(روزنامه آفتاب يزد – 1394/10/19 – شماره 4519 – صفحه 13)
* آقای ترکان ! انتقادات زیادی نسبت به عملکرد مناطق آزاد وجود دارد و منتقدان بر این باورند که مناطق آزاد فعلی از اهداف اصلی تشکیل خود که حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقهای و تولید و صادرات کالاهای صنعتی است، فاصله گرفته و صرفا به پایگاهی برای واردات تبدیل شده است.
** بله، درست است بنا به دلایلی مناطق آزاد از آن عملکردی که باید داشته باشد، دور شده است. البته نمی خواهم بگویم که تمامی مشکلات مناطق آزاد کشور به یک مقطع زمانی خاص در
سال های اخیر مربوط می شود، خیر. بلکه مشکلاتی که هم اکنون در مناطق آزاد وجود دارد به دلیل فرآیندی است که از روز تصویب
تا الان طی کرده است. در حقیقت از زمانی که مناطق آزاد در کشور تاسیس شده تا الان یک مسیر خاصی را طی کرده واین مسیر به گونه ای بوده که باعث شده مناطق آزاد از فلسفه تاسیس خود فاصله بگیرد. همان طور که می دانید مناطق آزاد در دنیا مراکزی هستند برای تولیدات و صادرات. اما مناطق ما به دلایلی از آن هدف فاصله گرفته است. اما این سوال پیش می آید که به چه دلیل ما به اهداف مورد نظر ایجاد مناطق آزاد دست پیدانکردیم ؟
جواب این است که یکی از مهمترین پیش شرط های تاسیس مناطق آزاد وجود زیرساخت های اولیه است و چنانچه این زیرساخت ها موجود باشند، کمک بسیار مهمی است تا مناطق آزاد به اهداف خود که همان سرمایهگذاری و افزایش درآمد عمومی، ایجاد اشتغال سالم و مولد، تنظیم بازار کار و کالا، تولید و صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی است، برسد. اما ما مناطقی را در ابتدا به عنوان مناطق آزاد تصویب و تاسیس کردیم که زیرساخت های لازم را نداشتند و چون این زیرساخت ها وجود نداشت، تصور بر این بود که از درآمدهای خودشان زیرساخت های لازم را ایجاد کنند. همان طور که می دانیم معمولا درآمدهای منطقه آزاد از محل صادرات تولید نمیشود، چرا که صادرات برای اینکه امکان رشد داشته باشد بحث معافیت در آن مطرح است، بنابراین آن چیزی که درآمد می سازد عوارض "واردات" است.
لذا به طور طبیعی مناطق آزاد به این سمت و سو رفته اند که واردات را طوری سامان بدهند که برای آنها درآمدزا باشند و با این درآمد بتوانند زیرساخت ها را بسازند. این اصلی ترین دلیلی است که باعث شده تا آنها به واردات روی بیاورند. اما مشکل اینجاست که هم اکنون دوره طولانی بیش از بیست سال است از این موضوع می گذرد، بنابراین ما در مقطع زمانی قرار داریم که قاعدتا خیلی از زیرساخت های مناطق ما ایجاد شده و امروز اقتصاد کشور ما در وضعیتی است که باید به سمت تولید و صادرات برویم و منطقی نیست کالایی که در داخل تولید می شود، وارد شود و این به ضرر تولید داخل است، لذا جهت گیری ما بیشتر باید به این سمت باشد که تولید و صادرات را تقویت کنیم و قوانین مربوط به کالای همراه مسافر را که یکی از اشکالاتی استکه همواره در مناطق آزاد مورد انتقاد
قرار می گیرد شفاف کنیم.
* در بحث کالای همراه مسافر همواره حرف و حدیث هایی وجود دارد، واقعا حجم کالای همراه مسافر چقدر می تواند تاثیرگذار ومهم باشد و آیا ضرورت محدود کردن آن وجود دارد؟
** جمع کالای همراه مسافر در هفت منطقه آزاد فعلی 260 میلیون دلار تخمین زده شده است و چون در خصوص این رقم بزرگ نمایی هایی انجام شده در برنامه ششم پیشنهاد کردیم تا ترخیص کالای همراه با مسافر از مناطق آزاد به سرزمین اصلی تحت کنترل گمرکی قرار بگیرد، اما باید بدانیم که جمع کالای 260 میلیون دلاری همراه مسافر که در سال گذشته در 7 منطقه آزاد صورت گرفته در مقابل تجارت سه میلیارد و هشتصد میلیون دلاری مناطق آزاد عدد قابل توجهی نیست. یعنی کالای همراه مسافر فقط هشت درصد مجموع تجارت مناطق آزاد را تشکیل می دهد و بقیه آن مربوط به کالاهایی است که از سرزمین اصلی با طی ترتیباتی که ثبت سفارش بازرگانی انجام می دهد برای مواد اولیه صنعتی و برای کالاهای مورد نیاز کشور گشایش اعتبار یا حواله ارزی شده و از طریق مناطق آزاد وارد شده است.
