استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران گفت: تبعات منفی نبود تحزب را در جامعه خودمان می توانیم ببینیم.
پایگاه بصیرت: صادق زیباکلام عصر جمعه در نخستین کنگره جمعیت اسلامی توسعه و آزادی استان کرمان افزود: تحزب یک موضوع تشریفاتی نیست بلکه تحزب یک ضرورت تاریخی دموکراسی است و هیچ جامعه دموکراتی را نمی توانیم در دنیا پیدا کنیم که احزاب و تشکل های سیاسی نیرومند در آن وجود نداشته باشد.
وی بیان کرد: به طور مثال در هند، ترکیه و ژاپن زمام امور سیاسی در اختیار احزاب است و کشوری وجود ندارد که توسعه سیاسی در آن نهادینه شده باشد اما احزاب در آن نقشی نداشته باشند.
وی با اشاره به فراوانی رساله ها و کارهای تحقیقی دانشجویان علوم سیاسی در رابطه با تحزب گفت: اغراق نیست اگر بگویم اغلب موضوع آنها در رابطه با این است که چرا تحزب و فعالیت احزاب در ایران ناموفق بوده است؟
استاد دانشگاه تهران گفت: سئوال است که چرا فعالیت حزبی و تشکیلاتی که شما در جمعیت توسعه و آزادی و امثال آن بارها و بارها اراده شده در کشور انجام شود اما موفق نشده است؟
وی افزود: جمع امروز علاقه مند، تحصیلکرده و متعلق به طبقه متوسط و بالای متوسط استان کرمان هستند و با شور و نشاط و اشتیاق و با ایمان آمده اید که کار حزبی، تشکیلاتی و دسته جمعی راه بیندازید.
زیبا کلام بیان کرد: چرا احزاب و کار حزبی نتوانسته در ایران پا بگیرد؟ نام ها، جمعیت هایی، گروه هایی و تشکل هایی گفته می شود و معمولا در موسم انتخابات ظاهر می شوند اما بعد از آن خبری نیست.
وی گفت: در رابطه با اینکه چرا احزاب در ایران پا نگرفته اند، یک پاسخ این بوده که سابقه احزاب در ایران خیلی سابقه مثبت و روشنی نبوده و احزاب بعضا وابسته به قدرت های بیگانه بودند و مردم به آنها اعتماد نکردند.
این فعال سیاسی اظهار کرد: این وابستگی می توانسته تا قبل از فروپاشی دیوار برلین و نظام کمونیستی به قدرت های شرقی بوده و می توانسته وابستگی به قدرت های غربی مثل آمریکا و انگلستان باشد، بنابراین مردم ایران بی اعتمادند چون احزاب بعضا وابسته از کار درآمده و مشخص شده که ملی نبودند.
وی گفت: دلیل دیگری که برای شکست تحزب در ایران عنوان می شود این است که مردم ایران روحیه کار دسته جمعی ندارند و تک رو هستند، عده ای معتقدند فرهنگ تک روی و فقدان روحیه کار دسته جمعی آنقدر میان ایرانیان زیاد است که در ورزش هم سایه افکنده و در ورزش های انفرادی تا ورزش های دسته جمعی بهتر درخشیدیم و این یک دلیل برای ناموفق بودن احزاب و تشکل های سیاسی در ایران است.
زیباکلام افزود: دلیل دیگر این است که احزاب و تشکل های سیاسی ابن الوقت هستند و در زمان انتخابات ظاهر می شوند و بعد از انتخابات معلوم نیست چه انجام می دهند و در حقیقت احزاب و تشکل های سیاسی دنبال رای مردم هستند و بعد از انتخابات فعالیت نمی کنند.
وی گفت: عامل دیگر که گفته شده احزاب در ایران نگاهشان فقط به قدرت است که بتوانند نمایندگانشان را وارد مجلس و عوامل خودش را وارد دستگاه حکومت کند بنابراین نگاه احزاب در ایران معطوف به قدرت است و معطوف به خدمت نیست.
وی ادامه داد: آیا این نظراتی که ارائه می شود درست بوده، آیا احزاب و تشکل های سیاسی و اسم و رسم دار واقعا وابسته و مزدور بودند و جبهه ملی مزدور آمریکا یا حزب توده نوکر اتحاد شوروی بوده است؟
وی تصریح کرد: به نظر من چنین رویکرد و قرائتی خیلی دقیق نیست برای اینکه یک حزب برای خودش ایدئولوژی دارد و ایدئولوژی حزب توده نگاهش این بوده که اتحاد شوروی در راس کشورهای مترقی، سوسیالیزم و مدافع قشر کارگر قرار دارد بنابراین اتحاد شوروی الگو بود همچنان که امروز برای حزب الله لبنان، جمهوری اسلامی ایران الگو است.
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران گفت: حزب توده تنها حزبی نبود که واقعا به اتحاد شوروی و فلسفه و نگاهش احترام می گذاشت، حزب کمونیست هند، یونان، آلمان و انگستان و تمام احزاب چپگرا، اتحاد شوروی برایشان بت و الگو بود.
وی اظهار کرد: نظام کمونیستی در برابر فاشیسم ایستاده و اولین نظامی بود که کارگران و کشاورزان آن را اداره می کردند بنابراین طبیعی بود برای دگراندیشان جهان اتحاد شوروی الگو باشد تا بتدریج این الگو سقوط کرد و آن مدینه فاضله و آرمان نبود.
زیبا کلام گفت: همینطور برای خیلی از احزابی که مدل لیبرال دموکراسی دارند نمی توانیم بگوییم وابسته هستند.
