در آینده زاویه دیدگاه ها و مواضع مصر نسبت به عربستان و جریان های حامی عربستان در مسائل دیگر تشدید خواهد شد. هرچند در مجموع مصری ها هم سعی دارند که روابطشان با عربستان به تنش کشیده نشود به دنبال این هستند که سیاست مستقلانه خودشان را حفظ کنند
روابط مصر و عربستان همچنان رو به سردی و حتی وخامت است. طی هفته های قبل رئیس جمهور مصر از سیاست های روسیه در قبال سوریه حمایت کرد و در مقابل عربستان نیز کمک های مالی خود به مصر را متوقف نمود. این وضعیت در روابط قاهره و ریاض سبب شده است تا امارت به دنبال میانجی بین دو کشور مطرح شود. جهت بررسی بیشتر این موضوع گفتگویی را با رضا میرابیان، کارشناس مسائل منطقه انجام داده ایم که در ذیل می آید:
بصیرت: با توجه به موضع گیری های اخیر سیاستمداران مصری در قبال عربستان، به نظر شما علت اصلی تیرگی روابط بین مصر و عربستان چیست؟
میرابیان: اختلافات بین مصر و عربستان، اختلاف یک شبه نیست. اگر به عقب برگردیم، در بحران یمن، ائتلاف عربستان علی رغم این که از مصر هم برای حضور در این ائتلاف دعوت شده بود، حضورش در این ائتلاف با چند شناور در دریای سرخ کاملا سمبولیک بود. در این زمینه مصری ها بر روی زمین و هوا علیه یمن مشارکتی نداشتند و ارتباط خودشان را با عناصر داخلی یمن قطع نکردند. از سیاست بمباران کردن یمن، حمایت نکردند. همچنین در بحران سوریه هم مصری ها سیاست محتاطانه ای را دنبال می کردند و این سیاستی نبود که از عربستان در بحران سوریه حمایت کند. این سیاست محتاطانه با موضع گیری مصر در شورای امنیت که از وتوی روسیه علیه قطعنامه پیشنهادی فرانسه دفاع کرد، به سیاست آشکار در مقابل عربستان تغییر شکل داد. این موضوع باعث شد که سفیر عربستان در سازمان ملل اعلام کند که موضع گیری مصر، موضع گیری بسیار دردناکی بود و از مصر توقع چنین موضع گیری نمی رفت. مجموع این سیاست های مستقلانه مصر علیه عربستان، سعودی ها را به واکنش وا داشت. عربستان سعودی در اولین واکنش خود، قطع نفت شرکت آرامکوی سعودی را به مصر در پیش گرفت. یک سال و نیم پیش در پی سفر ملک سلمان به مصر قرار شد که یک مجموعه فراورده های نفتی در طول 5 سال به ارزش 3 میلیارد دلار با نرخ ترجیحی در اختیار مصر قرار داده شود. حتی محموله ای هم بارگیری شد، اما پس از موضع گیری مصر علیه عربستان، عملا نفت عربستان به سمت مصر قطع شد.
همچنین سپرده های ارزی که قرار بود در بانک مرکزی مصر هم گذاشته شود، به تعلیق در آمد. به نظر می رسد که مصری ها انتخاب خودشان را در غرب آسیا و خاورمیانه انجام داده اند. به این معنا که مایل نیستند روی بازنده سرمایه گذاری کنند. به اعتقاد مصری ها، عربستان و ترکیه بازندگان منطقه هستند. ضمن اینکه مصری ها با ترکیه اختلافات عمیقی در بحث اخوان المسلمین دارند. لذا سیاست های خودشان را بر اساس کشورهای برنده در پیش گرفته اند و معتقدند که روسیه و سوریه برنده بحران هستند. بنابراین مجموعه این تحولات باعث شد که مصری ها آرام آرام مواضع خودشان را با عربستان تغییر دهند و مواضع مستقلانه ای را اتخاذ کنند.
بصیرت: روسیه از اختلاف بین مصر و عربستان چگونه می تواند بهره برداری کند؟
میرابیان: طبیعتا هر کشوری به دنبال منافع خود است. در همین راستا بعد از چندین سال بعد از توافق کمپ دیوید، ما شاهد این هستیم که روسیه و مصر مانور زمینی و چتر بازی را مشترکا اجرا می کنند. روس ها تمایل دارند که مواضع خودشان را به مصری ها نزدیک کنند و مصری ها هم این تمایل را در رابطه با قطعنامه شورای امنیت نشان داده اند.
بصیرت: آیا می توان گفت که ایران، روسیه و مصر در حال تشکیل جبهه قدرتمند در مقابل جریان تکفیریسم وابسته به عربستان هستند؟
میرابیان: برای تایید این نظریه کمی زود است. چرا که مصری ها ملاحظات زیادی دارند و همچنان وابستگی های شدیدی به پیمان هایی که با آمریکا و رژیم صهیونیستی منعقد کرده اند، دارند. اما به همین مقدار که مصری ها سیاست مستقلانه ای را در قبال عربستان و سیاست های منطقه ای عربستان و ترکیه، اتخاذ کرده اند، این برای جمهوری اسلامی ایران و روسیه بسیار ارزشمند است.
بصیرت: آیا این اختلافات می تواند در منطقه تاثیرگذار باشد؟
میرابیان: قطعا موثر است. اولین تاثیر جناح بندی ها و صف بندی هایی است که صورت گرفته است. تا دیروز تصور بر این بود که مصری ها در بحران یمن و سوریه در کنار عربستان هستند. اما الان شاهد هستیم در کنار عربستان و ترکیه در بحران یمن حضور ندارند. طبیعتا در آینده زاویه دیدگاه ها و مواضع مصری نسبت به عربستان و جریان های حامی عربستان در مسائل دیگر تشدید خواهد شد. هرچند در مجموع مصری ها هم سعی دارند که روابطشان با عربستان به تنش کشیده نشود به دنبال این هستند که سیاست مستقلانه خودشان را حفظ کنند./
با تشکر از جناب آقای میرابیان که وقت خود را در اختیار بصیرت قرار دادند.
مصاحبه از: وحید قاسمی
