سوريه 5 سال پس از جنگ داخلي (بخش اول)

جنگ داخلي سوريه در حالي وارد ششمين سال خود مي‌شود که همزمان با برگزاري مذاکرات صلح در ژنو درگيري‌ها همچنان در اين کشور ادامه دارد و بخش‌هاي مختلف سوريه و مردمانش با ناملايمات دست و پنجه نرم مي‌کنند.شبکه خبري اي.بي.سي در گزارشي به بررسي هزينه‌هاي مادي و معنوي جنگ پنج ساله سوريه اشاره کرده است.

کشته‌ها و زخمي‌ها

آمار دقيقي درباره شمار کشته‌هاي جنگ داخلي سوريه وجود ندارد و علتش ناتواني در نظارت است. براساس آمارهاي سازمان ملل، بيش از 250 هزار تن در جريان اين جنگ کشته و بيش از يک ميليون تن نيز زخمي شده‌اند. اما مقام‌ها اذعان مي‌کنند که آمار موجود در ماه‌هاي اخير به روز نشده است. گروه نظارت حقوق بشر سوريه که يک گروه اپوزيسيون در انگليس است و بر جنگ سوريه نظارت دارد آمار کشته‌ها را بيش از 270 هزار تن مي‌داند در حاليکه گزارش اخير مرکز سوريه براي تحقيقات سياست گذاري که يک انديشکده مستقل است، آمار 470 هزار کشته ناشي از درگيري‌ها به صورت مستقيم يا غير مستقيم را اعلام کرده است.

بي‌خانمان و آواره

تقريبا نيمي از جمعيت 23 ميليوني پيش از جنگ سوريه به واسطه اين جنگ بي خانمان شده‌اند. آژانس آوارگان سازمان ملل مي‌گويد 5 / 6 ميليون تن از مردم سوريه در داخل اين کشور بي خانمان شده‌اند و 8 / 4 ميليون تن ديگر نيز در خارج از اين کشور آواره شدند. بسياري از جمعيت باقي مانده نيز به شدت نيازمند کمک‌هاي بشردوستانه هستند. آوارگان نيز اکثرا به کشورهاي همسايه چون اردن، ترکيه، لبنان و عراق رفته‌اند و بسياري هم پس از گذشتن از دريا و عبور از ترکيه به سمت اروپا رفته‌اند.

شهرها

حلب تاريخي به عنوان بزرگترين شهر سوريه و مرکز سابق داد و ستد اين کشور نابود شده است. بازارهاي کهن و مسجد معروف اموي نيز به تلي از خرابه بدل شده و مناره قرن 11 اين مسجد نيز سرنگون شده است. شهر حمص، سومين شهر بزرگ سوريه نيز نابود شده است و خانه‌هايش از بين رفته است. شهرهاي تحت تصرف مخالفان سوري در اطراف پايتخت نظير جوبر، دوما و حرستا اکنون به چشم اندازي از خانه‌هاي ويران و خرابه بدل شده‌اند. ارزيابي اوليه بانک جهاني از شش شهر در سوريه شامل حلب، درعا، حماه، حمص، ادلب و لاذقيه در ژانويه 2016 نشان مي‌دهد که 6 / 3 تا 5 / 4 ميليارد دلار تا پايان سال 2014 به اين شهرها خسارت مالي زده شده است.

ميراث باستاني و تاريخي از دست رفته

تقريبا تمامي سايت‌هاي ثبت شده در ميراث جهاني يونسکو در سوريه يا تخريب شده يا آسيب ديده‌اند که شامل حلب در شمال، شهر باستاني بصري در جنوب، و سايت باستاني پالميرا مي‌شود. برخي هم به واسطه درگيري‌ها و حملات خمپاره‌اي آسيب ديده‌اند و برخي ديگر هم از داخل منفجر شده يا غارت شده‌اند. داعش که کنترل پالميرا را در سال گذشته ميلادي به دست گرفته بود،‌ قسمت اعظم آن شامل معبد 2000 ساله بل و طاق نصرت را از بين برد. سايت‌هاي باستاني ديگري نيز درسوريه به صورت سيستماتيک هدف تخريب از سوي مجرمان و گروه‌هاي مسلح قرار گرفته‌اند. اين اماکن شامل سايت باستاني آفاميا در حماه، تل مرديخ در استان ادلب و سايت‌هاي ماري و دورا-اروپوس، شهر مرزي ميان شاهنشاهي اشکاني و امپراتوري روم در دير الزور است.

