- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
سرويس خارجي: پس از گذشت چند روز از مرگ ملا عمر هنوز مشخص نشده فرمان‌هايي که در اين دو سال و اندي داده شده از جانب چه کسي بوده، اين در حالي است که شايعات در مورد رهبران طالبان ادامه دارد.پس از مرگ ملامحمد عمر سرکرده گروه طالبان گزارش‌هايي از انشعاب و چنددستگي رهبران اين گروه در حال منتشر شدن است که ممکن است اين چنددستگي سبب انحلال گروه طالبان شود.
با آنکه زمان و مکان مرگ رهبر گروه طالبان به صورت دقيق، مشخص نيست، اما بر اساس موثق‌ترين گزارش‌ها که برخي مقامات دولت کابل آن را تأييد کرده‌اند، ملاعمر در شهر کراچي حدود 2 سال و 4 ماه پيش مرده است. اينکه تاکنون فرماندهي گروه طالبان را چه کسي به عهده داشته و اطلاعيه‌ها به‌نام ملاعمر و دستورهايي از جانب وي از طرف چه کسي يا کدام گروه منتشر شدند تاکنون مشخص نيست، اما بر اساس تازه‌ترين گزارش‌ها «ملا اخترمحمد منصور» معاون پيشين اين گروه به سمت سرکردگي گروه طالبان آغاز به کار کرده است.
سايت‌هاي مرتبط با گروه طالبان ملااخترمحمد منصور را امير مسلمانان و سرکرده گروه طالبان خطاب کرده اند، اما بازهم انشعاب‌هاي پيدا و پنهاني در گذشته در گروه طالبان ديده مي‌شود.سايت‌هاي خبري طالبان اعلام کردند ، شيوخ و فرماندهان نظامي طالبان با اخترمحمد منصور بيعت کردند و وي به صورت رسمي مسئوليتي را به عهده گرفته که پيش از اين ملامحمد عمر به عهده داشت، اما طالبان در خصوص اينکه پس از کشته شدن ملاعمر چه کسي سرکردگي طالبان را به عهده داشت چيزي نگفته و به اين صورت فرمان‌ها و اطلاعيه‌هايي که از آدرس ملاعمر صادر مي‌شد در ابهام باقي مانده است.
اکثر اطلاعيه‌ها و دستورهايي که به نام ملاعمر در بيش از 2 سال گذشته صادر شده، اجرا شده و بر اثر آن هزاران شهروند بي‌گناه افغانستان جان داده‌اند، اما بر اساس گزارش‌هايي که گروه‌هاي مخالف رهبري ملامنصور آن را تأييد کرده‌اند، بخشي از اين فرمان‌ها اجرا نشده است.
رسانه‌هاي داخلي افغانستان دليل اين عدم اطاعت را آگاهي فرماندهان نظامي طالبان از مرگ ملاعمر عنوان کرده و تأکيد داشتند که انشعاب داخلي و درون سازماني طالبان از مدت‌ها پيش آغاز شده بود. «ملا عبدالقيوم ذاکر» فرمانده مشهور نظامي طالبان با تأکيد بر اينکه ملااخترمحمد منصور و «گل‌آقا اسحق‌زي» مسئول مالي طالبان در قتل رهبر اين گروه دست داشته، رهبري ملامنصور را نپذيرفته و حدود 7 ماه پيش و پس از آنکه از سوي ملامنصور اجازه ملاقات با ملاعمر را نمي‌يابد به خاک افغانستان فراري مي‌شود.
در کنار اينکه تاکنون عبدالقيوم ذاکر اعلام موضع مشخصي نکرده، گزارش‌هايي وجود دارد که «مولوي محمد يعقوب» پسر ملاعمر در يک نشست سري اعلام کرده است،آمادگي رهبري طالبان را دارد و از سوي ديگر «ملا عبدالمنان» که برادر ناتني ملاعمر است نيز رهبري ملا منصور را نپذيرفته است.«ملا نجيب‌الله» فرمانده بزرگ نظامي طالبان که گفته مي‌شود، گروه «محاظ فدايي» را نيز رهبري مي‌کند، از چندي قبل با ملااختر منصور اعلام مخالفت کرده و پيش از اينکه مرگ ملا عمر از سوي گروه طالبان تأييد يا رد شود، اين گروه مرگ ملاعمر را اعلام کرده است.
