(روزنامه اطلاعات ـ 1394/08/14 ـ شماره 26296 ـ صفحه 12)
سرويس خارجي: يکي از پيامهاي سفر اسد به مسکو اين است که سوريه به يک ثبات نسبي رسيده و رئيسجمهوري آن ميتواند بهراحتي از فرودگاه دمشق به کشورهاي ديگر سفر کند.چند روز پيش خبري روي خروجي رسانههاي مهم منطقه و جهان مخابره شد که توجه همه فعالان و صاحبنظران سياسي را به خود جلب کرد: اسد به مسکو رفت و با پوتين ديدار کرد .
رسانههاي رسمي روسيه و سوريه نيز جزئيات کامل ديدار بشار اسد رئيس جمهوري سوريه و ولاديمير پوتين همتاي روس وي را منتشر کردند.ادامه عمليات نظامي عليه تروريسم در سوريه و مسائل مربوط به جنگ با گروههاي تروريستي افراطي و مسائل مرتبط با روند عمليات هوايي روسيه و پشتيباني در عمليات نيروهاي مسلح سوريه و همچنين ابعاد مختلف روابط دوجانبه ميان دمشق و مسکو از جمله مسائلي بود که در ديدار پوتين و اسد مورد بررسي قرار گرفت .تأکيد سران روسيه و سوريه بر اين مسئله که حرف نهايي را بدون شک ملت سوريه خواهند زد از نقاط قابل توجه درباره اين ديدار است.
اسد در ديدار با پوتين، وي را در جريان اوضاع سوريه و طرحهاي ارتش عربي سوريه و روند عمليات نظامي در سوريه قرار داد و تقدير و تشکر ملت سوريه از پشتيباني روسيه در اين زمينه را به پوتين ابلاغ کرد .مهمترين محورهاي سخنان اسد در اين ديدار به اين شرح است : تروريسم، مانعي در برابر حل سياسي (بحران) به شمار ميرود و گامها و اقدامات سياسي بايد پس از هرگونه تحرک نظامي انجام شود، ضرورت توقف تمام اشکال حمايتها از گروههاي تروريستي و فراهم شدن زمينه اينکه ملت سوريه خود براي تعيين آينده خود تصميم بگيرد، هدف از عمليات نظامي، سرکوب و نابودي تروريسمي است که مانع حل سياسي شده است و مشارکت نيروي هوايي روسيه در عمليات ضد تروريسم در سوريه به توقف گسترش و توسعه طلبي گروههاي تروريستي کمک کرده است.
عمليات هوايي روسيه در سوريه در چارچوب قانون بينالملل صورت ميگيرد .اسد همچنين ابراز اميدواري کرد که همکاري ميان دو کشور (روسيه و سوريه) براي بازسازي سوريه در زمينههاي مختلف ادامه يابد.
ولاديمير پوتين رئيس جمهوري روسيه نيز در اين ديدار آمادگي خود را براي کمک به عملياتهاي نظامي و سياسي در سوريه اعلام و تأکيد کرد: با قدرتهاي بين المللي ديگر براي يافتن راههاي دستيابي به حل سياسي بحران همزمان با مبارزه با تروريسم تماس خواهد گرفت.پوتين گفت:در نهايت دستيابي به حل سياسي طولانيمدت بر اساس عمليات سياسي خواهد بود که تمامي گروههاي سياسي ديني و قومي در آن شرکت کنند.
رئيس جمهوري روسيه تصريح کرد: حرف آخر را در اين زمينه فقط بايد ملت سوريه بزند. قطعاً سوريه، کشور دوست روسيه است و ما آمادهايم نهتنها در عمليات نظامي عليه تروريسم بلکه در عمليات سياسي هم به اين کشور کمک کنيم.
در همين رابطه،حسن هانيزاده کارشناس مسائل بين الملل درباره ديدار غيرمنتظره بشار اسد از روسيه به تسنيم گفت:ديدار بشار اسد رئيس جمهوري سوريه با ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه در مسکو، سرانجام به اتخاذ يک تصميم نهايي براي ريشهکني گروهکهاي تروريستي در سوريه منجر ميشود.
