سخنرانی دکتر رضا سراج، کارشناس مسائل استراتژیک در همایش مشترک هادیان سیاسی دانشگاه افسری و جامع امام حسین (ع):
مجلسی که تعامل با آمریکا را فرصت دانسته و اعتقادی به عمق استراتژیک نداشته باشد، حتما امنیت ملی ما را به مخاطره خواهد انداخت و قطعاً آثار آن بیش از چهار سال خواهد بود. اولاً، انسجام داخلی ما دچار مشکل خواهد شد. دوماً، دوگانگی در حاکمیت بوجود می آید. سوماً، با این کار تهدید را به داخل کشور منتقل می کنیم که نتیجه آن احتمالاً مبارزه با تهدید کنندگان ایران حداقل در برخی از استان های مرزی است.
دکتر رضا سراج صبح روز یکشنبه دوم اسفند ماه در جمع هادیان سیاسی دانشگاه‌های تربیت پاسداری و امام حسین (ع) حاضر شده و به ایراد سخن در خصوص ابعاد استراتژیک انتخابات آینده برای کشور پرداختند. متن سخنرانی این کارشناس مسائل استراتژیک در ادامه می آید.
در خصوص انتخابات مجلس خبرگان رهبری باید گفت این انتخابات از سه منظر برای نظام و انقلاب اسلامی تعیین کننده است:
یک، منظر راهبردی و امنیت ملی
دوم، منظر اقتصادی
سوم، منظر گفتمانی و هویتی است.
انتخابات آینده از جهات مختلف با انتخابات گذشته متفاوت است. یکی از ویژگی های انتخابات 7 اسفند و بویژه مجلس خبرگان رقابتی شدن آن است. هدف از این بحث این است تا در نهایت به مخاطب ملاک های انتخاب صحیح داده تا بتواند انتخاب اصلح را با قدرت انجام دهد. در مورد مجلس خبرگان رهبری برای اولین بار با موضوعی به نام رقابتی شدن روبرو هستیم در حالی که در ادوار گذشته، انتخابات خبرگان اساساً رقابتی نبوده و فضایی برای رقابتی شدن نداشته است. خبرگان به نوعی پشتوانه ولایت فقیه است اما در این دوره این رقابتی شدن یک هدف دیگری را در دستور کار دارد.
در بحث رقابتی شدن، موضوع با ثبت نام گسترده شروع شد و از یک سال قبل در این زمینه کار شد تا این شبکه وارد خبرگان شود. کارکرد این شبکه در خبرگان چیست؟ این کارکرد با این ادبیات در جامعه بیان می شود که: اگر رهبری نظام به شرایط و مقتضیات آگاه نباشد، مدبر بودن او با چالش روبرو می شود
بنابراین یک شبکه ای باید وارد این مجلس شوند تا مساله مقتضیات منطقه ای و مناسبات، شرایط زمان و مکان را به زعم خودشان به عنوان یک اضطرار در مقابل رهبری قرار دهند. هدف از شبکه سازی با این کیفیت، عبور از هندسه انقلاب اسلامی بود که در اینجا رهبری باید تحت عنوان مقتضیات زمان و مکان به این خواسته تن می دادند. و اگر این خواسته تحقق نمی یافت از درون خبرگان چالش با رهبری شروع می شد. این مجلس خبرگان با این کیفیت دیگر نمی توانست پشتوانه رهبری باشد. این مجلس با این مختصات بنا بود درگیری و چالش با رهبری باشد. البته این طراحی با هوشیاری فقهای شورای نگهبان و البته تذکراتی که رهبر معظم انقلاب پیرامون جریان نفوذ قبل از این دادند تا حدودی مهار شده اما همچنان خطر دفع نشده است.این علائم نشان می‌دهد همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند " آمریکایی ها چشم طمع به انتخابات ما دوخته اند" برای خبرگان همچین برنامه ای را تدارک دیده بودند. این شبکه ای گسترده بود که باید در ظاهر به راه امام(ره) منتصب می شد اما در واقع مقابل با راه امام(ره) بود.