اقتصاد

آمار دقيقي بابت هزينه‌هاي جنگ سوريه وجود ندارد.گزارش اخير از سوي گروه خيريه "ديدگاه جهان" و گروه رايزني "اقتصاد پيشرو"‌ تخمين زده که درگيري‌ها در سوريه تاکنون 275 ميليارد دلار باعث از بين رفتن فرصت‌هاي مالي در اين کشور شده که 150 برابر بيشتر از بودجه وزارت بهداشت پيش از جنگ است. اگر اين درگيري‌ها در 2020 پايان يابد، هزينه آن به 3 / 1 تريليون دلار مي‌رسد. بانک جهاني در گزارشي تخمين زده که خسارت به سهام کل در سوريه در اواسط 2014، 70 تا 80 ميليارد دلار بود و اوضاع از آن زمان تاکنون بدتر و وخيم‌تر هم شده است.

هزينه‌ها براي کشورهاي ديگر

اقتصاد در ترکيه، لبنان، اردن و عراق نيز از جنگ در سوريه تاثير پذيرفته است. اين کشورها که پيشتر از نظر مالي مشکل داشته‌اند،‌ اکنون نيز از نظر بودجه‌اي با مشکل مواجهند. بانک جهاني تخمين زده که به عنوان مثال ورود 630 هزار آواره سوري به اردن بيش از 5 / 2 ميليارد دلار براي اين کشور هزينه دربر داشته است. اين مبلغ شش درصد توليد ناخالص ملي و يک چهارم درآمد سالانه دولت اين کشور است. لبنان نيز که با مشکل مالي مواجه است در آستانه بحران مالي قرار دارد و ترکيه نيز گفته که نمي‌تواند بيش از اينها از عهده آوارگان برآيد.

از طرفي،يک تحليلگر انگليسي نوشت،از دو سال گذشته تاکنون بزرگ‌ترين شکست نظامي گروه داعش، يعني باز‌پس‌گيري پالميرا، شهر باستاني سوريه به وقوع پيوسته است و ما سکوت کرده‌ايم. آري دوستان، "آدم بدها" پيروز شدند، نه؟ اگر اين‌طور نبود، ما جشن گرفته بوديم، اين‌گونه نيست؟رابرت فيسک تحليلگر انگليسي در تحليلي در روزنامه اينديپندنت درباره بازپس گيري شهر باستاني پالميرا توسط ارتش دولت سوريه و سکوت برخي کشورهاي غربي از جمله انگليس نوشت: کمتر از يک هفته پس از آن‌که جنايتکاران داعش جان بيش از 30 نفر انسان بي‌گناه را در بروکسل گرفتند، ما مي‌بايست براي مخرب‌ترين شکست در تاريخ داعش کف مي‌زديم، نبايد مي‌زديم؟ اما نه؛ آقايان اوباما (رئيس جمهوري آمريکا) و کامرون (نخست وزير انگليس) در برابر اين جنايات خاموش ماندند.

کامرون که به دليل فوت پادشاهِ سعودي پرچم ملي انگليس را پايين کشيد، اکنون درباره باز پس‌گيري پالميرا يک کلمه هم حرف نزد.به قول جان گوردون، همکار من در روزنامه "ساندي اکسپرس" که سال‌ها پيش درگذشت، اين اتفاق، "آدم را به فکر مي‌اندازد"، مگر نه؟ اين ارتش سوريه است که البته با پشتيباني نيروهاي روسِ ولاديمير پوتين،رئيس جمهوري روسيه دلقک‌‎هاي داعش را از شهر بيرون مي‌اندازد و ما حتي جرأت نداريم که به آن‌ها به صورت لفظي تبريک بگوييم.

زمانيکه پالميرا در سال گذشته سقوط کرد، ما در حال گمانه زني درباره سقوط بشار اسد بوديم. ما اين موضوع را ناديده گرفتيم. اکنون در عين حال که ما سکوت کرده ايم، سوال بزرگ ارتش سوريه اين است: اگر امريکايي‌ها تا اين حد از داعش بيزار هستند، چرا کاروان‌هاي انتحاري داعش را که خطوط مقدم ارتش سوريه را هدف قرار دادند، بمباران نکردند؟ چرا به داعش حمله نکردند؟يک فرمانده نظامي سوري پس از اينکه سربازانش در دفاع از استان حمص سوريه شکست خوردند و پسرش کشته شد، از من پرسيد: "اگر امريکايي‌ها قصد داشتند داعش را نابود کنند، چرا هنگامي که آن‌ها را مشاهده کردند، بمبارانشان نکردند؟" با وجود وقوع همه اين اتفاقات ما بازهم سکوت کرديم.

