شیوه تشخیص مزاج های اصلی انسان معروف به مزاج چهارگانه / دکتر سیّدعبدالله جعفرپور

در مطالب قبلی که در ارتباط با مزاج شناسی نگاشته ایم سعی نمودیم تا هم کلیاتی را جهت آشنائی بیشتر خوانندگان عزیز در حوزه شناخت انواع مزاج ها بیان کنیم و هم اینکه دو مورد از موارد چهارگانه مزاج انسان را به طور تفصیلی معرفی نمائیم.

البته علاقه مندان برای آشنائی لازم پیرامون مزاج ها بهتر است به منابع دسته اول طب سنتی اسلامی مراجعه کنند. از این رو جهت مطالعه بیشتر، دو نمونه از کتاب های ارزشمند مزاج شناسی شامل کتاب« کامل الصناعه الطبیعیه » اثر علی بن عباس اهوازی، جلد اول، مبحث مزاج ها و کتاب« ذخیره خوارزمشاهی » اثر سیّد اسماعیل جرجانی، گفتاردوم؛ اندر یادکردن مزاج، را به آنان معرفی می نمایم.          

سوّم: مزاج سرد و تر(بلغمی)

ازلحاظ ساختارجسمانی؛

        هیکل بلغمی ها معمولا درشت است،اما چربی بدن آنها بیشتر از میزان عضلات است و معمولا چاق و پرچربی هستند. پوستشان سفید است و اعلب موهای کم پشت و لختی دارند، نبض آنها کند و نرم است و چندان قوی نیستند؛ در لمس، پوست بدنشان سرد، مرطوب و نرم است؛ در انجام حرکات کند و آرام و تنبل هستند و معمولا با تأنی صحبت می کنند، خواب آنها سنگین و زیاد از حد است، ولی اشتهایشان بالا نیست و قدرت هضم زیادی ندارند. از جهت میل و قدرت جنسی در حد قابل انتظاری نیستند و رطوبت و سردی، توان آنان را تا حد زیادی کاهش داده و این امر در بانوان ممکن است به سرد مزاجی مفرط تبدیل گردد و ما امیدواریم در صورتی که مجال آن باشد در بیان موارد درمانی به راهکارهای علاج آن نیز بپردازیم.

از لحاظ ساختارروانی؛

        بلغمی ها معمولا افرادی آرام ، تسلیم پذیر و مسالمت جو هستند؛ چندان خود را درگیر کارها نمی کنند؛ بیشتر دوراندیش و با احتیاط هستند و به عبارت دیگر مقرراتی تر از سایرین می باشند ولی در انجام امور ،از خود شجاعت نشان نمی دهند؛ روابط اجتماعی آنها چندان قوی نیست و از حافظه و قدرت تمرکز بالایی برخوردا رنیستند . از آنجائی که بلغمی ها دیر عصبانی می شوند به عنوان، انسان های صبوری معروفند. این افراد کند و کم انرژی هستند.

چهارم مزاج سرد و خشک(سوداوی)

ازلحاظ ساختارجسمانی؛

   هیکل سوداوی ها حالت مینیاتوری دارد، یعنی اغلب افرادی هستند لاغر، با استخوان های نازک و کشیده؛ رنگ پوست سوداوی ها از سفید تا سبزه و تیره متغیر است؛ موی بدن آنها کم است و موی سر به دلیل سردی و خشکی، زودتر دچار سفیدی یا حالت گندمگون می شود؛ نبض آنها تقریبا کند، اما سفت و باریک است؛ در لمس، بدنشان سرد و خشک و پوستشان سفت است ، حرکاتشان از حالت آرام و کند تا معمولی متغیر است؛ با احتیاط و دقت صحبت می کنند، در نتیجه کلامشان سریع و بلند نیست؛ از خشکی بینی شکایت دارند، زود سیر و سریع گرسنشان می شود، قدرت هاضمه بالایی ندارند.

   از لحاظ ساختارروانی؛

        افراد سوداوی مزاج افرادی خشک، کم معاشرت، تابع مقررات و فنی، دقیق، حسابگر، دور اندیش و اغلب سمج هستند و در صورت خروج از تعادل، بیشترمستعد افکار و خیالات و بدبینی و ظن و گمان هستند ، قدرت حافظه آنها در حدمعمول است، اگر نسبت به کسی کینه داشته باشند، از دل بیرون نخواهند کرد؛ اصرار دارند که هرکاری را به انجام برسانند و جنبه عقلانی امور رابیشتر مدنظر دارند؛ از این رو دوستی باسوداوی ها کار ساده ای نیست.[2]

(ادامه دارد)