طرح اتصال دریای خزر به خلیج فارس ناراحتی و ممانعت غرب را در پی داشته، به‌طوری که آمریکا از سال 1997، این طرح را در فهرست تحریم‌های خود علیه ایران قرار داده است.
روزنامه ایتالیایی «ایل جورناله» (Il Giornale) در گزارشی در سایت خود به قلم "فابریتزیو جانامئا" و با عنوان «ایران غرب را به چالش می‌کشد»، به موضوع کانال قابل کشتیرانی میان ایران و روسیه که خلیج فارس را به دریای خزر متصل کند، پرداخته و می‌نویسد: «پوتین و روحانی این گونه غرب را به چالش می‌کشند».
«ایل جورناله» واقعی بودن اتصال ایران به اورآسیا را به صحبت‌های مهدی سنایی، سفیر ایران در روسیه در خلال دیداری با تعدادی از دانشجویان در سن پترزبورگ که به طور علنی قصد دولت تهران برای ایجاد این فعالیت گستردۀ زیرساختی را اعلام نمود، استناد می‌کند. سنایی به خبرگزاری تاس روسیه گفته بود: «آری، اندیشۀ احداث این کانال در مرحلۀ بحث است».
این سایت ایتالیایی ساخت یک کانال قابل کشتیرانی که به طور کامل از ایران عبور می‌کند را نه فقط به نفع روسیه، بلکه با اشاره به ٧٠٠٠ کیلومتر ساحل ممتد دریای خزر، این نفع را برای قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان نیز می‌داند.
این گزارش درباره نفع روسیه از این اتفاق می‌نویسد: «سرانجام ممکن است بعد از چندین قرن، دسترسی به اقیانوس هند برای روسیه امکان پذیر گردد. زیرا از آخرین دهه‌های قرن نوزدهم مهندسان روسی تلاش کردند کانالی قابل کشتیرانی ایجاد کنند که این امکان را به روسیه در زمان حکومت تزار بدهد که بدون عبور از تنگۀ بسفر، به راحتی به خلیج فارس و اقیانوس هند دسترسی پیدا کنند».
نویسنده در ادامه، امکان این‌که کشتی‌های روسی و ایرانی نه تنها از عبور اجباری از آب‌های ترکیه، بلکه حتی از آب‌های مصر امتناع ورزند را دلیل اصلی دو کشور برای حرکت به سمت تبیین این پروژه معرفی می‌کند و می‌نویسد: «عملیات مربوط به کانال ایرانی، عملیاتی است که چنانچه به پایان برسد از نظر جغرافیای سیاسی، راهبردی خواهد بود. روسیه دسترسی فوری به دریای مدیترانه و اقیانوس هند خواهد داشت آن هم بدون عبور از تنگۀ بسفر و کانال سوئز. با توجه به روابط کنونی کرملین با آنکارا، این چیز کم اهمیتی به شمار نمی‌آید. در رابطه با مصر باید گفت که در کنوانسیون قسطنطنیه که در سال ١٨٨٨ تنظیم گردید، کشتی‌های تمامی کشورها در دوران صلح و نیز جنگ حق عبور آزادانه از کانال سوئز را دارند. اما هیچ چیز معلوم نیست. تاریخ این موضوع را به اثبات می رساند. در سال ١٩٤٨ زمانی که که جنگ اعراب و اسرائیل (رژیم صهیونیستی) به تازگی به پایان رسیده بود، کشور مصر این کانال را به روی کشتی‌های اسرائیلی بست. البته این یک داستان قدیمی محسوب می‌شود، اما ممکن است بار دیگر تکرار شود».
این رسانه ایتالیایی برای برشمردن مزایای فراوان این کانال برای ایران، به گزارش مجلۀ آنلاین «نیو ایسترن آتلوک» (New Eastern Outlook) اشاره می‌کند که نوشته بود: «ایران به لطف احداث این کانال می‌تواند حدود دو میلیون شغل ایجاد کند و باعث توسعۀ بیش‌تر استان‌های شرقی کشور از طریق ایجاد زیرساخت‌های پشتیبانی مانند فرودگاه‌ها یا کارخانه‌های کشتی‌سازی گردد».
«ایل جورناله» در گزارش خود به پیشینه این پروژه نیز اشاره می‌کند که ایران نخست به فکر این فعالیت افتاد و آن را به مسکو پیشنهاد داد که البته به دوران قبل از آقای روحانی برمی‌گردد: «در واقع این پروژه در سال ٢٠١٢ توسط محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور وقت به تصویب رسیده بود. زمانی که تحریم‌های اعمال شده از سوی غرب هنوز بر ایران فشار می‌آوردند. در واقع به محض آنکه تحریم‌ها به‌طور مستقیم توسط واشنگتن لغو گردیدند، این پروژه بار دیگر به جریان افتاد».
این گزارش باز به نقل از «نیو ایسترن آتلوک» در همین رابطه می‌نویسد: «پیش از این در سال ٢٠١٢ شرکت مسکن خاتم الانبیاء وابسته به سپاه پاسداران انقلاب ایران هزینۀ این پروژه را حدود ٧ میلیارد دلار برای ده سال کار برآورد نمود».
این سایت خبری طرح‌های مسیر این کانال را نیز معرفی می‌کند: «دولت ایران چهار سال پیش دو مسیری را که این کانال در حال حاضر می‌تواند دنبال کند، شناسایی نمود و از راه‌های بلند آبی بهره جست. راه نخست که کوتاه‌تر است، در غرب قرار دارد و سلسله جبال مرتفع غرب را قطع می‌کند. دومی در شرق است که بلندتر بوده، اما امکان بهره‌برداری کشاورزی از مناطق کویری را فراهم نموده و مانع از آن می‌گردد که از تنگۀ هرمز که ایران با عمان در آن شریک است، استفاده گردد».
«ایل جورناله» در انتها نیز به چالش غرب نسبت به این پروژه که مسکو و تهران آن را به عنوان " جایگزینی معتبر برای غرب" می‌بینند، اشاره می‌کند که کاری جز تماشا نمی‌تواند انجام دهد.
در همین رابطه سایت‌های روسی مانند اسپوتنیک و راشاتودی نیز اقدام به انتشار گزارش کرده و بر اهمیت استراتژیک آن تاکید کردند. نکته مهم این موضوع فارغ از امکان عملیاتی شدن این پروژه، ناراحتی و ممانعت غرب و ترکیه از ساخت این کانال است؛ به‌طوری که آمریکا در سال 1997، طرح اتصال دریای خزر به خلیج فارس را در فهرست تحریم‌های خود علیه ایران قرار داد. شرکت‌ها و کشورهایی هم که در نظر داشتند در این پروژه به تهران کمک کنند، به مجازات‌های مالی و اقتصادی گرفتار می‌شدند.
این موضوع نشان می‌دهد که غرب به رهبری آمریکا تا چه اندازه از افزایش قدرت روسیه و ایران از نظر اقتصادی و کاهش وابستگی این کشورهای مستقل، در وحشت هستند.
منبع: مشرق
