رتبه ما نبايد 130 باشد!

به تازگي سازمان شفافيت بين المللي (Transparency International) گزارش خود را درباره فساد کشورها در سال 2015 ميلادي منتشر کرده است. شفافيت بين‌الملل يک سازمان غير دولتي است که در سال ۱۹۹۳ تأسيس شد و دفتر اصلي آن در برلين، آلمان قرار دارد. هدف اين سازمان که در حدود ۱۰۰ کشور نمايندگي دارد تلاش براي مبارزه با فساد و افزايش آگاهي در مورد آن است. اين سازمان به طور ساليانه اقدام به انتشار شاخص ادراک فساد مي‌کند. سنجش فساد به استفاده از شاخص‌هاي نظير فساد، اختلاس، رشوه‌گيري، خريد و فروش پست‌هاي دولتي، رشوه‌پذيري دستگاه قضايي، فساد مالي در ميان سياستمداران و مقام‌هاي دولتي و عدم مقابله کافي يا ناکارايي در پيکار عليه مواد مخدر است.

در گزارش اخير اين سازمان ايران از ميان 168 کشور رتبه 130 را به خود اختصاص داده است. اولين رتبه مربوط به دانمارک و آخرين رتبه از آن کره شمالي عنوان شده است. برخي از کارشناسان گزارش‌هاي اين سازمان را قابل استناد نمي‌دانند و معتقدند که اين گزارش‌ها با جهت‌گيري‌هاي سياسي منتشر مي شود که تا حدودي نيز درست و قابل تامل است. به عنوان مثال به جايگاه رژيم صهيونيستي در رده بندي‌هاي اين سازمان اشاره مي‌کنند که به رغم فساد گسترده مقامات سطوح بالا و پايين صهيونيست، اين رژيم در ميان کشورهاي داراي فساد کم قرار مي‌گيرد.

فارغ از ميزان صحت و کارشناسي بودن اين رتبه بندي، اين گزارش يکي از نقاط ضعف و مشکلات مزمن و ريشه اي ايران را يکبار ديگر گوشزد مي کند؛ نقص شفافيت.

موضوع شفافيت به عنوان اصلي ترين ابزار و اهرم مبارزه با فساد از چنان اهميتي برخوردار است که يکي از بندهاي 24 گانه سياست هاي کلي اقتصاد مقاومتي به آن اختصاص داده شده است؛ « شفاف‌سازي اقتصاد و سالم‌سازي آن و جلوگيري از اقدامات، فعاليت‌ها و زمينه‌هاي فسادزا در حوزه‌هاي پولي، تجاري، ارزي و...»(بند نوزدهم)

نبود شفافيت و به دنبال آن فساد تبعات سنگيني را به دنبال دارد. رهبر معظم انقلاب در 19 دي 1380 در ديدار جمعي از مردم قم 5 مورد از تبعات فساد را اينگونه ذکر مي کنند؛

1- خزانه اين کشور که بايد صرف مردم شود - صرف ساختن پُل و راه و سد و آبرساني و آباد کردن روستاها و سامان دادن به زندگي مردم شود - به جيب يک نفر يا يک جمع خاص مي‌رود.

2- کساني که مي‌خواهند با پول خود در کشور فعّاليت اقتصادي کنند وقتي ديدند از راههاي نامشروع مي‌شود اين همه ثروت به دست آورد، آنها هم تشويق مي‌شوند که بروند کار نامشروع کنند.

3- آدم فاسد براي رسيدن به هدف خود، با رشوه دادن و شيريني دادن، عدّه‌اي را فاسد ميکند؛ مديران را فاسد ميکند، مأموران را فاسد مي‌کند، مأمور بانک را فاسد مي‌کند، مأمور فلان وزارتخانه را فاسد مي‌کند.

4- وقتي پول و لقمه حرام در بين مردم و نخبگان و زبدگان رايج شد، گناه رايج مي‌شود؛ «امرنا مترفيها ففسقوا فيها». وارد شدن در ميدان فساد مالي، مقدّمه ورود به ميدان فساد اخلاقي و فساد جنسي و فساد شهواني و انواع و اقسام فسادهاست.

5- وقتي مديران و مردمي فاسد شدند، به پايگاه دشمن خارجي تبديل مي‌شوند. دشمن خارجي از آدمهاي فاسد، براي اهداف سياسي خود در کشور، خوب استفاده مي‌کند. مبارزه با فساد، يک جهاد همه‌جانبه است.

مروري بر سخنان رهبر معظم انقلاب نشان مي‌دهد، پاسخگويي مسئولين همواره يکي از دغدغه هاي جدي ايشان بوده است. اما به دلايل مختلف صاحبان قدرت از شفافيت گريزان هستند. شفافيت عوارض خاص خود را دارد و اگر چه فساد را کاهش مي دهد اما سوال نيز ايجاد مي کند. سوالاتي که طرح آنها مي تواند براي عده اي دردناک باشد. براي مثال ده ها ميليون و بلکه صدها ميليوني که يک نامزد انتخابات براي ورود به مجلس شوراي اسلامي هزينه مي‌کند، از کجا آمده است؟ و قرار است چگونه جبران شود؟