- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
(روزنامه اطلاعات – 1395/04/23 – شماره 26485 – صفحه 12)
رئيس جمهوري ترکيه از رئيس جمهوري روسيه در پيامي مکتوب به دليل سرنگون کردن جنگنده روسي عذرخواهي کرد و به خانواده خلبان روسي تسليت گفت و تعهد داد که تمامي تلاش خود را براي بازگرداندن روابط دوستانه ميان دو کشور مي‌کند. اردوغان همچنين به توافقي براي عادي سازي کامل روابط با دولت اشغالگر اسرائيلي دست يافت که در اين توافق شرط ترکيه براي برداشتن محاصره غزه برآورده نشد؛ شرطي که اردوغان در طول بحران شش سال گذشته ميان تل‌آويو و آنکارا براي عادي سازي روابط بر آن پافشاري ورزيده بود.
به گزارش ايسنا، عبدالباري عطوان، تحليلگر مشهور عرب در مقاله‌اي در روزنامه مستقل راي اليوم با اين مقدمه نوشت: اين دو امتيازدهي تاکيدي بر "عمل گرايي" رجب طيب اردوغان، رئيس جمهوري ترکيه است که ما در مورد اين امر در مقالاتي چندين بار صحبت کرديم و عمل گرايي او بدين معناست که او سياستمداري حرفه‌اي است که بر خلاف آنچه که بسياري از همپيمانان عرب او فکر مي‌کردند، اصول در قاموس او هيچ جايي ندارد و اين شخص به سمتي مي‌رود که در وهله نخست پاي منافع شخصي‌اش و در وهله دوم منافع کشورش ترکيه در ميان باشد.
اردوغان خواست تا يک "سلطان" باشد که خلافت عثماني را از طريق پل اسلام سياسي احيا کند و زماني که تمامي بلندپروازي‌هايش براي اين امر شکست خورد، هيچ مانعي نديد که از بيشتر سياست‌ها و مواضعش براي کاهش خسارت‌ها و نجات کشورش از فروپاشي جغرافيايي و جمعيتي حتمي و اجتناب از سقوط کشورش در دام تروريسمي که دستاوردهاي اقتصادي کشورش را مي‌بلعد، کوتاه بيايد و کشورش را به جاي اول بازگرداند.
غرور اردوغان به يکباره او را در سلسله اشتباهات قرار داد که نخستين اين اشتباهات برآورد نادرست او از قدرت ولاديمير پوتين، رئيس جمهوري روسيه و هوش سياسي و استراتژيکش و جسارتش در اتخاذ تصميم جنگ بود. اشتباه دوم او سقوط او در دام سوريه بود که همپيمان آمريکايي‌اش از طريق ابزارهاي عربي اين دام را ايجاد کرده بود؛ دقيقا همانند کاري که با صدام در کويت کردند و او را در اين دام انداختند.
اشتباه سوم او اين بود که بر "بهار عربي" حساب باز کرد که اين امر ممنوع بود که اين بهار شکوفا شود، ديگر چه برسد به آنکه بخواهد ميوه نيز بدهد. اشتباه چهارم او اين بود که طرح طائفه‌اي را در پيش گرفت، در حالي که او رياست يک کشور سکولار را برعهده دارد. اشتباه پنجم نيز اين بود که بر پيمان ناتو تکيه کرد که ويژگي نژادپرستانه دارد و مسلماناني امثال او در آن هيچ جايي ندارند.