وی افزود: اگر فرض کنیم جبهه ملی، حزب توده و نهضت آزادی وابسته بودند اما ما احزاب دیگری داشتیم که نتوانستند موفق بشوند.
وی بیان کرد: حزب جمهوری اسلامی که بعد از انقلاب تشکیل شد وابسته نبود، اما موفق نشد و در یک مقطعی حزب جمهوری اسلامی آنقدر نیرومند بود که اغلب مناصب سه قوه را در اختیار داشت و در نهایت آنقدر با دشواری ها مواجه شد که خود را منحل اعلام کرد.
زیباکلام گفت: اگر این دلیل قانع کننده نیست باید برگردیم به روحیه دسته جمعی و باید بگوییم در هند و ترکیه فعالیت حزبی و روحیه کار دسته جمعی دارند و در تمام نظام های مبتنی بر دمکراسی مردم روحیه کار دسته جمعی دارند.
وی تصریح کرد: از زمان مشروطه و مدرنیته در ایران فعالیت گروهی و دسته جمعی وجود داشته، بطور مثال انجمن ارامنه، انجمن آذربایجان، انجمن اخوت و انجمن بازار وجود داشته و در اولین رگه های مدرنیته در ایران مسئله تشکل و کار گروهی بوجود آمده است.
وی افزود: بنابراین ما چگونه می توانیم بگوییم این روحیه وجود ندارد و حضور شما در این مکان بهترین دلیل است.
فعال سیاسی گفت: ما ایرانیان همان قدر فرهنگ و روحیه کار دسته جمعی داریم که در میان همه ملل دیگر است و اینها نداشتن فرهنگ و روحیه کار دسته جمعی میان ایرانیان را رد می کند.
وی اظهار کرد: من بشخصه معتقدم که بزرگترین، اصلی ترین و عمده ترین عاملی که نگذاشته فعالیت حزبی در ایران پا بگیرد، حضور ممتد استبداد بوده است.
وی با بیان اینکه حاکمیت ها در ایران فعالیت حزبی را قبول نداشتند و بر نمی تابیدند گفت: حکومت ها حزب را رقیب خود می دانستند و اگر حزب و تشکل نیرومندی بوجود بیاید باعث می شود درون حکومت احساس نگرانی شود.
زیباکلام بیان کرد: اگر آمار بگیریم مشاهده می کنیم دلایل بالا خیلی جدی نبوده و اصلی ترین دلیل آمار احزاب و تشکل های سیاسی است که توسط حکومت ها در ایران ظرف یکصد سال گذشته منحل و غیر قانونی اعلام شده، بنابراین مشکل در فقدان توسعه سیاسی است که احزاب نتوانند فعالیت کنند.
وی ادامه داد: به عنوان نمونه همه ما می دانیم که پول و هزینه کردن در انتخابات فاکتور مهمی است و در جامعه ما پول خرج کردن و هزینه کردن مدت هاست که در انتخابات حرف اول را می زند.
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران گفت: اما سئوالی مطرح است که در مجلس اول جمهوری اسلامی ایران در سال 58 پول حرف اول را می زد؟ آیا در انتخابات مجلس دوم پول حرف اول را می زد؟
وی افزود: اگر منحنی ترسیم شود، فاکتور و عاملی به نام هزینه کردن بین مجلس اول در سال 58 و مجلس نهم در سال 90 صعودی است.
زیباکلام گفت: در مجلس اول پول خرج نشده یا اگر هزینه شده آنقدر ناچیز بوده که می توانیم از آن صرفنظر کنیم اما می توانیم بگوییم در مجلس نهم در سال 90 پول خرج کردن مهم نبوده است؟
وی بیان کرد: چه می شود که از انتخابات مجلس اول به انتخابات مجلس نهم برسیم جز عامل نبودن احزاب و تشکل های سیاسی عامل دیگری را به کرسی اتهام بکشیم و آیا در نبود و خلاء احزاب و تشکل های سیاسی نماینده ای که پول خرج کرده است و به مجلس رفته می توانیم انتظاری داشته باشیم؟
وی گفت: اینها همه پیامدهای نبود احزاب و کار تشکیلاتی است و در جوامع دیگر حزب و تشکل سیاسی وجود دارد و با فرد طرف نیستیم.
زیباکلام تصریح کرد: شما به نامزد حزب رای می دهید و در حقیقت به حزب رای می دهید نامزدها می روند و می آیند اما حزب در حال فعالیت سیاسی و نهادینه شده است.
وی افزود: بنابراین اگر در کرمان حزب نامزدهای خود را معرفی کند، این انتخابات است اما این وجود ندارد و چه کسی بیشتر خرج می کند و چگونگی نظارت استصوابی مطرح است.
زیباکلام گفت: امروز روز مبارکی است و شما کار مهمی کردید و اینجا جمع شدید و یک تشکل سیاسی را پایه گذاری کردید اما باید به خاطر داشته باشید این قدم اول است و شما یک نهال کاشتید و اگر این تعصب و اشتیاق و شور ادامه پیدا کند فرزندانتان فردا در کرمان مشکلی به نام تحزب در استان کرمان ندارند.
نخستین کنگره جمعیت اسلامی توسعه و آزادی استان کرمان با پیام آیت الله هاشمی رفسنجانی و با حضور شماری از شخصیت های سیاسی اصلاح طلب در خانه شهر کرمان برگزار شد و اعضای شورای مرکزی، شورای راهبردی و بازرسان با رای اعضا انتخاب شدند.
منبع: جماران