ویژگی دوره‌های مختلف مجالس شورای اسلامی و اهمیت انتخابات مجلس دهم:
مهمترین ویژگی ادوار مختلف انتخابات مجلس شورای اسلامی وجهه و سبقه سیاسی بودن انتخابات بود. برای مثال، مجلس اول و دوم رقابت بین گروه های طرفدار خط امام (ره) و لیبرال ها، انتخابات سوم وچهارم رقابتی سیاسی بود بین جناح های چپ و راست مصطلح، انتخابات مجلس پنجم باز هم سیاسی بود و در آن آقای رفسنجانی تلاش کرد یک جریان نوظهوری را وارد عرصه سیاسی اجتماعی کشور بکند. انتخابات مجلس ششم وهفتم رقابت بین اصلاح طلبان و اصولگرایان بود. انتخابات مجلس هشتم و نهم رقابت بین اصولگرایان و اصلاح طلبان بود. اما انتخابات مجلس دهم اساساً سیاسی نیست، بلکه موضوعات دیگری مطرح می باشد که دلیلی بر غیر سیاسی بودن انتخابات آینده است. نکته مهم دیگر این است که انتخابات در ادوار گذشته تبعات آن چهار ساله بوده، اما انتخابات 7 اسفند آثارش ده ساله یا شاید بیشتر از این مدت باشد. به تعبیر رهبر معظم انقلاب" این انتخابات می تواند ریل گذاری برای آینده کشور باشد" لذا باید در این انتخابات بسیار توجه داشته باشیم زیرا این انتخابات، سرنوشت نسل آینده است و برای منافع ملی بسیار حائز اهمیت است.
این انتخابات از سه منظر برای نظام و انقلاب اسلامی تعیین کننده است:
یک، منظر راهبردی و مربوط به امنیت ملی است
دوم، منظر اقتصادی
سوم، منظر گفتمانی و هویتی است.
1. اهمیت انتخابات از منظر راهبردی و امنیت ملی
در بحث راهبردی و امنیت ملی به عنوان اولین ویژگی انتخابات این دوره از مجلس، باید متذکر شد که در حال حاضر در شرایطی قرار گرفته ایم که عمق استراتژیک کشور ما به عنوان یک موضوع راهبردی به مساله امنیت ملی پیوند خورده است. آمریکایی ها یک جنگ نیابتی سی ساله ای را برای ایران تدارک دیده بودند. در طراحی آمریکایی ها باید همانطوری که بین فرقه‌های مسیحیت یک نزاع خونین سی ساله شکل گرفت، در این منطقه نیز باید چنین اتفاقی بین شیعه و سنی رخ می داد. در این جنگ نیابتی مقرر بود علاوه بر حوزه محور مقاومت، حداقل دامنه آن به پنج استان مرزی ما سرایت کند. هوشمندی رهبر معظم انقلاب این بود که این جنگ را مدیریت کرده و تهدید را به فرصت تبدیل کردند و بجای آنکه ما منتظر بنشینیم و تهدید به سراغ ما بیاید ما به سراغ تهدید رفتیم و هم آن را مهار کردیم و هم آن را تبدیل به فرصت کردیم. در بعد استراتژیک درحال نزدیک شدن به مرزهای فلسطین اشغالی هستیم. اسرائیلی ها پیام روشنی گرفته‌اند. این حضور ایران در عمق استراتژیک جنگ نیابتی را تبدیل به فرصت کرده است و از آن طرف رقابت را به حالت تعیین کنندگی اش رسانده است.
نکته دوم، در بحث استراتژیک این است که در حال حاضر در منطقه فرصتی ایجاد شده که در دویست سال گذشته وجود نداشته است. فضای رقابتی بین بازیگران منطقه ای کاملا شرایط را به نفع ایران تغییر داده است.
الف- عربستان؛ از سه بازیگر منطقه ای، عربستان با درگیر شدن در یمن بخشی از مزیت های راهبردی خود را از دست داده است. همچنین، جنگ قدرت بخشی از توانایی های این کشور را از درون از بین برده است. در حوزه عراق و شام نیز عربستان کاملاً شکست خورده است. در منطقه،عربستان در رقابت با ایران کاملاً شکست خورده است. مؤسسه آمریکایی آلتسر که در زمینه تحقیقات کاربردی فعالیت می‌کند و برای محافل جمهوری خواه گزارش ارائه می‌کند، اخیراً تحقیقاتی انجام داده است با موضوع "پیرامون قدرت های برتر جهان" با هدف شناساندن قدرت های برتر جهان در آینده. این مؤسسه اذعان دارد هر دو کشور عربستان و ایران در حال حاضر مصمم هستند که پیروز شوند و آشتی بین دو کشور بعید است. اگر یکی از آنها پیروزی قاطع بدست آورند و در سراسر خاورمیانه غالب شود، کشور پیروز یک نیروی قدرتمند جهانی خواهد بود. بنابراین در حوزه راهبردی این فرصت برای ایران وجود دارد.