از آنجا که ائتلاف شکلي و ظاهري آمريکا و همپيمانان منطقهاي اين کشور عليه داعش هيچگونه دستاوردي بههمراه نداشت، بنابراين، روسيه پس از گذشت يک سال از تشکيل اين ائتلاف به اين نتيجه رسيد که آمريکا براي مقابله با داعش جدي نيست. از نظر مسکو، آمريکا ممکن است در يک فرايند زماني مشخص، از گروهکهاي تروريستي موجود در سوريه عليه منافع ملي روسيه استفاده کند .
اين کارشناس ابراز عقيده ميکند: با توجه به اينکه بيش از 8000 نفر از اعضاي گروهک داعش را عوامل تروريستي مربوط به آسياي ميانه از جمله چچن تشکيل ميدهند، لذا آمريکا در آينده ممکن است، از اين گروهک عليه روسيه استفاده کند.بهاعتقاد اين کارشناس، از سوي ديگر، در صورت سرنگوني دولت سوريه، منافع روسيه در شرق درياي مديترانه مورد تهديد قرار ميگيرد، بنابراين دولت روسيه به اين نتيجه رسيده است که بايد گروهکهاي تروريستي را در خاک سوريه سرکوب کرد.
تصميم پوتين براي مقابله جدي با گروهکهاي تروريستي در سوريه، اقدامي کاملاً برگرفته از نگاه استراتژيک روسيه به دولت بشار اسد است به همين دليل در جريان ملاقات بشار اسد رئيس جمهوري سوريه و ولاديمير پوتين، مسئله شکلگيري ائتلافي جديد عليه گروهکهاي تروريستي موجود در سوريه بهطور جدي مورد بحث قرار گرفت، ائتلافي که با حضور روسيه، سوريه، عراق و ايران شکل گرفته است.
اين کارشناس در ادامه ميگويد بر اساس گزارشهاي موجود، پس از گذشت چند هفته از حضور نيروي هوايي روسيه در سوريه، تا کنون نزديک به 1500 نفر از اعضاي گروه تروريستي داعش و جبهه النصره به هلاکت رسيدهاند و ضربات مهلکي به آنها وارد شده است و اين امر نشان ميدهد اوضاع بحراني سوريه بهسمت و سويي حرکت ميکند که در آن نقش تأثيرگذار روسيه و ايران کاملاً پررنگ خواهد بود. هانيزاده تصريح کرد: طبيعي است که ديدار اسد و پوتين، سران سوريه و روسيه، موجب خواهد شد تا آينده خاورميانه بر اساس راهکارهاي مشترک روسيه، ايران و سوريه رقم بخورد و توطئههاي مشترک آمريکا،عربستان و قطر در آينده نقش بر آب شود. اين ديدار در نهايت به روند حل بحران سوريه در سطح سياسي و ريشهکني تروريسم هم در سطح نظامي با ائتلاف چهارجانبه کمک خواهد کرد.
شکسته شدن محاصره سياسي سوريه
ميتوان گفت يکي از پيامهاي اين ديدار در سطح داخلي اين است که سوريه به يک ثبات نسبي رسيده است که رئيس جمهوري آن ميتواند بهراحتي از فرودگاه دمشق به کشورهاي ديگر سفر کند، ديگر پيام آن اين است که دو کشور سوريه و روسيه عزم جدي دارند که پرونده تروريسم را هرچه زودتر يکسره کرده و ببندند و در سطح سياسي هم بحران پيچيده اين کشور را حل و فصل کنند که اين نکته در اظهارات دو رئيس جمهوري مورد تأکيد قرار گرفت که در صورت تحقق اين امر، ائتلاف چهارگانه اخير هم تقويت خواهد شد که در موضوع مبارزه با تروريسم بسيار جدي است بهخلاف آمريکا و متحدانش که ائتلاف صوري آنها بيشتر به تقويت و گسترش داعش منجر شده است تا تضعيف آن.
از سوي ديگر بر اساس شواهد و قرائن و همچنين اظهارات مقامات رسمي سوريه و حتي برخي مقامات عراقي، ائتلاف آمريکا در نبرد با داعش تأثيرگذار نبوده است و حتي در اين راستا با انتخاب نخست وزير جديد کانادا، اين کشور بلافاصله خروج خود از ائتلاف آمريکايي عليه داعش را اعلام کرد.