اين عملگرايي اردوغان تکميل نمي‌شود، مگر آنکه وي به سمت شرق برود و سوار هواپيمايش شود تا در فرودگاه دمشق فرود بيايد و در مسجد امويين اقامه نماز کند و اين اقدام نه تنها بعيد نيست، بلکه گامي بسيار قريب الوقوع است، چراکه کسي که روابطش را با اسرائيل عادي مي‌کند و به صورت مکتوب از رئيس جمهوري روسيه عذرخواهي مي‌کند چرا همين کار را با رئيس جمهوري سوريه، همپيمان قديمي خود نکند که در بيشتر از پنج سال از جنگي که 100 کشور به آن پيوسته‌اند، سقوط نکرده است؟احتمالا برخي از همپيمانان اردوغان به ويژه عرب‌ها با او بر سر اين امر مجادله کنند و مدعي شوند بشار اسد، رئيس جمهوري سوريه مردم خود را کشته است! اما اردوغان نيز از طريق حمايت از گروه‌هاي مخالف سوري و گروه‌هاي تروريستي در کشتار اين مردم مشارکت کرده و همچنان مي‌کند .
اردوغان روس‌ها و جنگنده‌هايشان را نيز به کشتن مردم سوريه متهم مي‌کرد، اما او الان از روس‌ها عذرخواهي مي‌کند و خواهان گذشت و بخشش آنها شده است و روابط خود را با اسرائيلي‌هايي عادي سازي مي‌کند که از کشتار مردم فلسطين و اشغال اراضي‌شان در طول 70 سال دست برنداشته‌اند و حتي شهر قدس را يهودي سازي کرده و مي‌خواهند مسجد الاقصي را براي بر پا کردن معبد سليمان روي آواره‌هاي مسجدالاقصي تخريب کنند، پس چرا رئيس جمهوري ترکيه روابط خود را با آنها عادي سازي مي‌کند و روابط خود را با رئيس جمهوري سوريه که مسلمان است، عادي نمي‌کندتا صفحه اين جنگ خونين را ببندد و و به حل سياسي و آشتي ملي کمک کند؟
بر اين باوريم که اين عذرخواهي‌ها و گام‌ها براي عادي سازي روابط با اسرائيل و روسيه مقدمه‌اي براي عادي سازي مشابه با سوريه، ايران، ارمنستان، يونان و اتحاديه اروپا است و اين ما نيستيم که اين مطلب را مي‌گوييم، بلکه آقاي بينالي ييلديريم، نخست وزير ترکيه که دوست نزديک اردوغان نيز هست اين را گفته است که دولت وي سياستي را در پيش خواهد گرفت که بر مبناي افزايش تعداد دوستان و کاهش تعداد دشمنان است و وي جنگ در سوريه را "بيهوده" توصيف کرد که بايد متوقف شود، بنابراين اين سخنان به چه معناست و چه دشمني پس از عادي سازي روابط با اسرائيل و عذرخواهي از روسيه باقي مانده است؟
اردوغان درک کرده است که نمي‌تواند وارد دو جنگ در يک زمان عليه داعش و حزب کارگران کردستان ترکيه(پ.ک.ک) شود، چراکه يکي از اين‌ها مامور شده است که ترکيه را از لحاظ انساني و اقتصادي دچار فرسايش کند، همانطور که اردوغان درک کرده است که تقسيم سوريه گامي براي تقسيم خود ترکيه است.
اين در زماني بود که اردوغان بزرگترين اشتباه را در حيات سياسي خود مرتکب شد در آن هنگام که روسيه را از دست داد بدون آنکه همپيمان آمريکايي خود را نگه دارد و از رنج آوارگان سوري به عنوان اهرم باج خواهي عليه اروپا براي به دست آوردن منافع مادي استفاده کرد اما در مقابل چيزي را به دست نياورد .
اخباري که در مورد ميانجيگري محرمانه الجزاير ميان سوريه و ترکيه مطرح شد، در حال حاضر اعتبار بيشتري مي‌يابد، چراکه امتيازدهي‌هاي ترکيه به مسکو و تل‌آويو کاملا آشکار شده است و بدون رفتن براي حل سرچشمه اصلي تمامي دشواري‌هاي کنوني ترکيه که بحران سوريه است، تمامي امتيازدهي‌ها به روسيه و اسرائيل داراي ارزش و کارآيي محدود خواهد بود و هر کس که جز اين را بگويد، سادگي خود را در برآورد صحنه سوريه و شخصيت اردوغان نشان داده است.