ملا عبدالقيوم ذاکر، «مولوي محمد يعقوب»، «ملا عبدالمنان» و «ملا نجيب الله» فرماندهان پرنفوذ و محبوب ميان فرماندهان نظامي طالبان هستند که بر اساس گزارش‌ها در برابر ملامنصور اعلام موضع کردند، اما اين اعلام موضع طالبان به صورت هماهنگ نبوده بلکه هر کدام به صورت جداگانه مخالفت خود را با منصور اعلام کرده‌اند. اين امر نشان مي‌دهد، که علاوه‌بر ملا منصور، طالبان در آينده نزديک چندين رهبر ديگر نيز خواهد داشت و به صورت کامل به سمت انشعاب و چندپارچگي خواهد رفت.
انشعاب طالبان از نگاه کارشناسان افغانستان امري قطعي است، اما اينکه اين گروه به چند شاخه تقسيم خواهد شد و آيا اين شاخه‌ها از سوي حمايت‌کنندگان گروه طالبان حمايت خواهند شد يا خير، امري است در ابهام که در گذر زمان مشخص خواهد کرد.گذشته احزاب و گروه‌هاي سياسي که انشعاب و چندپارچگي را تجربه کرده‌اند نشان مي‌دهد که يک بخش آن که اکثريت افراد با نفوذ در آن هستند از سوي حمايت‌کنندگان خارجي مورد حمايت قرار گرفته‌اند و دسته‌هاي ديگر اکنون در انزواي کامل قرار گرفته‌اند .
با اين وجود مي‌توان گفت که شاخه ملا منصور که گروه حقاني را نيز با خود دارد از سوي حمايت‌کنندگان خارجي اين گروه مورد حمايت قرار خواهند گرفت و به اين صورت به عمر خود ادامه خواهند داد.
اما در اين ميان فرماندهان مخالف ملا منصور 3 راه عمده در پيشرو دارند و آن اينکه در گام نخست با دولت کابل مصالحه کرده و از خون‌ريزي دست بکشند، دوم اينکه در تلاش براي پيدا کردن حامي برآيند و يک حمايت کننده پر قدرت پيدا کرده و به تداوم هراس‌افکني بپردازد و سوم اينکه به يک گروه ديگر که احتمالا «داعش» است، بپيوندند و از تقابل با اين گروه در خاک افغانستان دست بکشند.به نظر مي‌رسد، اين شاخه‌ها در آينده با ملامنصور مخالفت کرده و در ميدان‌هاي نبرد در برابر هم قرار خواهند گرفت که به نظر مي‌رسد سبب انحلال و از بين رفتن گروه طالبان شود.
در اين حال،«وحيد مژده» کارشناس مسائل سياسي افغانستان در گفتگو با خبرگزاري فارس درباه مرگ ملاعمر گفت: مرگ ملاعمر آغاز انشعاب اين گروه بوده و به دليل تلاش‌هاي آمريکا و پاکستان داعش از اين پس به جاي طالبان وارد ميدان جنگ با دولت کابل خواهد شد.
وي با بيان اينکه خبر مرگ ملاعمر براي نخستين بار توسط گروه «محاظ فدايي» گروه نزديک به«ISI» پاکستان و داعش منتشر شد، آن را زماني دانست که اعضاي طالبان حاضر به پذيرش وساطت اسلام‌آباد براي مذاکرات با دولت کابل نشدند.اين کارشناس گفت: پس از عدم پذيرش وساطت پاکستان، برخي اعضاي ارشد طالبان معتقد بودند که بايد با دولت کابل وارد مذاکره شد و برخي ديگر مذاکره با آمريکا را ترجيح مي‌دادند و به دليل همين اختلافات طالبان به 2 بخش تقسيم شد و نمايندگان اين گروه در قطر که از مخالفان مذاکره با دولت کابل بودند، مذاکره با دولت کابل را رد کردند.
وي در خصوص دليل خطرناک بودن مرگ ملاعمر براي گروه طالبان گفت: پاکستان نام «ملا اخترمحمد منصور» معاون گروه طالبان و «گل‌آقا اسحق‌زي» مسئول بخش مالي طالبان که احتمالاً جانشين ملاعمر مي‌شدند را در ليست قاتلان رهبر طالبان قرار داده است. مژده گفت: اين دو رهبر ارشد گروه طالبان که مخالفان دولت پاکستان هستند درگذشته تلاش کردند تا در بخش مالي و سياسي مستقل باشند و به همين دليل است که اسلام‌آباد در تقابل با آنان قرار گرفته و به هيچ صورت حاضر نيستند که اين دوعضو طالبان رهبري اين گروه را به دست گيرند.
وي در ادامه سخنان خود با اشاره به اينکه ابهامات زيادي در خصوص زمان و چگونگي از بين رفتن ملاعمر وجود دارد، گفت: اگر بپذيريم که رهبر طالبان دو سال پيش کشته شده، چرا اکنون خبر مرگ وي منتشر مي‌شود و پيش از اين روي آن سرپوش گذاشته شده بود.اين کارشناس مسائل سياسي با اشاره به اينکه پاکستان در تلاش براي ايجاد يک گروه کوچک براي مصالحه با دولت کابل است، گفت: اکثر اعضاي گروه طالبان از طريق اسلام‌آباد به داعش ملحق خواهند شد و از آن پس، تمامي فعاليت‌هاي تروريست‌ها سبب اتهامزني به پاکستان نخواهد شد.