قدرتنمايي محور مقاومت در کرملين
سفر «بشار اسد» به روسيه در حالي که سوريه کانون بزرگترين توطئه غربي- عربي براي براندازي وي است نشان از استحکام جبهه مقاومت در برابر توطئه هاي چهار سال گذشته دارد.
عبدالحميد بياتي در خبرگزاري مهر نوشت: کاخ کرملين در بيانيهاي از سفر رئيس جمهوري سوريه به مسکو خبر داد و اعلام کرد، در ديدار بشار اسد و پوتين ادامه مبارزه با گروه هاي تروريستي مورد بحث قرار گرفت.اين سفر در حالي انجام شده که روسيه از ماه گذشته ميلادي حملات خود به مواضع تروريست هاي حاضر در سوريه را آغاز کرده و ارتش سوريه نيز اخيرا موفقيت هاي زيادي را کسب کرده است.
سفر خارجي عاليترين مقام کشوري که تروريست هايي از اغلب کشورهاي جهان در آن فعال هستند و از جانب کشورهاي غربي و عربي نيز حمايت مي شوند نشان مي دهد اقداماتي که در اين مدت عليه وي انجام شده راه به جايي نبرده و او از بقاي حکومت خود مطمئن است.
سوريه از سال ????ميلادي گرفتار ناآرامي شد. اين ناآرامي ها با مداخله کشورهاي غربي و عربي و حمايت آنها از گروه هاي شورشي خيلي زود تبديل به يک بحران شد و گسيل شدن تروريست هاي ديگر کشورها به سمت سوريه موجب شد تا اين بحران شکل پيچيده اي به خود بگيرد. از سال ????تا کنون کشورهاي حامي تروريست ها و گروه هاي شورشي از هيچ تلاشي براي ساقط کردن حکومت قانوني سوريه دريغ نکردند و در اين راه حتي با تشکيل گروهي با نام ائتلاف ضد داعش اعلام کردند ، قصد مبارزه با تروريست ها را دارند،اما اين ائتلاف به جاي آنکه بلاي جان تروريستها باشد،عاملي شد تا اين گروهها حضور خود در سوريه و عراق را گسترش دهند.
در اصل هدف ائتلاف ضد داعش آن بود که قدرت ارتش سوريه و گروه هاي تروريستي را متعادل سازد تا اين منطقه همچنان صحنه ناآرامي باشد و بدين وسيله هم بهانه حضور آنها در خاورميانه فراهم شود و هم با فشار آوردن بر يک دولت ضعيف شده منافع بيشتري را در خاورميانه بدست بياورند،اما در اين ميان محور مقاومت که پيشتر در جريان جنگ ??روزه لبنان قدرت خود را به رخ رژيم صهيونيستي کشيده بود نشان داد که توطئه هاي غربي و عربي در سوريه راه به جايي نخواهد برد.
اين محور در سوريه تا کنون قدرت خود را به خوبي به رخ دشمنان کشيده است. يکي در سال ????زمانيکه کشورهاي غربي و عربي با بهانه قرار دادن حمله شيميايي در سوريه و مسئول معرفي کردن دولت سوريه در اين حمله در حال آماده کردن مقدمات حمله آمريکا به اين کشور عربي بودند. در آن زمان محور مقاومت وارد عمل و با پيشنهاد خارج کردن تسليحات شيميايي از سوريه و انهدام آنها موجب شد تا اين دسيسه نقش بر آب شود.
مورد ديگر نيز در ماه هاي اخير رخ داد زمانيکه آمريکا و متحدانش به بهانه تقويت گروه هاي شورشي به اصطلاح ميانه رو در حال تجهيز تروريست هاي حاضر در سوريه به سلاح هاي سنگين بودند محور مقاومت متشکل از ايران، روسيه، عراق و سوريه خبر از توافقي نظامي دادند و متعاقب آن حملات هوايي روسيه به مواضع تروريست هاي حاضر در سوريه آغاز شد.همزمان با اين حملات ارتش سوريه نيز عمليات هاي زميني جديدي را عليه مناطق تحت اشغال تروريستها آغاز کرد و به پيروزي هاي چشمگيري در اين رابطه رسيد.