عادي سازي روابط با اسرائيل به اردوغان برخي منافع داد و چه بسا از اين طريق رابطه ترکيه با آمريکا نيز بهبود يابد، اما در مقابل باعث مي‌شود که وي بسياري از اعتبار و جايگاه خود را در جهان عرب و اسلام از دست بدهد، چراکه رخداد داووس ورويارويي او با شيمون پرز، رئيس سابق اسرائيل در پشت اين اعتبار بود و باعث شد که او محبوبيت خود را در جهان عربي و اسلامي افزايش دهد.
درست است که اردوغان دستور ساخت بيمارستان و دو نيروگاه برق و آب شيرين کن خواهد داد و 10 هزار تن از کمک‌هاي انساندوستانه را به مردم غزه خواهد داد که اين کمک‌ها از طريق بندر اشدود مي‌گذرد، اما مردم غزه بر او براي برداشتن محاصره هميشگي غزه و حمايت از مقاومت بسيار حساب باز کرده بودند و اين مساله‌اي است که رخ نداد و احتمالا نيز در آينده‌اي نزديک به دست اردوغان رخ نخواهد داد.
آيا امتيازدهي‌هاي اردوغان به اسرائيل و روسيه به نجات او و کشورش از بحران‌هاي اقتصادي و بحران‌هاي سياسي داخلي و خارجي مي‌انجامد و آنچه را که وي از اين امتيازدهي‌ها در جستجوي آن است، محقق مي‌سازد؟
پاسخ به اين سوال بسيار دشوار است، چراکه چهار سال آتي، از نظر ما، خطرناک‌ترين سال‌ها بر ترکيه جديد و آينده آن از زمان تاسيس ترکيه در 100 سال گذشته است و ما گمان نمي‌کنيم که اسرائيل به فروش گاز بسنده کند و معتقد نيستيم که پوتين به عذرخواهي اکتفا کند گوئي که هيچ چيزي رخ نداده است، چراکه اسرائيلي‌ها استاد "باج‌خواهي" هستند و از محمود عباس، رئيس تشکيلات خودگردان فلسطين در مورد فهرست طول و دراز خواسته‌هاي آنها بپرسيد.
اما پوتين نيز که شروط خود را به صورت کامل تحميل کرده است، چشمش به سوريه‌اي است که در آن هواپيما و جنگنده خود را در آن جا از دست داد و بازيگر اصلي در سوريه شده است و از اردوغان انتظار دارد تا سياست‌هاي خود را به سياست‌هايي جز آنچه که اکنون است، تغيير دهد.
راه رهايي جديد براي اردوغان به نظر مي‌رسد که از استانبول شروع مي‌شود و مسيرش را به قاهره کج مي‌کند و در دمشق پايان مي‌يابد، اما آيا اردوغان اين کار را انجام مي‌دهد؟ چرا که نه، به اين دليل که پس از عادي سازي با اسرائيل، هيچ چيزي بعيد نبوده و به هيچ وجه تعجب برانگيز نيست.ما به اردوغان مي‌گوييم که بايد مسير خود را از دمشق آغاز کند و گذر زمان مسائل را تعيين مي‌کند.
پشت پرده عادي‌سازي روابط ترکيه و اسراييل
يکي از دلايل انجام توافق عادي سازي روابط ميان ترکيه و اسراييل، تسليم شدن اردوغان و صرف نظر کردن از اجراي سومين پيش شرطش براي عادي سازي روابط، يعني لغو کامل محاصره آبي نوار غزه بود.
به گزارش ايسنا، روزنامه جمهوريت، يکي از روزنامه‌هاي منتقد دولت ترکيه، در پي اعلام عادي سازي روابط ترکيه با اسراييل در تحليلي نوشت: اين مساله يکي از پيش شرط هاي اصلي رجب طيب اردوغان، رييس جمهوري ترکيه بود.