در واقع آنچه مورد انتقاد است عدد 260 میلیون دلار در مقابل 3 میلیارد و 800 میلیون دلار است. در دولت دهم نمایندگان مجلس شورای اسلامی مصوبه ای داشتند که بر اساس آن، کالای همراه با مسافر در سایر مناطق آزاد دیگر دیده شود. تلاش ما این است در برنامه ششم این موضوع اگرچه به لحاظ اقتصادی کم اهمیت است ، اما از پیامدهای منفی تبلیغاتی که برای مناطق آزاد دارد، جلوگیری شود.
* آقای ترکان! اخیرا برخی از نمایندگان مجلس درخواست تاسیس مناطق آزاد و ویژه در حوزه انتخابیه خود را دارند وچندی پیش نیز به دلیل بررسی نشدن این مسئله درمجلس اعتراضاتی هم داشته اند. آیا با تاسیس این مناطق موافق هستید؟
** خب، در حال حاضر طرح 7 منطقه آزاد جاسک، بوشهر، مهران، اردبیل، بانه، مریوان و اینچه برون به تصویب هیئت دولت رسیده و به صورت لایحه تقدیم مجلس شورای اسلامی شده است. اما در مجلس، نمایندگان برای مناطق خود، حدود70 منطقه ویژه اقتصادی را به آن اضافه کردند. اما باید این نکته را مدنظر قرار دهیم که ایجاد مناطق ویژه اقتصادی جدید نیاز به مطالعات زیادی دارد و مناطق جدید پیشنهادی نمایندگان مجلس بدون مطالعه بوده و ممکن است بعضی از آنها فاقد توجیه اقتصادی باشند. در مورد مناطق مد نظر نمایندگان بدون مطالعه نمی توان نظر داد که دقیقا چقدر دارای توجیه هستند یا خیر. اگر قرار باشد منطقه جدیدی تاسیس شود حتما باید روی آن مطالعه شود و حتما باید توجیه فنی و اقتصادی آن انجام شود و تصمیم گیری بر مبنای توجیه باشد. البته نمیگویم که این مناطق بدون توجیه هستند بلکه می گویم مطالعه در مورد آنها انجام نشده است.
* همان طور که در جریان هستید در روزهای گذشته برخی مهندسان در اعتراض به یک مصوبه وزارت راه وشهرسازی در خصوص عدم امکان ارتقای پروانه اشتغال مهندسانی که مدرک کاردانی آنها با کارشناسی آنها غیرمرتبط است، در مقابل ساختمان وزارت راه تجمع اعتراض آمیز داشته اند. نظر شما در خصوص این مصوبه چیست، فکر نمی کنید که تضییع کننده حقوق این افراد باشد؟
** در حال حاضر بر اساس آییننامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان کار انجام می شود و اگر اعتراضی هم به آن وجود دارد باید در قانون تجدید نظر شود. بنده نمی گویم حق با مهندسان نیست، اما فعلا قانون این است، اگر اعتراضی به آن وجود دارد باید بروند قانون را تغییر دهند و اصلاح کنند.اما نکته مهم تر این است که آیا کشور به کاردان احتیاج ندارد و فقط به مهندس نیاز دارد؟ جواب این است که اتفاقا کشور امروز به کاردان بیشتری نیاز دارد. ممکن است به ازای هر کارشناس چهار کاردان نیاز داشته باشیم ، اما سوال اینجاست که چرا مردم به دنبال کاردانی نمی روند و فقط می خواهند کارشناسی بگیرند.
این موضوع باید مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد و فکر می کنم باید منزلت کاردان ها افزایش پیدا کند و شغل آنها مورد حمایت قرار بگیرد. کاردان ها بیشتر در اجرای کار ساختمان موثر هستند نه برای نظارت و کارشناسان باید در جایگاه نظارت قرار بگیرند. اما همه عوامل دخیل در ساخت و ساز را نمی شود، بگذاریم برای نظارت، پس چه کسی باید کار درست و اصولی انجام دهد. در حال حاضرهمه دوست دارند نظارت کنند، اما بالاخره یک نفرهم باید بتن بریزد، قالب ببندد و... ما باید جهت گیری خودمان را از نظارت به سمت اجرا و ساخت ببریم. همه باید بروند دنبال کارکردن و ساختن و عده کمی باید نظارت کنند .