ب- ترکیه؛ عمق استراتژیکی که توسط داوود اوغلو مطرح شد سعی می‌کرد قدرت خود را در حوزه شامات گسترش دهد و دلیل حضور ترکیه در جنگ نیابتی و همراهی با عربستان به این علت بود، اما آنچه که بوجود آمده ضربات پی در پی اقتصادی و امنیتی به ترکیه است. به عبارت دیگر در حال حاضر ترکیه وارد بازی‌ای شده است که نه تنها بردی در آن وجود ندارد بلکه از اینجا به بعد هزینه های ترکیه بسیار سنگین خواهد بود. در چنین شرایطی دست برتر با ایران است.
ج- وضعیت رژیم صهیونیستی؛ شروع انتفاضه سوم در حالی در سرزمین‌های اشغالی شروع شده که اسرائیلی ها به اندازه جنگ 33 روزه تلفات داده اند و از هیچکدام از مزیت های برتری دفاعی و نظامی شان نمی توانند استفاده کنند. این بدترین حالت برای رژیم صهیونیستی است.
د- آمریکا؛ بعد از این بازیگران منطقه ای به بازیگر فرامنطقه ای به نام آمریکا برمی خوریم که مدیریت منطقه‌ای خود را از دست داده است. آمریکایی ها درباره سوریه نتوانستند آن مدیریت مورد علاقه خود را عملی کنند زیرا اشتباهات استراتژیک زیادی داشته اند. در این شرایط ایران از این خلاء استفاده کرده و به همراه روسیه ائتلاف ضدهژمون بوجود آورده است. نتیجه این برتری راهبردی در منطقه آن چیزی می شود که روزنامه وال استریت ژورنال به آن اشاره می کند" این آغازی است برای تغییر یک نظم استراتژیک در منطقه‌ای که کلید این تغییر نظم از سوریه شروع می شود." بنابراین تمام توجه آمریکایی ها در آینده این خواهد بود که بعد از پیچ انتخابات، ایران را در منطقه مهار کنند. بین اولویت حمایت از جریانات داخلی و مهار منطقه ای، آمریکایی ها مهار منطقه ای را در اولویت قرار خواهند داد. پول ها را نگه داشته اند و ده بسته تحریمی را آماده کرده‌اند تا بعد از پیچ انتخابات این اهرم فشار را علیه ما فعال بکنند تا عمق راهبردی جمهوری اسلامی در منطقه مهار شود.
در چنین شرایطی نگاهی در داخل وجود دارد که اصلاً اعتقادی به این عمق راهبردی ندارد. آمریکایی ها با این فشارها در آینده به دنبال دوگانگی در حاکمیت و دوگانگی در جامعه هستند. در این چنین شرایطی مجلسی که تعامل با آمریکا را فرصت دانسته و اعتقادی به عمق استراتژیک نداشته باشد، حتما امنیت ملی ما را به مخاطره خواهد انداخت و قطعاً آثار آن بیش از چهار سال خواهد بود. اولاً، انسجام داخلی ما دچار مشکل خواهد شد. دوماً، دوگانگی در حاکمیت بوجود می آید. سوماً، با این کار تهدید را به داخل کشور منتقل می کنیم که نتیجه آن احتمالاً مبارزه با تهدید کنندگان ایران حداقل در برخی از استان های مرزی است. بنابراین این انتخابات می تواند مجلسی همگام با هندسه انقلاب و اهداف آن باشد یا برعکس مجلسی که انقلاب را از درون مشغول بکند. از این حیث انتخابات آینده بسیار مهم است زیرا دیگر نگاه سیاسی به چشم نمی آید؛ بلکه انتخابات کاملاً بر سر منافع ملی است. مردم ما اگر در این زمینه مطلع باشند انتخاب درست را انجام خواهند داد. البته این اهمیت را مردم قبلاً درک کرده اند. نمونه اخیر آن حضور در راهپیمایی 22بهمن امسال بود.
2. اهمیت انتخابات از بعد مسائل اقتصادی
در تمام ادوار مجلس، اهمیت اقتصادی برای مجلس پیدا نمی کنیم اما در این دوره اقتصاد بسیار مهم شده است. علت آن یکی به شرایط اقتصادی کشور برمی گردد. در شش حوزه دچار رکود شده ایم و عمیق ترین رکود را تجربه می کنیم. 1500 واحد صنعتی بزرگ کشور تعطیل است. 15هزار واحد صنعتی کوچک نیز تعطیل است. در چنین شرایطی نگاه برخی از داخلی ها این است که برای عبور از این رکود و رسیدن به رشد اقتصادی باید پذیرای 150 میلیارد دلار سرمایه خارجی باشیم و برای اینکه این سرمایه جذب شود، باید امتیازهای فراوانی به طرف های غربی داده شود.