اکنون اين توافق در حالي انجام مي‌شود که اين محاصره در اطراف غزه ادامه دارد. در واقع مقامات ترکيه خود به خوبي از ابتداي ماجرا مي‌دانستند که اين محاصره لغو نخواهد شد.در حقيقت پس از آغاز تحولات در کشورهاي عربي به خصوص در شمال آفريقا و خاورميانه و مطرح شدن حکومت اسلامگراي ترکيه به عنوان الگو در منطقه، مقامات ترکيه روياهاي بسياري در سر پروراندند. در چنين شرايطي، جلوه داده شدن ترکيه به عنوان يک کشور دوست اسراييل به نفع اين کشور نبود. بر همين اساس پس از وقوع ماجراي حمله به کشتي مرمره و کشته شدن 10 نفر از سرنشينان ترکيه‌اي توسط نيروهاي اسراييلي، اردوغان برداشته شدن محاصره آبي نوارغزه را به عنوان پيش شرط اصلي براي حل ماجري کشتي مرمره اعلام کرد.پس از آن يکي از اهداف احمد داوداوغلو، نخست وزير وقت و رجب طيب اردوغان، رييس جمهوري کنوني ترکيه، حفظ فضاي جنگ سرد در روابط دو طرف بود.
اما پس از به حکومت رسيدن السيسي در مصر و سقوط مرسي در سال 2013، روياي اردوغان مبني بر رهبري جهان اسلام با خاک يکسان شد و در نهايت در سال 2015 با مداخله روسيه در جنگ سوريه، اردوغان در سياست خود عليه دمشق با شکست مواجه شد. با توجه به شرايط موجود، ديگر تنش در روابط با اسراييل غيرضروري بود، بر همين اساس به سمت از سرگيري روابط با اين رژيم بدون دستيابي به خواسته‌هايي که پيشتر مطرح کرده بود، سوق يافت.
تنها مساله در از سرگيري روابط، پيش شرط هاي تعيين شده از جمله لغو محاصره نوار غزه بود. براي حل اين مساله گذر زمان نياز بود. بر همين اساس با گذشت زمان در اظهارات مقامات ترکيه لغو محاصره به کاهش محاصره نوار غزه تبديل شد و در نهايت بينالي ييلديريم، نخست وزير ترکيه پس از اعلام خبر عادي سازي روابط اعلام کرد، ارسال کمک‌هاي ترکيه براي فلسطيني‌ها را آغاز خواهد کرد.
همچنين آنکارا براي تأمين آب آشاميدني و برق نوار غزه و ايجاد شبکه‌هاي ضروري براي تأمين برق تلاش کرده و بيمارستاني بزرگ با 200 تخت را در نوار غزه احداث خواهد کرد.اما با توجه به اينکه اين کمک‌هاي ترکيه تحت نظارت کامل اسراييل انجام گرفته و در صورتيکه با امنيت اين رژيم مغايرت داشته باشد، اسراييل مي‌تواند تحت رژيم تحريمي خود از ارسال اين کمک‌ها جلوگيري کند، بنابراين اين مساله نشان مي‌دهد که هيچ مساله‌اي نسبت به وضعيت گذشته در نوار غزه تغيير نيافته و اظهارات ييلدريم در حال حاضر جز يک ادعا چيز ديگري نيست.
ترکيه و دگرگوني در موضع دفاع از فلسطين
اعلان مقام هاي آنکارا در زمينه عادي سازي روابط با رژيم اشغالگر قدس طي روزهاي گذشته توجه بسياري از ناظران و تحليلگران را به خود جلب کرد. افزون بر اين چرخش در مواضع رهبران ترکيه، آنکارا کوشيد از ميزان تنش هاي اخير در روابط با مسکو بکاهد که اين موضوع ها مورد توجه رسانه هاي عربي قرار گرفت.