* همچنان که می دانید بازار مسکن مدت زیادی است گرفتار رکودی سنگین است و در این بین کارشناسان پیش بینی های زیادی در خصوص آینده بازار مسکن و بازگشت رونق به آن انجام داده اند. پیش بینی شما در این خصوص چیست؟
** در خصوص زمان بازگشت رونق به بازار مسکن با برخی تحلیل ها موافق نیستم ، چرا که معتقدم بازار مسکن زمانی رونق می گیرد که نظام بانکی اصلاح شود و این مسئله به زمان خاصی محدود نمی شود. اگر بازار مسکن رونق بگیرد تمامی صنایع مرتبط با صنعت ساختمان رونق می گیرد و تحولی عظیم در شاخص های کلان اقتصادی رخ می دهد. اما اگر این تحول رخ نداد نه مسکن و نه هیچ صنعت دیگری رونق نمی گیرد. متاسفانه باید بگویم که نظام بانکی ما متلاشی شده و بانک ها وام هایی دادند که این وام ها در حال حاضر آنها را زمینگیر کرده است. یعنی بخشی از منابع بانک ها وام داده شده که این وام ها به معوقات تبدیل شده است. شاید بهتر است بگوییم برخی از این معوقات سوخته و اصلا به بانک ها باز نمیگردد و برخی دیگر نیز به زودی باز نخواهد گشت. بنابراین چرخه بانک ها خیلی کمتر از نیاز اقتصاد کشور است و در واقع مثل این است که فردی به بیماری کم خونی دچار شده باشد.
کسی که دچار کم خونی است همه اعضای بدنش کامل و سالم است و فقط کم خون است، اما این کم خونی باعث بی حالی و کارآیی پایین او می شود. اقتصاد ما الان خون در بدنش نیست و این مسئله از رهگذر نظام بانکی ایجاد شده است. نظام بانکی اگر اصلاح شود چرخه اقتصاد پررونق می شود، بنابراین باید تلاش کنیم نظام بانکی را اصلاح و بازسازی کنیم. الان واجب ترین کار در برنامه ششم، بازسازی نظام بانکی است. تغییرات و اصلاحات زیادی در بانک ها باید اتفاق بیفتد که بانک ها بتوانند برای رونق اقتصادی نقش اصلی خودشان را ایفا کنند. اگر بانک ها راه افتادند صنعت ساختمان شکوفا می شود و بقیه صنایع نیز پیرو آن بهبود می یابند.
* آقای ترکان ! دادگاه های رسیدگی به تخلفات متهم نفتی در حال برگزاری است و همان طور که می دانید بابک زنجانی درآخرین جلسه دادگاه برخلاف رویه قبلی خود که هجمه هایی بی سابقه به مسئولان دولت فعلی داشت؛ تغییر رویه داد و عکس هایی از او در حال اشک ریختن منتشر شد. این تغییر رویکرد را چگونه ارزیابی می کنید؟
** نمی دانم؛ من دادگاه بابک را پیگیری نمی کنم. اما می دانم که در واقع او تاکتیک های مختلفی را پیاده می کند و همه را به بازی گرفته است. پول ملت را خورده ، یک روز گریه می کند و یک روز می خندد و به مسئولان افترا می زند و توهین می کند اما درحال حاضر گریه مهم نیست. اینها همه بازی و شگردهای اوست.
* فکر می کنید برای مجلس آینده آیا احمدی نژاد و هواداران وی قدرت عرض اندام دارند و می توانند برای مثال کرسی های چشمگیری از بهارستان را فتح کنند؟
** برای پاسخ به این سوال باید ابتدا نکته ای را ذکر کنم. باید بدانیم که تفکرات شبیه احمدی نژاد هیچ گاه از بین نمی رود و اگر هم کسی سعی کند آن را از بین ببرد باز هم دوباره تولید می شود. البته تولید این تفکر به منزله تاثیرگذاری و مثبت بودن آن نیست بلکه به دلیل این است که یک منبعی هر لحظه درحال تولید این تفکر و تزریق آن به افرادی است که تمایل به پذیرش آن دارند، بنابراین تا زمانی که این منبع وجود دارد، تفکرات احمدی نژادی هم وجود دارد. در واقع این دینامیسم و منبع اصلی که فکر را تولید می کند باقی است ، لذا خروجی های آن را مشاهده می کنیم و تا زمانی که دینامیسمی که تفکر احمدی نژادی را تولید کرده از بین نرفته و پویا است، منبع تفکر کماکان وجود دارد و در حال تولید است .
http://aftabeyazd.ir/?newsid=23701
ش.د9405482