در اداره کشور نیز از سه راهبرد اساسی استفاده می کنند.
راهبرد اول: تعامل گرایی، تعامل با کانون های قدرت و ثروت جهان و اعتماد سازی در برابر دنیا. برای مثال اظهارت برخی از رؤسای سیاسی کشورمان که گفته اند" غرب بیش از آنکه امنیتی و ترسناک باشد، این ما هستیم که ترسناکیم".
راهبرد دوم: توسعه گرایی، یا همان توسعه وابسته. ایران باید به یک کشور پیرامون تبدیل شده و در حاشیه یک کشور مرکز (به طور مثال فرانسه) بتوانیم پیشرفت کنیم.
استراتژِی سوم: وابستگی متقابل است. این نظریه گرچه ظاهر خوبی دارد اما در صورتی اثربخش است که دو قدرت همسان باشند. در این زمینه معتقدند برای اینکه کشورهای اروپایی برای سرمایه گذاری به ایران بیایند و درصورت برگشت تحریم ها، اروپا منصرف نشود. راهش این است که وابستگی متقابل ایجاد کنیم. این وابستگی متقابل از نظر آنها با قراردادهای داخلی و تضمین سود طرف مقابل و در حوزه های مهمی باشد که مورد علاقه طرف مقابل باشد، امکانپذیر است. این ها می تواند باعث پیشرفت کشور شود، درصورتی که این راهبرد در بلند مدت می تواند منجر به پدیده کشورفروشی شود. نمونه آن، قراردادهایی است که در سفر فرانسه و ایتالیا بسته شده و حتی نمایندگان مجلس نیز نمی توانند متن آنها را مطالعه کنند چون محرمانه است. در همین سفرها هزینه آن قراردادها برای هر خانواده ایرانی چه موافق باشیم چه مخالف 2 ونیم میلیون تومان بوده است.
در چنین شرایطی اگر مجلسی با ویژگی هایی که این گروه به دنبال آن هستند، شکل بگیرد و نتواند از وظیفه تقنینی و نظارتی خود استفاده کند در حوزه اقتصادی قراردادهایی بسته خواهد شد با مدت زمان 20 تا 25 سال. نتیجه آن اولاً بدهی های سنگین؛ دوماً، حوزه اشتغال سرعت کندی خواهد گرفت و مهمترین آن پدیده کشورفروشی است که رهبر معظم انقلاب به آن اشاره فرمودند.
بنابراین در انتخابات آینده با انتخاب اصلح باید جلوی کشور فروشی را گرفت. حتی برخی از تحریم ها به مانند بازگشایی سوئیفت که در روزهای اخیر تبلیغ آن زیاد شده است، برداشته نشده و مشخص شده که این تحریم ها مربوط به برجام نبوده است و برای پوشش این افتضاح با کشور تایلند قراردادی بستند تا 300هزار تن برنج وارد کنند تا یک بانک تایلندی نرم افزار سوئیفت را موقتاً برای ما باز کند درحالی که برنج داخلی در مرز اشباع است. یا قرارداد با جمهوری چک برای سفارش 5 هزار دستگاه تراکتور با وجود صادرات تراکتور از ایران، از این موارد است. نمونه های زیادی از این ندانم کاری ها وجود دارد. این در حالی است که سفره مردم در سال های اخیر دوازده برابر کوچک شده است و انتظار مردم گشایش در وضعیت اقتصادیشان است این فرمول باعث سرخوردگی اجتماعی خواهد شد و دردی را دوا نمی کند. آگاهی مردم در این زمینه با ویژگی هایی که ذکر شد، می تواند در انتخاب اصلح بسیار مهم باشد.
3. اهمیت انتخابات از بعد هویتی و گفتمانی
این حوزه مربوط به نیروهای انقلاب است. رهبر معظم انقلاب در دیدار با دبیرخانه شورای امنیت ملی بحثی را با عنوان هندسه انقلاب مطرح کردند. انتخابات آینده، انتخابی است بر سر حوزه هویتی و گفتمانی. امروز در انتخابات آینده دو جریان داریم. جریانی که اعتقادی به هندسه انقلاب ندارد و جریانی که باید این هندسه انقلاب را تقویت بکند. در مجلس آینده اگر جریان اول مسلط شود هندسه انقلاب ضعیف خواهد شد و آثار آن نیز چهار ساله نخواهد بود. حضرت آقا در آن جلسه فرمودند بر اساس فرموده امام(ره)" موضوع مردم، استقلال کشور، تدین و پایبندی به مبانی اسلامی، مبارزه با استکبار و زورگویی، مساله فلسطین، معیشت مردم، توجه به مستضعفین و رفع فقر خطوط اصلی انقلاب است که از ترکیب آنها هندسه نوین انقلاب بدست می آید". با بررسی این شاخص ها در نگاه این جریان می توان به اعتقاد آنها پی برد.