ترکيه و رژيم صهيونيستي پس از 6 سال تنش در روابط، روز دوشنبه هفتم تيرماه در بيانيه مشترکي از سرگيري روابط کامل ديپلماتيک و عادي سازي مناسبات خود را اعلام کردند. در بهار سال 2010 و پس از حمله تفنگداران رژيم صهيونيستي به کشتي «مرمره» که کمک هاي بشر دوستانه براي مردم غزه حمل مي کرد، روابط ترکيه و رژيم صهيونيستي متشنج شد. همزمان با اعلام خبر عادي سازي روابط ترکيه و رژيم صهيونيستي، سخنگوي دفتر رييس جمهوري روسيه اعلام کرد «رجب طيب اردوغان» رييس جمهوري ترکيه در پيامي بابت سرنگوني جنگنده روسي در مرزهاي سوريه از دولت روسيه عذرخواهي کرده است. در اين گزارش برخي تحليل هاي رسانه هاي عربي درباره عادي سازي روابط ترکيه با روسيه و رژيم صهيونيستي مورد توجه و بررسي قرار گرفته است.
تلاش ترکيه براي رهايي از انزوا
روزنامه هاي «العرب» چاپ لندن، «الاخبار» لبنان و شبکه «الجزيره» قطر از جمله رسانه هايي بودند که ناکامي هاي سياست خارجي ترکيه را در کانون توجه قرار دادند و تحرک هاي تازه اين کشور براي عادي سازي روابط با رژيم صهيونيستي و روسيه را همپيوند با اين ناکامي ها ارزيابي کردند.
روزنامه العرب نوشت: تحليلگران بر اين باورند که کاهش نقش منطقه اي ترکيه، منزوي شدن نظام اين کشور به دليل اختلاف با مصر، اروپا و برخي کشورهاي حاشيه خليج فارس، تنش با آمريکا درباره بحران سوريه و افزايش دامنه جبهه مخالفان در داخل به ويژه کردها و جماعت «گولن» از عواملي هستند که در توافق ميان ترکيه با رژيم اسرائيل نقش داشتند، هر چند که اين رژيم به کوچکترين خواسته آنکارا هم پاسخ مثبت نخواهد گفت.
به نوشته اين روزنامه، ترکيه پس از 6 سال اختلاف، روابط ديپلماتيک خود با رژيم صهيونيستي را از سرگرفت. آنکارا با هدف ترميم روابط تيره خود با روسيه و کاهش احساس منزوي شدن در عرصه بين الملل از روسيه به دليل سرنگوني جنگنده اين کشور در مرزهاي سوريه عذر خواهي کرد. روابط ترکيه نه تنها با روسيه و رژيم اسراييل تيره شده است بلکه طي ماه هاي گذشته روابط اين کشور با آمريکا و اتحاديه اروپا هم متشنج شده و اکنون دولت جديد آنکارا در حال ارزيابي و بازسازي سياست خارجي است. به نوشته العرب، در سوريه بدترين کابوس ها براي ترک ها روي داد زيرا پشتيباني روسيه از «بشار اسد» رييس جمهوري سوريه باعث شد که او در قدرت باقي ماند.
اين در حالي است که نيروهاي کرد که از حمايت آمريکا در نبرد با گروه تروريستي داعش برخوردار هستند از اين شرايط استفاده و در مناطق مرزي ترکيه قدرت خود را تقويت کرده اند. بينالي ييلدريم تنها چند روز پس از انتخاب شدن به عنوان نخست وزير ترکيه گفت:اين کشور نياز به افزايش دوستان و کاهش دشمنان دارد. او با چنين سخناني به طور ضمني اعتراف کرد که سياست هاي ترکيه در منزوي شدن اين عضو ناتو نقش داشته است. در اين زمينه، «بريندا شيفر» مدرس دانشگاه «جورج تاون» به روزنامه العرب گفت: در هر دو مورد تنش زدايي با مسکو و تل آويو واقعيت هاي سياسي بر اعتبارهاي ايدئولوژي آنکارا غلبه يافته است. هيچ اختلافي ميان ترکيه و اسراييل وجود ندارد بلکه آن دو داراي منافع مشترکي هستند. درباره روسيه هم اين مساله صدق مي کند.
