همه ماجرا بعد از انتشار خبر اعدام شیخ نمر مجتهد شیعی توسط عربستان سعودی شروع شد چرا که این اتفاق باعث شد در عرض تنها چند ساعت بعد از آن عدهای خودسر سفارت سعودیها در تهران را تخریب کنند. هرچند این اتفاق مورد مذمت مسئولان و مراجع عظام کشور قرار گرفت، اما بهانهای شد برای دولت عربستان که کارشکنی خود را علیه ایران شروع کند و برگزاری حج را تحت الشعاع قرار دهد. بدان جهت که برخلاف سالهای گذشته که حداقل 6ماه قبل از برگزاری مراسم حج ،مقدمات اعزام زائران ایرانی به حج تمتع فراهم میشد اما امسال برگزاری آن در هالهای ازابهام قرار دارد . این در حالی است که بر اساس توافقات صورت گرفته ، قرار بود روابط سیاسی دو کشور با مسئله حج جدا باشد.
این امر باعث شد که هیئتی از سازمان حج و زیارت به منظور تعیین تکلیف اعزام زائران به حج تمتع در سال 95 به دعوت سعودیها، راهی عربستان شوند و چند جلسه را با دست اندرکاران حج عربستان در خصوص بحث تامین امنیت زائران، مسئله چگونگی صدور ویزا و پروازها که بسیار موضوع مهمی ازجانب ایران است را برگزار کنند. با این وجود همچنان عربستان به کارشکنیهای خود ادامه میدهد. در خصوص کارشکنی دولت عربستان همین بس که برای حضور ایرانیان در حج امسال شرطی را تعیین کردهاند مبنی بر اینکه چنانچه توزیع نشریات یا مجلات خاصِ بعثه رهبری درباره چگونگی اجرای مناسک حج با موافقت وزارت فرهنگ و رسانه عربستان انجام نشود، محدودیتها علیه ایران در نظر گرفته خواهد شد. همچنین بر ممنوعیت تجمعات و سر دادن شعار و بالابردن صدا هنگام دعا خواندن در حین مراسم حج تاکید کردهاند.
وزارت حج عربستان درحالی اقدام به تعیین برخی شرط و شروط برای پذیرش حجاج ایرانی کرده است که انتظار میرفت با توجه به حوادث ناگوار و بیسابقه در موسم حج گذشته و کشته شدن صدها زائر ایرانی در منا، مسئولان حج کشورمان شرطهایی با هدف تامین امنیت حجاج برای سعودیها در نظر بگیرند. با این حال بر اساس آخرین مذاکرات، هیئت ایرانی و عربستانی بر سر تامین امنیت زائران به تفاهم رسیده و دو طرف راهکارهای مناسبی را برای این موضوع پیشنهاد دادند. یکی از این راهکارها که از سوی سعودیها ارائه شد، استفاده از دستبند الکترونیکی برای تامین امنیت زائران بود که مورد موافقت ایرانیها نیز قرار گرفت. اما درمورد چند موضوع به ویژه موضوع صدور ویزا(براساس خواست عربستان قرار است که در کشورثالث صدور ویزا انجام پذیرد) که یکی از اختلافات مهم دو طرف مذاکرهکننده است به تفاهم نرسیدند و هیئت ایرانی همچنان منتظرپاسخ عربستان است. پاسخ ندادن سعودیها به در خواستها و شروط ایران ، به گفته رئیس سازمان حج و زیارت ، حج تمتع امسال را وارد محدوده قرمز کرده است.
سعید اوحدی در گفتگو با ایلنا درباره آخرین وضعیت و نتایج مذاکرات با طرفهای سعودی در مورد حج تمتع سال ۱۳۹۵ گفت: ۲ موضوع برای ما حائز اهمیت است، موضوع نخست مورد نظر ما چگونگی صدور ویزا است که طرفهای سعودی هنوز نتوانستهاند؛ پیشنهاد شفاف و جمع بندی خود را در این خصوص اعلام کنند و عنوان داشتهاند که به زمان بیشتری برای تصمیم گیری نیاز دارند و نهایتاً تا پایان این هفته کاری در عربستان که عملاً روز یکشنبه خواهد بود، نظرشان را اعلام میکنند.اوحدی ادامه داد: موضوع دوم که عربستان باید نظرش را شفاف اعلام کند موضوع استفاده زائران از خدمات کنسولی در طول سفر است. این یک حق کاملاً مشروع و اساسی برای زائران ما به شمار میرود که در این ۲ مورد سعودیها هنوز نظر روشن خود را اعلام نکردهاند، این درحالی است که ما پیشنهاد روشن و شفاف خود را در خصوص این ۲ مورد یعنی صدور ویزا و خدمات کنسولی به آنها ارائه کردهایم.
