(روزنامه ابتكار ـ 1394/08/04 ـ شماره 3276 ـ صفحه 15)
تحلیلگران سیاست بین الملل بر این باورند که در کشمکشهای منطقهای خاورمیانه جنگهای نیابتی میان قدرتهای منطقهای از جمله عربستان در جریان است که روز به روز دامنه آن گسترده تر میشود. از میان این جنگها میتوان به جنگ در یمن، بحرین، عراق و سوریه، اشاره کرد که سوریه یکی از حساسترین این آوردگاهها برای هر دو طرف دعوا است و تا پیش از ورود مستقیم روسها به صحنه نبرد، سرنوشت آن قابل پیشبینی نبود. این همه اکنون تغییر کرده است، و با تقویت رژیم اسد از سوی روسیه، بلوک مقاومت به رهبری ایران تا حد زیادی نسبت به گذشته تقویت شده و جبهه مورد حمایت سعودیها تضعیف شده است. شکست سعودیها در عراق و سوریه و دستیابی ایران به توافق هستهای در قالب برجام، منجر شده که کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس بالاخص عربستان سعودی به عنوان رهبر این کشورها خود را زخم خورده از موفقیتهای ایران بدانند و نسبت به توافق هستهای و پیشروی ایران در منطقه دست به ائتلاف بزنند و همچنین واکنشهای خصمانهای علیه ایران بکار گیرند. در بحبوحه رقابت منطقهای ایران و عربستان که سالهاست به طور اعلام نشده در منطقه جاری است، شهادت زائران ایرانی در مراسم حج جرقهای شد که طرفین زبان دیپلماتیک را کنار بگذارند و صریحا یکدیگر را به حمله نظامی تهدید کنند. در این میان وزیر خارجه عربستان هر روز بر ادعاهای خود در مورد نفوذ و نقش ایران در منطقه انتقاد و از زبان غیره دیپلماتیک و تلاش بر مقابله با ایران در منطقه سخن میراند. در این میان حتی پا درمیانی وزیر خارجه آلمان که از هر دو کشور دیدار کرد اثری در کاهش این تقابل خصمانه نداشته است و عربستان بر موضع خود در سوریه و مقابله با ایران پافشاری میکند.
نباید اظهارات عربستان را جدی گرفت
در همین رابطه رحمان قهرمان پور کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتگو با روز نامه ابتکار بر این باور است سوءبرداشتی در میان کشورهای عربی وجود دارد و حکام عرب به آن دامن میزنند مبنی بر اینکه توافق هستهای ایران میتواند موجب حل اختلافات ایران و غرب شود و در این میان آنها در برابر قدرت منطقهای ایران تنها و بی یاور باشند در صورتی که جمهوری اسلامی ایران بارها و مکررا خلاف این سوء برداشت را اعلام کرده و متعهد به نظم منطقهای با حضور بازیگران منطقهای بوده است و بارها اعلام کرده که حضور قدرتهای مداخله گر در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس موجب ناامنی و بی ثباتی منطقه میشود. در این میان سخنان وزیر خارجه عربستان کمکی به نظم و ثبات در منطقه نخواهد کرد و چنین سخنانی با رویه اعتمادسازی سازگار نیست. و در حوزه دیپلماتیک چنین اقداماتی شایسته نیست و نیازی به اقدامات متقابل وجود ندارد.
این کارشناس مسائل منطقه ادامه داد: در همین راستا باید افزود که چنین تهدیدات نظامی که وزیرخارجه عربستان ادعا میکند و امکان برخورد نظامی وجود ندارد چون عربستان که در یمن و بحرین زمین گیر شده است توان نظامی لازم را ندارد. در واقع تهدید عربستان واقعی و از منظر تئوریهای روابط بین الملل باورپذیر نیست و بصورت کلی نباید لفاظیهای وزیر خارجه عربستان را جدی گرفت. قهرمان پور افزود : از آنجایی که جامعه مدنی در عربستان ضعیف است و در واقع نقش مهمی در جامعه عربستان ندارد و تک صدایی در این کشور حاکم است و صدا صدای حاکمیت و منافع نیز منافع حاکمیت است، چنین فضایی در عربستان منجر به شکلگیری فضای بستهای شده است که روشنفکران و دانشگاهیان توان مقابله با این گونه سخنان غیردیپلماتیک عربستان را ندارند. در نهایت این کارشناس مسائل منطقه اظهار داشت: شایسته نیست که اظهارات وزیرخارجه عربستان را جدی گرفت چرا که این اظهارات کمکی به شرایط موجود نمیکند و هر دو کشور نیاز دارند که قدرت همدیگر را در منطقه به رسمیت بشناسند.
