محدوديت «يورو» برداشته شد

(روزنامه شرق ـ 1395/03/03 ـ شماره 2589 ـ صفحه 4)

٢- به‌ دنبال لغو محدودیت‌های ورود کشتی‌های باری برای حمل نفت و مواد پتروشیمی و دیگر کالاها به بنادر ایران یا عزیمت آنها از ایران برای صادرات به بنادر خارجی از جمله به اروپا که تبادلات کشتی‌رانی از ایران و به ایران را باعث شده‌اند، اولین کشتی فله‌ای نیز (که به حمل کالاهای فله‌ای مانند گندم می‌پردازند) همین روزها برای اولین‌بار به بندر هامبورگ وارد شد و مورد استقبال مقامات شهر قرار گرفت». بعيدي‌نژاد در بخش ديگري از پيام خود نوشته: «لغو این محدودیت‌ها در دلِ خود، لغو چندین نوع تحریم و محدودیت مانند این تحریم‌ها را دربر دارد: الف- تحریم ورود کشتی‌های خارجی به بنادر ایران به دلیل آنکه شرکت‌های کارگزار و فعال در بنادر تحت تحریم بوده‌اند، ب- تحریم ورود و دریافت خدمات برای کشتی‌های ایرانی به بنادر کشورهای دیگر، چون شرکت‌های کشتی‌رانی تجاری و کشتی‌رانی نفتکش ایران جزء شرکت‌های تحت تحریم بوده‌اند، ج- تحریم بیمه کشتی‌های نفتی و تجاری ایران، چون جزء شرکت‌های تحت تحریم بوده‌اند، د-تحریم بیمه شرکت‌های خارجی که مبادرت به حمل نفت و مواد پتروشیمی و دیگر کالاهای تحت تحریم ایرانی می‌کنند، هـ - تحریم بیمه معروف به پی‌اَندآی که به سوانح خاص دریایی مربوط است، و- تحریم پرداخت‌های پولی و بانکی بیمه شرکت‌های بیمه‌گر. ٣- برقراری چندین رابطه کارگزاری مهم بانکی میان بانک‌های ایرانی و بانک‌های متوسط اروپایی برای اولین‌بار امکان انتقال ارز از بانک‌های ایرانی به مؤسسات خارج از کشور را در هفته اخیر تسهیل کردند».

او در ادامه همچنين ادامه روند فعاليت‌هاي ديپلماسي ايران در زمينه رفع موانع اقتصادي را نويد مي‌دهد: «در مجموع دیپلماسی بدون وقفه ادامه دارد و هدف کشور لغو تمامی محدودیت‌های بانکی و مالی و تجاری علیه مؤسسات و اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی است و کشورمان تا زمانی که تمامی مشکلات اجرائی لغو این محدودیت‌ها در اجرا رفع نشوند، از پای نمی‌نشیند. البته این به یک عزم ملی و تلاش همگانی نیاز دارد که امروز تمامی سازمان‌های ذی‌ربط برای تحقق این هدف در تلاش هستند».

‌سفر نخست‌وزير هند به ايران هم‌زمان با پرداخت بدهي نفتي هند

هم‌زماني پرداخت اولين قسط هندي‌ها در قالب يورو به بانك مركزي ايران در تركيه با سفر «نارندرا مودی»، نخست‌وزير اين كشور، در صدر هیأت عالی‌رتبه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی پس از ١٥ سال، سبب شد كارشناسان نوید برقراري روابط تجاري و بازرگاني ايران را همانند قبل از تحريم‌ها بدهند، اما در مقابل برخي ديگر از كارشناسان معتقدند اين اقدام صرفا به دليل سفر اين مقام عالي‌رتبه هندي به ايران است و مشكلات بانكي كشورمان در زمينه نقل‌وانتقال و تبديل دلار به ارزهاي ديگر همچنان باقي است.

‌رديابي گشايش بانكي در بيانيه ٤ كشور

هادي حق‌شناس، كارشناس اقتصادي در گفت‌وگو با «شرق» اين موضوع را به ماجراي صدور بيانيه سه كشور اروپايي و آمریکا پيوند مي‌زند: «به نظر مي‌رسد انتشار بيانيه سه كشور اروپايي و آمریکا در چند روز گذشته مبني بر اينكه بانك‌هاي آمریکا مانعي براي تجارت با ايران ندارند، بازرگاني خارجي ايران را تسريع خواهد كرد و در اندك‌زماني به لحاظ روابط تجاري به حالت عادي بازخواهيم گشت». به گفته او آن بيانيه كار را تمام كرده و بايد به‌زودي شاهد نقل‌وانتقال عادي روابط بخش بازرگاني خارجي كشور باشيم.