وی افزود: موضوع بعدی مورد تاکید ما تامین امنیت زائران است که در همین مذاکراتی که داشتیم به آنها اعلام کردیم که باتوجه به تجربه حادثه تلخ سال گذشته که بیانگر سوء مدیریت و قصور دست اندرکاران حج عربستان بود، قطعاً زائران ما امسال دغدغهای جدی در خصوص چگونگی تامین امنیت خودشان دارند، لذا سازمان حج و زیارت موضوع ضرورت حصول اطمینان از امنیت زائران را به عنوان اولویت اول خود به طرف سعودی اعلام کرده است. در این زمینه عربستان یک سری پشنهاد و راهکارهایی را ارائه کرد که به نظر خودشان کفایت میکند.اوحدی تاکید کرد: در مقابل ما هم اعلام کردیم که در طول ۶ – ۷ ماه گذشته طی جلسات متعدد کارشناسی با حضور ظرفیتهای علمی و دانشگاهی کشور به ۲۰ راهکار اجرایی رسیدهایم؛ از جمله جانمایی مشخص برای مرکز پزشکی حج و زیارت در طول مسیرهای پرتردد و جانمایی امداد و راهنمایی امداد و گمشدگان در مسیرهای پرتردد است که این ۲ موضوع در سال پیش از طرف عربستان ممنوع اعلام شده بود.
تاکید کردهایم که باید حتماً تابلوی راهنمایان با پرچم در مسیرهای پرتردد نصب شود که زائران ما دغدغهای نداشته باشند و هرکجا که دچار مشکل شدند، امکانات راهنما برایشان مهیا باشد. رئیس سازمان حج و زیارت افزود: ما پیشنهادها و راهکارهایی را که قابل اجرا است به صورت مکتوب ارائه کردهایم و طرف سعودی هم متعهد شده است که آنها را در متن تفاهمنامه و قراردادی که برای سفر بعدی تهیه میکند لحاظ کند. همچنین به آنها اعلام کردیم که تامین امنیت زائرین «خط قرمز» ما است.وی ادامه داد: بعد از حادثه تلخ سال گذشته، اینک ما باید از راهکارهای اجرایی برای تامین امنیت زائران اطمینان پیدا کنیم و همانطور که عنوان کردم راهکارهای پیشنهادی ما کاملاً اجرایی و مستدل است.
اوحدی با اشاره به اعلام نظر نکردن شفاف و قطعی عربستانیها گفت: این موضوع بیانگر این است که به نظر میرسد یک عدم انسجام یا عدم هماهنگی در دستگاههای تصمیم گیرنده بین وزارت امورخارجه و وزارت حج عربستان وجود دارد که آثارش همین عدم حصول نتیجه و تصمیم گیری قطعی است، لذا نکته مهم این است که اگر این رفتار سعودیها ادامه پیدا کند ما به سمت محدوده خط قرمز زمانی به لحاظ مسائل اجرای حج وارد میشویم. وی با اشاره به تاخیر ۳ ماهه عربستانیها در تشکیل جلسه تاکید کرد: در مسائل اجرایی، ما اکنون از لحاظ زمانی ۴ ماه، ۴ ماه و نیم نسبت به سال گذشته عقبتر هستیم، لذا ادامه چنین رفتاری از سوی سعودیها ما را به سمت محدوده قرمز زمانی به لحاظ اجرایی سوق میدهد.