الف- مردم: از نگاه حضرت آقا و امام(ره) مردم صاحب حق اند اما جریان اخیر قائل به دموکراسی هدایت شده اند. مردم در این دموکراسی هدایت شده بازیگر اصلی نیستند و این تدریجاً مردم را از صحنه خارج می کند.
ب- استقلال کشور: در بحث استقلال کشور، نظراتشان را در کتاب " الزامات سیاست خارجی توسعه گرا " را به چاپ رساندند، در آن اشاره می‌کنند که استقلال دیگر آن مفهوم گذشته خود را از دست داده است و استقلال در حوزه کشاورزی که یکی از وجوه استقلال است را مزخرف می دانند. در عوض به توسعه صنعتی اعتقاد دارند. این در حالی است که کشوری که می خواهد سیاست های افزایش جمعیتی داشته باشد و قدرت فرامنطقه ای باشد، حتماً باید در این حوزه خودکفایی داشته باشد. این جریان رکورد واردات محصولات کشاورزی را زده است، به طوری که در 100 سال اخیر نمونه ای به این صورت نداشته‌ایم.
پ- در حوزه تدین و مبانی اسلامی: در این زمینه دو پروژه وجود دارد. یکی، اسلام رحمانی است. این پروژه ترویج تسامح و تساهل در حوزه دینی است و در نهایت به اباهی گری می انجامد. سخنان برخی از مقامات رسمی دولتی در مورد این که ما باید حجاب را به مانند ترکیه کنیم از این نمونه هاست. پروژه دوم آنها اسلام اجتماعی است. که باز هم از سوی مقامات رسمی دولتی دنبال می شود. منظور اسلام عرفی است. اسلام غیرسیاسی و سکولار. همچنان که با صراحت می‌گویند ما مسئول بردن مردم به بهشت نیستیم. یعنی اساساً قائل به تعصب و غیرت دینی نیستند.
ت- مبارزه با استکبار: در حوزه مبارزه با استکبار و زورگویی، حضرت آقا به صراحت بیان کردند که جریانی در داخل انقلاب اساساً از اول قائل به مبارزه با استکبار نبود. این جریان الان نیز وجود دارند. در ماجرای مک فارلین با آمریکایی ها ارتباط گرفتند، اگرچه این ارتباط دقیق و عمیق بود اما نگذاشتند که اسناد و مدارک آن در ایران منتشر و بحث شود. اخیراً اظهار کردند که " ما آمریکا را دشمن نمی دانیم" در صورتی که امام(ره) فرمودند: آمریکا شیطان بزرگ است. یا گفتند: کلید حل مشکل این رابطه در واشنگتن است و اگر در ایران بود من حتماً این رابطه را برقرار می کردم. این ها نشان می دهد که اساساً این جریان قائل به مبارزه با استکبار نیست.
ث-معیشت مردم: در مدل توسعه این جریان همه چیز وابسته به غرب است و نگاه به مستضعفین در نگاه این جریان جایی ندارد. دو سال و نیم از عمر دولت می گذرد و برجام نیز به فرجام رسیده با همه کاستی ها و دستاوردها اما همچنان وضعیت معیشت مردم تغییری نکرده است. رویکرد این جریان به طبقات مرفه جامعه است. هواپیماهایی که خرید شده(ایرباس ایر 380) با ساختار فرودگاهی کشور ما و تعداد مسافرین شهرستان ها هیچ تناسبی ندارد. این هواپیماها از سونای داخلی و امکانات رفاهی بالایی برخوردار است که هزینه سفر با آن از پس بسیاری از مردم برنمی‌آید و فقط به درد مرفهین داخلی می خورد.
بنابراین با آسیب شناسی تهدیدات هندسه انقلاب اسلامی متوجه می شویم که بیشترین تهدیدات از حوزه این جریان داخلی است و انتخابات آینده از حساسیت بالایی برخوردار است. در صورت موفقیت این جریان در انتخابات آینده، آن می تواند بزرگترین تهدید برای هندسه انقلاب باشد و کشور را به سوی لیبرالی شدن پیش ببرد. بنابراین در این سه حوزه باید به مردم روشنگری شود تا با انتخاب اصلح، کشور را از خطرات و تهدیدات داخلی و خارجی مصون نگه داشت.
خبرنگار سایت بصیرت، مجتبی محمدی