وي گفت: اگر پاکستان متهم به حمايت از داعش شود، اسلام‌آباد خواهد گفت که مرکزيت اين گروه در عراق و سوريه است و پاکستاني‌ها هيچ ارتباطي با اين گروه ندارند. مژده با تأکيد بر اينکه تلاش براي انشعاب گروه طالبان از اوائل سال جاري ميلادي با هماهنگي و همکاري داعش از سوي پاکستان و آمريکا آغاز شده است، گفت: انشعاب طالبان سبب پايان‍‌پذيري جنگ در افغانستان نخواهد شد، بلکه گروه تندروتري از طالبان جايگزين اين گروه خواهد شد.
در اين حال،ملا محمد عمر مجاهد، سرکرده گروه طالبان و چهره‌اي که پس از سقوط رژيم طالبان در سال 2001ميلادي با آنکه هر از چند گاهي درباره محل مخفيگاهش اظهارنظرهايي مي‌شد، در سکوت محض به سر برده و کسي موفق به ديدن چهره او نشد. گفته‌هايي وجود داشت که او طي اين همه سال در بازداشت نظاميان پاکستاني به سر برده است و حتي برخي نسبت به زنده بودن وي ابراز ترديد مي‌کردند. حال گفته مي‌شود که ملا عمر مرده است.
نکته مهم اين است که ملا عمري وجود داشته يا خير، مشخص نيست ولي تاکنون دست کم نام اين مرد عامل جلوگيري از ايجاد گسست و تفرقه و متوقف‌شدن فعاليت گروه طالبان در افغانستان بود.خامه پرس در گزارشي از چرايي اعلام مرگ ملا عمر در اين برهه زماني و همزماني آن با گفتگوهاي صلح با دولت، به قلم "روبين رهنوش" آورده است: حال که گفتگوهاي صلح افغانستان آغاز شده و طالبان هم حاضر شده تا با حکومت افغانستان گفتگو کند به نظر مي‌رسد يک بازي اطلاعاتي جديد شروع شده و بازي ديگري از پاکستان در خصوص افغانستان شکل گرفته است.
پيش از پرداختن به اصل موضوع مکثي کوتاه بر چند موضوع اساسي ضروري است. سال گذشته سازمان امنيت ملي افغانستان پرده از ترديدها در مورد موجوديت فردي به نام ملا محمد عمر مجاهد در يکي دو سال اخير برداشت. اگرچه پيش از آن سخنگوي رئيس جمهوري پيشين در اين مورد چيز ديگري گفته بود. ايمل فيضي به نقل از حامد کرزي، رييس جمهور پيشين گفت که ملا محمد عمر در بازداشت نظاميان پاکستاني در شهر کراچي به سر مي‌برد.
حامد کرزي گفته بود جان کري، وزير خارجه کنوني ايالات متحده آمريکا زماني که سناتور بود به وي گفته بود که ملا عمر در شهر کراچي در بازداشت نيروهاي پاکستاني به سر مي‌برد.اما سازمان امنيت ملي افغانستان سال گذشته بحث ديگري را مطرح کرد که در اين روزها آهسته آهسته به حقيقت نزديک مي‌شود. حسيب صديقي، سخنگوي سازمان امنيت ملي افغانستان در يک نشست خبري از ترديدها در مورد زنده بودن ملا عمر حرف زد. او از اختلافات شديد و چند دستگي طالبان ياد کرد.
صديقي گفت که شماري از فرماندهان طالبان خواستار ديدار رهبرشان ملا عمر شده‌اند اما ملا اختر محمد منصور، دوست و معاون ملا عمر مانع شده و ترديد آنان در مورد زنده بودن ملا عمر قوت گرفته است.در اين‌جا چند پرسش مطرح مي‌شود: بسياري از رهبران طالبان در بازداشت پاکستان بودند اما گاهگاهي چهره‌شان همگاني مي‌شد؛ چرا کسي يک بار هم در اين 14 سال چهره ملا عمر را نديد؟ چرا ملا اختر محمد منصور به فرماندهان طالبان اجازه ديدار با رهبرشان را نداد؟ و …؟
در اين روزها مسئله داغ مربوط به طالبان مرگ ملا محمد عمر است که طالبان را به شدت نگران کرده است. مسايلي که در اين چند روز رخ داده کشته شدن رهبر گروه طالبان را خيلي به حقيقت نزديک مي‌سازد .مورد نخست اينکه پس از درگيري‌هاي شديد ميان طالبان و گروه داعش در افغانستان، به ويژه در ولايت‌هاي ننگرهار و زابل خشم و نگراني طالبان برانگيخته شد و سبب شد تا به رهبري داعش در عراق و سوريه نامه بنويسند و از آنان خواستار توقف فعاليت افراد وابسته به گروه داعش در افغانستان شوند.