تشکیل شورای حج با حضور رئیسجمهور
اوحدی در پاسخ به این سوال که اقدام ایران در قبال ادامه چنین رفتاری از طرف سعودیها چیست؟ گفت: تاکید میکنم تامین امنیت زائرین خط قرمز اصلی ماست و انتقال زائران توسط شرکتهای هواپیمایی داخلی و چگونگی صدور ویزا و خدمات کنسولی دیگر خطوط قرمز ما هستند و ادامه این رفتار و تاخیر از جانب سعودیها ما را به محدوده زمانی قرمز به لحاظ اجرایی سوق میدهد، لذا اگر این رویه ادامه پیدا کند و آن جمع بندی شفاف و روشن درخصوص موضوع ویزا، خدمات کنسولی، امنیت زائران و خط قرمزی که به آنها اعلام کردهایم و همچنین انتقال زائران توسط شرکتهای داخلی هواپیمایی کشور براساس سهمیه، در تفاهمنامه لحاظ نشود؛ حتماً این موضوع در دستور کار شورای عالی حج، به ریاست رئیس جمهوری برای تصمیم گیریهای بعدی قرار خواهد گرفت.
عربستان شروط ایران را نپذیرد
زائر به حج تمتع اعزام نخواهیم کرد
از آن طرف وزیرفرهنگ ارشاد اسلامی هم ضمن بیان اینکه ایران شروطی را که عربستان تعیین کرده را نمیپذیرد، گفت: ما شروطمان درباره تامین امنیت، حرمت و کرامت زائران را بهعلاوه برخی مسائل دیگر به عربستانیها اعلام کردهایم که باید حتماً باید رعایت شود اگر اینگونه نشود حج امسال انجام نخواهد شد. علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه هنوز اعزام حجاج ایرانی به سرزمین وحی منتفی نشده است، گفت: جمهوری اسلامی ایران شروطی را که عربستان تعیین کرده، نمیپذیرد.
وی ادامه داد: باید مقامات عربستان همکاری لازم را در زمینه اعزام حجاج ایرانی به این کشور انجام دهند. در همین حال فتح الله حسینی ، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در گفتگو با آفتاب یزد با بیان اینکه رئیس سازمان حج و زیارت باید در کمیسیون امنیت ملی در این خصوص توضیحاتی را بدهند، میگوید: با توجه به اینکه هنوز عربستان غرامت ناشی از حادثه منا را به ایرانیان پرداخت نکرده و تا امروز حاضر نبوده که یک عذرخواهی بابت این اتفاقات کند و با توجه به اینکه عربستان در تمام مراحل تاکنون باایران هیچ همکاری نداشته است ، مسئولان چه ضرورتی میبینند که حج را برگزار کنند.
وی ادامه داد: از آنجایی که عربستان هنوز حاضر به عذرخواهی بابت اتفاقات افتاده در منا و مسجدالحرام نیست چه تضمینی برای امنیت حجاج ما با فرض بر اینکه عربستان تمام شروط ایرانی را پذیرفت، وجود خواهد داشت.عضو کمیسیون امنیت ملی خاطرنشان کرد: فکر میکنم عربستان به دنبال این است که ما از حق و حقوق عزیزانمان که در حادثه منا به شهادت رسیدند کوتاه بیاییم . تا امروز یک نمره قبولی نه رئیس جمهور ، نه رئیس مجلس و نه نمایندگان مجلس برای برخورد با عربستان نگرفتهاند و این باعث گستاخی عربستان شده که هر گونه که بخواهد رفتار کند.وی افزود: باید با یک نگاه کارشناسی مجددا سازمان حج و زیارت با یک مجموعه متشکل از کمیسیون امنیت ملی و وزارتخانههای مربوطه ، به این موضوع ورود پیدا کنند تا دیگر شاهد کارشکنی از جانب عربستان نباشیم.
فتح الله حسینی در پاسخ به این سوال که آیا این احتمال وجود دارد که امسال حج برگزار نشود، گفت: بله احتمال آن زیاد است . اصلا فرض بر اینکه حج 95 برگزار شود اما آنچه که مهم است امنیت زائران است چرا که با وجود اتفاقات گذشته چه تضمینی وجود دارد که امنیت آنان حفظ میشود. عضو کمیسیون امنیت ملی ادامه داد: درست است که حج یک امر واجب دینی است اما آیا مسئولان حاضر هستند که برای امر واجب، جان زائران را به خطر بیندازند؟ ما نمیخواهیم که کسی به حج نرود به هر حال باید مراسم حج حفظ شود و دوست نداریم آن را از دست بدهیم اما زمانی که عربستان با تمام توان دارد علیه زائران ایرانی کارشکنی میکند، نمیتوانیم زائران را به عربستان بفرستیم. حتی اگر مراسم حج هم برگزار نشود هیچ اتفاقی نخواهد افتاد.
http://aftabeyazd.ir/?newsid=35034
ش.د9500397