اما پوتين متوجه اين موضوع شد، درباره اين مساله به بحث و تبادل نظر پرداخت و عمليات بازپس‌گيري پالميرا را به دقت پيش‌بيني کرد. جنگنده‌هايش پيش از پيروزي ارتش سوريه به داعش حمله کردند، در حالي که جت هاي امريکا چنين اقدامي را انجام ندادند. وقتي مي‌خوانم که فرماندهي امريکا ادعا کرده است که در روزهاي منتهي به بازپس‌گيري پالميرا به دست نيروهاي دولتي سوريه، دو حمله هوايي عليه داعش در اطراف پالميرا اجرا کرده است، نمي‌توانم جلوي خنده خودم را بگيرم. اين وضعيت دقيقا آن‌چه را که بايد درباره "جنگ عليه ترور" امريکايي‌ها بدانيد، به شما انتقال مي دهد. آن‌ها مي‌خواهند داعش را نابود کنند، اما اين اين تمايل به اندازه‌اي که بايد باشد، نيست.

بر همين اساس، در نهايت اين ارتش سوريه بود که به همراه متحدانش در حزب‌اللهِ لبنان، ايراني‌ها و روس‌ها جنايتکاران داعش را از پالميرا بيرون کرد.من بارها نوشته‎ام که ارتش سوريه آينده اين کشور را رقم خواهد زد. اگر آن‌ها رقه و ديرالزور، جايي را که نيروهاي جبهه النصره کليساي ارامنه را تخريب و استخوان‌هاي قربانيان مسيحي نسل‌کشي سال 1915 را از گور بيرون کشيده و در خيابان‌ها ريختند، آزاد کنند، به شما قول مي‌دهم که ما باز هم ساکت خواهيم بود.آيا قرار نيست ما داعش را از بين ببريم؟ فراموشش کنيد. اين وظيفه پوتين و اسد است. براي صلح دعا کنيد. مساله اصلي اين است، مگر نه؟ و در آخر، ژنو (محل برگزاري مذاکرات صلح سوريه) دقيقاً کجاست؟"

ژنو 3 و دشواري‌هاي توافق

رسانه هاي عربي طي چند روز گذشته ضمن اشاره به افزايش احتمال دستيابي به توافق بين مخالفان و نمايندگان دولت دمشق در دور دوم نشست ژنو3، چالش هاي پيش روي موفقيت گفت وگوهاي سياسي براي برون‌رفت از بحران سوريه را بسيار جدي و مهم دانستند .دور دوم نشست صلح سوريه 24 اسفندماه، همزمان با ديدار «استفان دي ميستورا» فرستاده ويژه سازمان ملل متحد در امور سوريه با هيات اعزامي دولت دمشق به رياست «بشار الجعفري» در مقر سازمان ملل متحد آغاز شد.

دي ميستورا پيش تر اعلام کرده بود نشست صلح سوريه به طور رسمي از 24 اسفند آغاز مي شود و تا چهارم فروردين ادامه خواهد داشت؛ نشستي که در آن در مورد مسايلي مانند انتخابات رياست جمهوري و پارلماني، تدوين قانون اساسي جديد در سوريه، پايان دادن به درگيري ها و ارسال کمک هاي بشردوستانه به مناطق محاصره شده در سوريه بحث خواهد شد. دور نخست گفت وگوهاي سوريه که اوايل فوريه (نهم بهمن 1394) در ژنو برگزار شد، به شکست انجاميد. در آن نشست مخالفان سه پيش شرطِ پايان بمباران، آزادي همه زندانيان و رفع محاصره مناطق زير کنترل شبه نظاميان را خواستار شده بودند.در ادامه نگاهي به مهم‌ترين محورهاي تحليلي در رسانه‌هاي عربي درباره نشست ژنو 3 براي حل بحران سوريه خواهيم داشت.

اختلاف بر سر شرايط دوره انتقالي

تارنماي شبکه خبري «الغد» مصر، اختلاف ميان هيات مخالفان و دولت سوريه درباره سرنوشت رييس جمهوري اين کشور در دوره انتقالي را از پررنگ ترين شکاف ها ميان 2 طرف درگير قلمداد کرد.به گزارش اين تارنما، سرنوست «بشار اسد» رييس جمهوري سوريه برجسته ترين نقطه اختلاف ميان 2 طرف درگير و کشورهاي پشتيبان آنان است. مخالفان بر اين مساله پافشاري مي کنند که اسد در دوره انتقالي هيچ نقشي نخواهد داشت. اين در حالي است که دولت سوريه سرنوشت اسد را در گرو انتخابات مي داند.

