حرف روز/ الگوی امنیت منطقه‌ای

پایگاه بصیرت / مصطفی قربانی

یادداشت: مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی در جهان و منطقه، مسئله فلسطین، محکوم کردن سیاست‌های سعودی‌ها در منطقه، توافق هسته‌ای با ۱+۵ و بدعهدی آمریکا در اجرای توافق مهم‌ترین محورهای سخنان رئیس‌جمهور کشورمان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بود. حجت‌الاسلام روحانی با اشاره به بحران‌های منطقه، رژیم صهیونیستی را عامل «آپارتاید» نسبت به شهروندان فلسطینی دانست و با یادآوری تجربه تشکیل «خاورمیانه»، افزود: «ما بر این باوریم که کشورهای منطقه با تکیه بر تاریخ و فرهنگ مشترک، می‌توانند آینده مشترک خود را بیافرینند و جریان‌های تروریستی را منزوی سازند. نباید اجازه داد منطقه‌ای که صد سال پیش به کشورهای متعدد تجزیه شد یک بار دیگر در معرض تجزیه قرار گیرد.» روحانی در ادامه، سیاست جمهوری اسلامی ایران در منطقه را «مشارکت سازنده با همسایگان برای تحقق نظم پایدار مبتنی بر امنیت جمعی و حمایت از توسعه کشورهای منطقه و ایجاد پیوندهای متقابل اقتصادی» توصیف کرد.
در واقع، الگوی امنیتی حاکم بر منطقه، متأثر از حضور نظامی آمریکا، الگویی مبتنی بر بازی با حاصل جمع صفر و تنش‌زا بوده و ظرفیت لازم را برای تأمین امنیت پایدار ندارد؛ اما الگوی امنیتی موردنظر ایران، «الگوی امنیت منطقه‌ای مشارکتی و مستقل» است که بر مبنای نقش‌آفرینی کشورهای منطقه، نفی نقش‌آفرینی بیگانگان و همکاری و بازی با حاصل جمع مثبت است و تنها الگویی است که می‌تواند امنیت پایدار را در خلیج فارس ایجاد کند.
درست بر همین اساس جمهوری اسلامی، حفظ حاکمیت کشورهای منطقه، ثبات آنها بدون دخالت قدرت‌های بیگانه و تنظیم فرمولی اصولی و اطمینان‌بخش را دنبال می‌کند که مبنای تفاهم مشترک همه کشورهای منطقه باشد. در واقع، جمهوری اسلامی ایران تأکید دارد، برای تأمین امنیت منطقه باید از نظام امنیتی مبتنی بر همکاری بهره‌ جست و از طریق کاهش نقش قدرت‌های خارجی در منطقه و با تنش‌زدایی و اعتمادسازی متقابل به این مهم نایل شد. نکته مهم در این میان، نفی حضور قدرت‌های غیرمنطقه‌ای در خلیج فارس است که مخالفت با حضور نظامی آمریکا در منطقه نیز بر همین اساس صورت می‌گیرد.