عادل الجبیر به اندازه وزنش و سنجیده سخن بگوید
در همین راستا و در واکنش به سخنان عادل الجبیر ایرنا گزارش داد که یک کارشناس مسایل منطقه در وزارت امور خارجه گفت : عادل جبیر بهتر است به اندازه وزنش سخن بگوید و سنجیده حرف بزند.این کارشناس وزارت امور خارجه ایران به مقامات سعودی توصیه کرد: قبل از این که وزیر خارجه عصبی، ناشی و بی تجربه آنها کاری دستشان بدهد به او نصیحت کنند که به اندازه وزنش و سنجیده سخن بگوید و حد بردباری مردم بزرگ ایران را نیازماید.این کارشناس با بیان این که سخنان تکراری و سخیف وزیر سعودی فاقد پاسخگویی هم سطح سیاسی و یا واکنش رسمی وزارت خارجه ایران است، خاطرنشان کرد : ظاهرا عادل جبیر که بیشتر عمرش را در آمریکا گذرانده و به ادبیات آمریکاییها عادت دارد، فراموش کرده از جانب کشوری صحبت میکند که 7 ماه است با تمام توان نظامیاش و با تعدادی متحدیناش وارد جنگ وحشیانهای علیه کشور همسایه مسلمان خود شده و مردم بی دفاع یمن را به خاک و خون کشیده و از هیچ جنایتی فروگذار نکرده، ولی نتوانسته هیچ پیروزی به دست آورد.
اظهارات وزیرخارجه عربستان فرار رو به جلو است
مهدی مطهرنیا کارشناس مسائل سیاسی بر این باوراست که اظهارات اخیر وزیرخارجه عربستان نشان دهنده فرار رو به جلو عربستان است. عربستان در منطق عملیاتی هم اکنون در بسیاری از وقایع در بند سیاستهای حمایت گرانه ایران از جنبشهای اسلام گرایی منطقهای گرفتار آمده است و ایران نه تنها به طور رسمی این حمایتها را اعلام میکند بلکه آن را سند افتخاری برای عملکرد خود در جهت دفاع از مردم مظلوم منطقه میداند. همانطور که غرب در تلاش است که ارزشهای خود مبنی بر دموکراسی لیبرال را در منطقه پیاده کند، ایران در جهت گسترش دموکراسی دینی تلاش میکند و در این مسیر به باز تعریف رفتارهای گذشته خود میپردازد و این در حالی است که در دولت یازدهم از رویکرد عملیاتی در منطقه به رویکرد دیپلماتیک بر مبنای تعامل سازنده روی آورده است و این در جهت حفظ دستاوردهای گذشته است. ایران با وجود چالشهای روبه روی آن توانسته است اعتماد بازیگران منطقهای و فرامنطقهای را در بازیهای منطقهای بیشتر جلب کند و این عربستان را عصبانی کرده است و این کشور را به واکنش واداشته است. عربستان تلاش میکند که جنگ و آشوب را از خاورمیانه عربی یا هارتلند نو به خلیج فارس و فلات ایران یا نوهارتلند منتقل کند. در این راستا عربستان به توانایی آغاز یک جنگ میاندیشد و این توانایی را دارد و امید دارد که بدلیل عدم ثبات در نظام بین الملل به دلیل جهت گیریهای انقلابیاش با ورود به یک جنگ با ایران زمینههای واگرایی در قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای را فراهم کند لذا در جهت عصبانی کردن ایران و در راستای جنگ سرد شدید معطوف به جنگ گرم احتمالی معطوف کند و با آغاز جنگ گرم نه تنها جبهه تهدید ایران را کلید زند بلکه جبهه تحریم را هم حفظ نماید. لذا برنامه تلآویو و دولت کنونی حاکم بر عربستان است. هرچه ایران مسیر دیپلماسی و پیاده سازی برجام را موفقتر طی کند لرزه بیشتری بر اندام عربستان وارد میکند.
http://ebtekarnews.com/?newsid=23594
ش.د9402962