اين موفقيت ها در حالي به ثبت رسيد که از چندي قبل کشورهاي خواهان براندازي اسد موضع قبلي خود را تغيير داده و همگي از تشکيل دولت انتقالي با حضور اسد به عنوان راه حلي براي پايان بحران سوريه موافقت کردهاند.سفر بشار اسد به روسيه در حاليکه کشورهاي حامي تروريستها تمامي رفت و آمدها در سوريه و همچنين فعاليتهاي روسيه در اين کشور عربي را زير نظر دارند نشان از توان بالاي نظامي محور مقاومت دارد. ايران و روسيه پس از حصول توافق هستهاي حرکت مشترکي در مورد سوريه آغاز کرده اند که اين حرکت در حال نتيجه دادن است و سفر بشار اسد به روسيه نيز نشان مي دهد اوضاع سوريه با وجود توطئه هاي غربي- عربي رو به بهبود است و همين امر موجب افزايش اميدها براي پايان بحران سوريه شده است .
روسيه؛ پيروز نشست چهارجانبه وين
نشست چهارجانبه وين که با حضور وزراي خارجه روسيه، آمريکا، ترکيه و عربستان برگزار شد و دو ساعت به طول انجاميد به مهمترين نتيجه يعني رسيدن به توافق بر سر آينده بشار اسد منجر نشد.
به گزارش ايسنا، عبدالباري عطوان، سردبير روزنامه مستقل راي اليوم در تحليلي درباره نشست چهارجانبه وزراي خارجه ترکيه، روسيه، عربستان و آمريکا درباره سوريه در وين نوشت: آمريکا، ترکيه و عربستان ميخواهند به همان نتيجهاي دست يابند که در عراق، ليبي و يمن به آن رسيدهاند يعني تغيير نظام سوريه چه با جنگ و چه با صلح، جنگ از طريق مداخله نظامي يا اشغال و صلح از طريق روند سياسي که منجر به کنارهگيري از قدرت شود مثل آنچه که در يمن رخ داده است.اما نتايج رخدادهاي عراق، يمن و ليبي براي مردم فاجعهبار بود و بيثباتي و تروريسم را براي همسايگانشان به بار آورد.
سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه زماني که از نشست خارج شد مهمترين رمز ورود را داد با اين حرف که مردم سوريه همان کساني هستند که سرنوشت بشار اسد، رئيسجمهوري اين کشور را تعيين ميکنند؛ در حالي که عادل الجبير، وزير خارجه عربستان اين بار سياسيتر عمل کرد زماني که گفت نشست وين نبود موضع مشترکي درباره سرنوشت بشار اسد را تاييد کرد.پيش از نشست وين گزارشهايي منتشر شد که خبر از وجود طرحي شامل آغاز مرحله انتقالي در سوريه به مدت شش ماه ميداد طوري که طي اين مرحله بشار اسد به شرط وجود تضمينهايي مبني بر برکناري وي در پايان دوره، در قدرت باقي بماند.
سفر سريع و از پيش اعلام نشده اسد به مسکو و ديدار وي با رهبران روسيه پيشبينيهاي زيادي را درباره وجود مصداقي براي اين طرح نشان داد. برخي مخالفان و افراد ديگر گفتند که هدف از اين سفر آگاه کردن اسد از اين طرح بوده است اما ديميتري پسکوف، سخنگوي ولاديمير پوتين، رئيسجمهوري روسيه اعلام کرد: کرملين از اين طرح هيچ اطلاعي ندارد.تحول مهمي که در نشست وين شاهد آن بوديم موفقيت رهبران روسيه در ايجاد شکاف ميان ائتلاف کشورهاي عربي مخالف بشار اسد است که ميتوان به سه نکته درباره اين مساله اشاره کرد:
اول: خارج کردن اردن از ائتلاف عربستان و ترکيه به طور کلي يا جزئي و وارد کردن آن به ائتلاف روسيه، سوريه و ايران. اين مساله خود را در سخنان لاوروف با ناصر جوده، همتاي اردنياش نشان ميدهد طوري که دو طرف با هماهنگي عمليات هوايي و نظامي در سوريه به توافق رسيدند. اين توافق به معناي تشکيل اتاق عمليات مشترک افسران و نظاميان دو طرف به عنوان مقدمهاي براي از بين بردن «مقر» مخالفان سوري در درعا است.