‌آمریکا به‌ دنبال اجرای برجام

وقتي از او درباره احتمال صدور اين بيانيه تنها براي رهايي از افكار عمومي غرب مي‌پرسم، مي‌گويد: «اين بيانيه، بيانيه‌اي واقع‌بينانه است و به نظر نمي‌رسد آمریکا به دنبال فريبكاري باشد. آنها مي‌خواهند كه برجام را اجرائي كنند و اگر چنين نمي‌خواستند چنين بيانيه‌اي را هرگز صادر نمي‌كردند اما به‌هر‌حال براساس گزارش بانك‌هاي بزرگ اروپايي، اين بانك‌ها به دليل روابط بانكي با ايران چند ميليارد دلار جريمه شده‌اند؛ همين امر سبب شده تا آنها محتاط شوند. نبايد فراموش كنيم كه آمریکا تعيين‌كننده روابط تجاري و بازرگاني در جهان است. اين كشور به ‌‌عنوان كشوري كه تقريبا نزديك به يك‌پنجم توليد ناخالص جهاني متعلق به آن است و شركاي تجاري بزرگي در دنيا دارد، طبيعي است كه با ابزار اقتصادي بسياري از اهداف خود را پيش مي‌برد. علاوه بر آن سود اقتصادي كه كشورهاي اروپايي با آمریکا مي‌برند با ايران نمي‌برند. به‌همين‌دليل با وجودي كه كشورهاي ١+٥ مثل چين و روسيه در مذاكرات هم‌نظر با ايران بودند بدون اذن آمریکا كاري را انجام ندادند».

او مي‌‌افزايد: «كشورهاي اروپايي مشتاق روابط تجاري با ايران هستند زيرا سابقه روابط تجاري اروپايي‌ها با ايران بسيار بيشتر از آمریکاست و باوجودي‌كه سود آنها نيز در تجارت با ايران است، اما براي نقل‌وانتقال ارزي منتظر اجازه آمریکا هستند؛ بنابراين هرگونه تجارت با ايران براي آنها بايد در ايمني كامل و كافي باشد». حق‌شناس معتقد است: «پس از اجرائي‌شدن برجام بسياري از محدوديت‌ها و تحريم‌ها در زمان، رفع‌شدنی است. همان‌طور كه در ابتداي برجام، ديپلمات‌هاي ما گفته‌ بودند برطرف‌شدن برخي از تحريم‌ها آني نبوده و تدريجي خواهد بود. به‌عنوان‌مثال درزمينه تردد كشتي‌هاي ايراني به بنادر اروپايي، در زمان تحريم، تقريبا همه كشتي‌هاي ايراني اعم از نفت‌كش متعلق به شركت ملي نفت‌كش يا كشتي‌هاي ديگر متعلق به شركت كشتي‌راني ايران با پرچم ساير كشورها در آب‌ها‌ي آزاد تردد مي‌كردند و ثبت خود را تغيير داده بودند؛ اما امروز تقريبا همه كشتي‌ها با پرچم ايران و تحت پوشش بيمه‌هاي بين‌المللي تردد مي‌كنند و در كنار آن، كشتي‌هاي خارجي كه اصطلاحا به آنها لاينز هم مي‌گويند، به‌راحتي وارد بنادر ايران مي‌شوند». او اشاره‌اي نيز به گشايش‌ها در بخش بازرگاني دارد: «در بخش بازرگاني كشور هم انواع گشايش اعتبار براي ورود يا صادرات كالا در حال انجام است. با توجه به اينكه نخست‌وزير هند وارد كشور شده است، بخشي از بدهي‌هاي اين كشور به ايران در قالب توافق به شكل اقساطي پرداخت شده است كه تمام اين موارد نشانه‌هاي اجرائي‌شدن برجام است».

