه در این روند بسیار تأثیرگذار است. آنکارا می‌خواهد نشان دهد ایده اصلی پشت این منطقه حائل اساساً بشردوستانه و دفاعی است. با وجود این، این منطقه باید به لحاظ نظامی نیز تحت حفاظت قرار گیرد. ترکیه به‌طور مشخص خواهان تلاش چندجانبه در این زمینه است؛ اما مشخص نیست که آیا بتواند حمایت کافی بین‌المللی کسب کند یا خیر؟ همچنین این واقعیت وجود دارد که دولت ترکیه مجوز پارلمانی برای ایجاد چنین منطقه حائلی کسب کند. اگرچه حزب حاکم عدالت و توسعه، تعداد کافی نماینده برای کسب مجوز دارد؛ اما اردوغان و داوداغلو می‌دانند که این مسئله مخالفت‌های داخلی را شعله‌ورتر خواهد کرد. اگرچه آنکارا خواهان مشارکت در ائتلاف نظامی علیه داعش نیست؛ اما تمایل دارد نشان دهد آماده کمک به ائتلاف به روش‌هایی دیگری است که بسیار اهمیت دارند. کسب حمایت آمریکا و سایر متحدان غربی به هر حال دولت ترکیه را قادر می‌سازد در برابر منتقدان در غرب که می‌گویند ترکیه به حد کافی علیه داعش اقدام نمی‌کند، زمان بخرد؛ اما این نکته مهم را باید مد نظر قرار داد که این اقدامات ترکیه تنها مسکنی برای چالشی بلندمدت هستند، اما تهدید داعش به‌طور مشخص به این زودی‌ها از بین نمی‌رود و تهدیدات علیه ترکیه احتمالاً افزایش خواهد یافت و آنکارا مجبور خواهد شد اقدامات ملموسی فراتر از ایده‌هایی ظاهری و نامؤثر انجام دهد.