به نظر مي‌رسد در اين نامه کسي که قدرتنمايي مي‌کرد ملا اختر محمد منصور بود نه ملا عمر بخصوص آنکه در اين نامه‌ها از رهبر طالبان نامي هم برده نشد. اگرچه پيام عيدي از زبان ملا عمر منتشر شد ولي پس از اين پيام فضاي متن اعلاميه ديگر طالبان تغيير کرد.
پس از اين که گروه محاظ فدايي خبر کشته‌شدن ملا عمر را منتشر کرد، در اعلاميه‌اي که از سوي طالبان منتشر شد از سر تا پا نقل قول‌هايي با واژه «اميرالمؤمنين» موجود بود اما نامي از ملا عمر برده نشد و مشخص هم نبود هدف از اميرالمؤمنين در اين نامه کيست.اين اعلاميه درست پس از آن منتشر شد که گروه محاظ فدايي خبر مرگ ملا عمر را اعلام کرد.
قاري حمزه، سخنگوي گروه معاذ فدايي که يکي از شاخه‌هاي طالبان است اعلام کرد که ملا عمر دوسال پيش توسط ملا اختر محمد منصور کشته شده و آنان مدرک‌هايي در دست دارند که مي‌توانند اين را ثابت کنند. حالا گفته‌هاي سال گذشته سخنگوي امنيت ملي که ملا اختر محمد منصور چرا نخواسته طالبان با ملا عمر ديدار کنند را به ياد آوريد.اکنون بحث ديگر اين است كه طالبان از اين موضوع به شدت نگران شده و در برابر ملا اختر محمد منصور موضع گرفته است.
اين نشان مي‌دهد که ريشه چنين موضع‌گيري‌ها در همان زمان و حتي پيش از زماني است که امنيت ملي افغانستان از آن سخن گفته بود. امروز رسانه‌هاي پاکستاني از برگزاري نشست‌هاي طالبان و جانشيني ملا محمد يعقوب، پسر ملا عمر به عنوان رهبر طالبان به جاي پدرش خبر دادند. نيوز(The News) يک رسانه پاکستاني گزارش داد که شوراي طالبان توافق کرده‌اند در صورت صحت کشته‌شدن ملا محمد عمر، پسرش محمد يعقوب را به جاي او برگزينند.
همچنان اين رسانه به نقل از منابع نزديک به طالبان گزارش داد که طالبان نشست‌هايي را در افغانستان و پاکستان با حضور عبدالمنان، برادر کوچک‌تر ملا عمر برگزار کرده‌اند و تصميم دارند در برابر ملا اختر محمد منصور ائتلافي را ايجاد کنند.اگر ملا عمر کشته شده، چرا تاکنون خبر مرگش را فاش نکردند؟ چرا سروصداي مرگ ملا عمر همزمان با آغاز گفتگوهاي صلح حکومت افغانستان با طالبان بلند شده‌است؟بگومگوها در مورد کشته‌شدن رهبر گروه طالبان همزمان با آغاز گفتگوهاي صلح حکومت افغانستان با طالبان بي‌شباهت به يک بازي تازه اطلاعاتي نيست. پاکستان کشوري است که از طالبان به عنوان ابزار نفوذ و فاکتور مهم تامين منافع در افغانستان در يک و نيم دهه اخير به خوبي استفاده کرده است. اين موضوع را پرويز مشرف، رئيس جمهور پيشين اين کشور به گونه واضح اعتراف کرد.
سازمان اطلاعات پاکستان همواره از طالبان حمايت کرده و پاکستان بستر خوبي براي رشد هراس‌افکنان و انتقال‌شان به افغانستان بوده است. با اين حال، اکنون که پاکستان ظاهرا متعهد شده تا به کابل در تامين ثبات کمک کند و نخستين بار نيز نمايندگان حکومت افغانستان و طالبان را رو در رو نشانده، آيا واقعا صادقانه آن را به پيش خواهد برد؟
در اصل با در نظرداشتن بحث‌هايي که در چند روز اخير شکل گرفته موضوع چيز ديگري است. داعش در افغانستان به سرعت در حال نفوذ است و اگر سرکوب نشود دامن پاکستان را نيز خواهد گرفت. ادامه دارد...