‌گشودن حلقه هند

حيدر مستخدمين‌حسيني، كارشناس بانكي نيز در گفت‌وگوي خود با «شرق» احتمال مي‌دهد پرداخت قسط نفتي از طريق يورو، به دليل هم‌زماني با ورود نخست‌وزير هندوستان به ايران باشد و نتوان آن را به روابط كلي بانكي ايران تعميم داد. او معتقد است: «با توجه به اينكه نخست‌وزير هند به ايران سفر کرده، شايد به اين واسطه بوده كه يكي از حلقه‌ها براي هند گشوده شده تا زمينه و فضاي مناسب اقتصادي فراهم شود، اما به نظر مي‌رسد روابط بانكي به‌صورت كلي، همچنان عملياتي نيست و تصوير حل‌شده از مشكلات بانكي را از اين زاويه نمي‌توانيم ارائه دهيم، زيرا اگر به‌صورت كلي اين مسئله مطرح باشد، اين موضوع را بايد بانك مركزي اعلام كند تا زمينه اجرائي آن را ببينيم». از او درباره تأثير صدور بيانيه سه كشور اروپايي و آمريكا مي‌پرسم. پاسخ مي‌دهد: «اميدوارم چنين بيانيه‌اي اقدام عملي هم در پي داشته باشد، اما شرايط به‌گونه‌اي است كه در حد بيانيه خواهد ماند و تا واقعيت‌هاي اجرائي فاصله زيادي وجود دارد. زيرا ابتدا بانك‌هاي بزرگ بايد بتوانند با ايران روابط بانكي ايجاد كنند و اين آزادسازي‌ها پس از آن انجام شود، اما هنوز ارتباط اوليه بانكي برقرار نشده است». مستخدمين‌حسيني درباره گره برقراري روابط بانكي ايران با سيستم بانكداري جهاني مي‌گويد: «بانك‌هاي بزرگ اروپايي در مورد سيستم بانكداري ايران، ابهاماتي دارند و معتقدند بانكداري ايران مطابق با استانداردهاي بانكداري بين‌المللي نيست. همچنين، آنها فعاليت‌ بانك‌هاي ما را در راستاي خالص فعاليت‌هاي بانكي نمي‌دانند. آنها معتقدند بانك‌هاي ما بنگاه‌داري و شركت‌داري مي‌كنند و به‌صورت كلي اهداف غيربانكي را دنبال مي‌كنند تا اهداف اقتصادي».

‌اتهام پول‌شويي به بانك‌هاي ايراني

اين كارشناس بانكي با اشاره به اتهام پول‌شويي كه به بانك‌هاي ايراني وارد شده، ادامه مي‌دهد: «آنها فرض بر آن دارند كه بانك‌هاي ايراني در قالب بنگاه‌داري، فعاليت‌هاي پول‌شويي انجام مي‌دهند يا در خدمت تروريسم مالي هستند. اينها اتهاماتي است كه به بانك‌هاي ايراني وارد مي‌شود. بر همين اساس بانك مركزي به تمامي بانك‌ها ابلاغ كرده گزارش‌هاي بازرسي سال ٩٤ خود را بايد مبتني بر استانداردهاي بين‌المللي بنويسند تا از بانك‌هاي ايراني رفع اتهام شود».

‌هند ۷۵۰ میلیون دلار طلب نفتی ایران را به یورو پرداخت کرد

اما به‌‌هر‌حال پرداخت اين بدهي در قالب نقل‌وانتقال تبديل ارزي دلار به يورو، مي‌تواند سرآغازي براي بهبود روابط بازرگاني خارجي ايران باشد. منابع هندی در زمينه پرداخت اين مبلغ بزرگ نفتي در قسط اول،‌ اعلام کردند پالایشگاه‌های هندی ۷۵۰ میلیون دلار از بدهی خود به ایران را از طریق هالک‌بانک ترکیه و به یورو به ایران پرداخت کرده‌اند. به گزارش پایگاه خبری بیزینس استاندارد، در آستانه سفر نارندرا مودی به ایران، پالایشگاه‌های هندی اولین قسط از بدهی ٦,٤ میلیارد دلاری خود به ایران را به یورو پرداخت کردند. منابع آگاه گفتند، شرکت مانگالور ٥٠٠ میلیون دلار و شرکت ایندین اویل ٢٥٠ میلیون دلار از بدهی خود را در دو روز گذشته به ایران پرداخت کرده‌اند. شرکت خصوصی اسار اویل نیز قرار است ٥٠ میلیون دلار پرداخت كند. پالایشگاه‌های هندی این پول را از طریق یونیون‌بانک هند که پول را از طریق هالک‌بانک ترکیه به حساب شرکت ملی نفت ایران انتقال داده، پرداخت كرده‌اند. این پالایشگاه‌ها، دلار لازم برای پرداخت بدهی‌هایشان را خریداری و در حساب یونیون‌بانک سپرده‌گذاری کرده بودند که این پول پس از تبدیل به یورو به حساب ایران منتقل شده است. این اولین قسط بدهی‌های پالایشگاه‌های هندی است که از زمان لغو تحریم‌های ایران در ماه ژانویه پرداخت می‌شود. با بسته‌شدن کانال‌های بانکی به ‌دلیل تحریم ایران، پالایشگاه‌های هندی از فوریه ٢٠١٣ تقریبا نیمی از پول نفت ایران را به روپیه پرداخت می‌کرده‌اند و نیم دیگر را تا پیداشدن کانال بانکی مناسب نزد خود نگاه داشته بودند. رقم این بدهی‌ها اکنون به ٦.٤ میلیارد دلار می‌رسد.

http://www.sharghdaily.ir/News/93474

ش.د9500274