به نوشته روزنامه الاخبار، از ديدگاه رژيم صهيونيستي تحولات امنيتي و سياسي در سطح منطقه و تهديدهايي که اين رژيم با آن روبرو است زمينه را فراهم کرده است تا با ائتلاف سازي هاي منطقه اي، به زعم خود با دشمنانش و در راس آن ايران، حزب الله و سوريه رويارويي کند. اظهارات مقام هاي رژيم صهيونيستي که منافع مشترک را زمينه اي براي نزديک شدن بيشتر با ترکيه مي دانند در اين راستا قابل ارزيابي است.
توافق ترکيه با رژيم صهيونيستي موازي با گام هاي ديگري است که کشورهاي عربي حاشيه خليج فارس و در راس آن عربستان براي گسترش روابط خود با اين رژيم برداشته اند.شبکه الجزيره نيز به نقل از «ابراهيم کالين» سخنگوي رييس جمهوري ترکيه، نوشت: تلاش هاي ترکيه براي عادي سازي روابط با روسيه و اسراييل به اين مفهوم نيست که در موضع گيري هاي اين کشور تغييري رخ داده است.
سياست هاي ترکيه درباره اوکراين، سوريه و کريمه تغيير نخواهد کرد و آنکارا اختلاف هاي خود درباره اين مسايل را با مسکو بررسي خواهد کرد.
چشم‌پوشي ترکيه از مساله فلسطين
روزنامه هاي الاخبار لبنان، «الاهرام» مصر و «الخليج» امارات با پررنگ کردن مساله همکاري هاي ترکيه و رژيم صهيونيستي، مهمترين آسيب آن را به حاشيه رفتن مساله فلسطين براي آنکارا عنوان کردند.روزنامه الاخبار در گزارشي با عنوان «عادي سازي روابط ترکيه و اسراييل» نوشت: روزها و هفته هاي آينده روابط ترکيه و رژيم اسرائيل گسترش خواهد يافت. ترک ها که شعارهاي بسياري درباره مساله فلسطين و به طور ويژه باريکه غره سر مي دادند، اکنون از آن چشم پوشي کرده اند. همه اين اقدام ها به دليل منابع گازي سرزمين اشغال شده و ائتلاف هاي سازي هاي منطقه اي است که منافع تل آويو را تامين خواهد کرد.
به نوشته اين روزنامه، شکست سياست ترکيه در سوريه، تنش ميان آنکارا و مسکو و خطرهايي که ترکيه از ناحيه کردها در شمال سوريه در برپايي دولت خودمختار کردستان با آن روبرو است سبب شد مقام هاي ترکيه از برخي مواضع خود درباره فلسطين و تلاش براي رفع محاصره غره چشم پوشي کنند.
به نوشته روزنامه الاهرام، ترکيه در دوره اردوغان بارها تکرار کرده توافق حل اختلاف با رژيم صهيونيستي را امضا نخواهد کرد مگر اينکه اين رژيم به محاصره غزه پايان دهد. در فرايندي شگفت انگيز ترکيه مجبور به عقب نشيني شد و حتي آنکارا تعهد داده است حماس را زير کنترل داشته باشد تا دست به اقدام خشونت آميز عليه اسراييلي ها نزند؛ اين گونه اردوغان فلسطيني ها را با عادي سازي روابط با رژيم صهيونيستي و همکاري با آن فروخت.
روزنامه الخليج نيز نوشت: تصميم ترکيه براي عادي سازي روابط با اسراييل و چشم پوشي از رفع محاصره غزه که دستاوردهاي اقتصادي بزرگي براي دو طرف دارد، نشان دهنده چيره شدن منافع بر اصول (مساله فلسطين) است. ادامه دارد...
ش.د9501170