دوم: پافشاري لاوروف بر گسترش دامنه کشورهايي است که دنبال حل بحران سوريه هستند. لاوروف بر مشارکت ايران و مصر در مذاکرات بعدي و عدم منحصر کردن مذاکرات به چهار کشور عربستان، آمريکا، روسيه و ترکيه تاکيد کرده است.
سوم: موفقيت ديپلماسي روسيه در «به حاشيه راندن» نقش قطر در پرونده سوريه حداقل در سطح تلاشهاي سياسي است. اين مساله خود را در لغو سفر تميم بن حمد آل ثاني، امير قطر به مسکو به عنوان يک اقدام اعتراضي نشان ميدهد.وي پيشتر اعلام کرده بود که قصد دارد به مسکو سفر کند.
مساله مهم اين است که مسکو به هيچوجه واکنشي به اين مساله نداشته ، اين در حالي است که قطر از آغاز بحران سوريه نقش سياسي، نظامي و رسانهاي اصلي را بازي کرده است.ميتوان از مسائل فوق اين نتيجه را گرفت که روسيه همچنان به بشار اسد پايبند است و دعوت وي براي سفر به مسکو براي تقويت اين موضع بوده است. اين مساله به اخبار و گزارشهايي پايان ميدهد که عکس آن را ميگويند. همچنين نشان داد که اين اخبار و گزارشها صرف «خيال و روياست» نه بيشتر و نه کمتر. حتي ديميتري مدودف، نخستوزير روسيه در صفحه شخصي خود در فيسبوک نوشت: اسد مثل پنج سال پيش که با وي ديدار کرديم آرام و باوقار بود.سئوالي که اينجا مطرح ميشود اين است که پس از فروپاشي نشست وين و پايبندي روسيه به اسد ائتلاف عربستان و همپيمانانش چه اقدامي اتخاذ خواهند کرد؟ براي جواب دادن به اين سئوال بايد به دو مساله اساسي پرداخت:
يکي سفر عبدالرحمان بن صالح البنيان، رئيس ستاد ارتش عربستان به ترکيه براي مقدمهچيني براي حمايت نظامي گسترده رياض از مخالفان مسلح سوري است. نواف عبيد، مشاور سفارت عربستان در واشنگتن در صفحه خود در توييتر نوشت که موشکهاي ضدزره تاو که در اختيار مخالفان مسلح سوري است از عربستان به دست اين مخالفان رسيده است و رياض 13795 موشک را به قيمت 900 ميليون دلار از آمريکا خريداري کرده است.
دوم اظهارات خالد العطيه، وزير خارجه قطر در گفتگو با شبکه خبري سيانان است که در آن تاکيد کرد قطر از موضع عربستان درباره سوريه استقبال ميکند. وي تهديد کرد که قطر به گزينه نظامي در سوريه متوسل خواهد شد.العطيه گفت: قطر گزينه نظامي را براي حمايت از مردم سوريه در برابر اقدامات نظام بعيد نميداند. ما به اين گزينه پاسخ مثبت ميدهيم و راههاي زيادي براي حمايت از مخالفان وجود دارد.آيا فعاليت ائتلاف «توفان قاطع» را تهديد و توفان قاطع دومي را در سوريه به راه خواهد انداخت؟
اين احتمال با توجه به تهديدات عربستان وارد است، اما اگر گزينه نظامي را انتخاب کنند اين گزينه فقط عليه نظام سوريه نخواهد بود بلکه عليه روسيه و همپيمانانش نيز خواهد بود. اگر توفان قاطع اول در يمن با سختيهاي زيادي مواجه شده است آيا توفان قاطع دوم در سوريه و در مقابله با روسها، جنگندهها و موشکهاي آنها و پوتين بيشترين شانس را خواهد داشت؟جواب دادن به اين سئوال به تحولات روزها و ماههاي آينده بستگي دارد. ادامه دارد...