همچنين دولت و مخالفان سوريه درباره مرحله انتقالي ديدگاه متفاوتي دارند. دمشق خواستار دولت وحدت ملي فراگيري است که همه جريان هاي مخالف را در برگيرد. اين در حالي است که مخالفان، دولتي انتقالي با اختيارهاي اجرايي کامل را خواستار هستند که اسد در آن نقش نداشته باشد. نظام سوريه بر اين باور است که در منشورهاي سازمان ملل متحد چيزي که درباره مقام رياست جمهوري در مرحله انتقالي صحبت کند، وجود ندارد. از اين رو بايد روي تعريف مرحله انتقالي توافق صورت گيرد. اين مرحله بر پايه قوانين بين‌المللي انتقال از قانون اساسي موجود به قانون اساسي تازه و گذر از دولت کنوني به دولتي موسوم به دولت وحدت ملي است که طرف ديگر هم در آن شرکت داشته باشد. اين مهم نيازمند تشکيل کميته اي براي وضع قانون جديد يا اصلاح قانون کنوني است.

بيم و اميدهاي مذاکرات صلح

روزنامه «الوطن» سوريه در گزارشي با اشاره به برخي مولفه هاي تاثيرگذار در روند صلح سوريه، به تشريح فرصت هايي براي موفقيت گفت وگوهاي نشست ژنو3 پرداخت. الوطن به نقل از خبرگزاري «ريانووستي» روسيه و از قول دي ميستورا نوشت: تا زماني که آتش بس ادامه داشته باشد امکان و فرصت براي حل سياسي بحران سوريه وجود دارد.به نوشته اين روزنامه، نماينده سازمان ملل در امور سوريه افزود،اين بار فرصت موفقيت گفتگوهاي ژنو در مقايسه با نشست هاي گذشته بيشتر است. احتمال موفقيت اين نشست به دليل برقراري آتش‌بس، توزيع کمک هاي انساندوستانه و کاهش کينه و کدورت ها بيشتر است.

همچنين در شوراي امنيت اجماع براي حل بحران وجود دارد و کشورهاي بسياري به دنبال راه حلي براي پايان دادن به بحران سوريه هستند.اين روزنامه در کنار تارنماي الغد مصر و شبکه خبري «الجزيره» با اشاره به پافشاري مخالفان سوريه روي برخي پيش شرط ها و تاثير‌گذاري کنشگران خارجي روي هيات‌هاي حاضر در ژنو، ترديدها و نگراني‌هايي را نيز در مورد نتيجه بخش بودن گفت وگوهاي صلح سوريه عنوان کرده‌اند.

به نوشته روزنامه الوطن سوريه پافشاري مخالفان رياض بر پيش شرط هايي مانند ضرورت برپايي هيات انتقالي، کنار گذاشتن اسد از قدرت و ناديده گرفتن بيانيه هاي وين و قطعنامه 2245 سازمان ملل، سبب شده است که ناظران به نتيجه بخش بودن گفت وگوهاي صلح خوش بين نباشند و هشدار دهند که چنين مسايلي نشست را ناکام مي‌گذارد.به گزارش تارنماي شبکه الغد، «احمد العبيدات» سياستمدار مخالف دولت سوري به اين تارنما گفت: با وجود دخالت‌هاي آمريکا و روسيه در روند نشست ژنو 3 و برقراري آتش بس باز هم عوامل شکست اين گفت‌وگوها پابرجا است.

اختلاف‌هاي ايدئولوژيک ميان طرف‌هاي درگير سوريه هنوز هم ژرف است و اين مساله مانع از رسيدن به توافق مي‌شود. واقعيت اين است که همه طرف‌ها به طور کامل به پشتيبانان خود تکيه کرده‌اند و ناچارند خواسته هاي کشورهايي را که از آنان حمايت تسليحاتي مي کنند، برآورده سازند.اين چهره ضد دولتي افزود: نشست ژنو3 و نشست هايي که پيش از آن برگزار شد در گرو سه مساله تاثير گذار است. نخست موضع کشورهايي که از مخالفان مسلح يا دولت سوريه پشتيباني مي‌کنند. دوم اوضاع ميدان‌هاي نبرد و پيروزي در مناطق درگير و سوم موضع‌گيري‌هاي کنوني در عرصه بين‌المللي که در چارچوب موازنه قدرت، منافع و ميزان نفوذ در منطقه صورت مي‌گيرد.

همچنين به نوشته تارنماي شبکه خبري الجزيره ، بسياري از تحليلگران در پيشرفت مطلوب نشست ژنو براي حل بحران سوريه ترديد دارند. سرنوشت اسد محور اصلي اختلاف ميان 2 طرف گفت وگو کننده است. مخالفان بر اين مساله پافشاري مي کنند که اسد در دوره انتقالي هيچ نقشي نخواهد داشت اين در حالي است هيات اعزامي از دمشق اسد را خط قرمز مي داند.به نوشته الجزيره، «سالم المسلط» عضو هيات مخالفان سوريه از ضرورت تشکيل هيات دولت انتقالي سخن گفته است که اسد در آن نقش نداشته باشد. به گفته وي، هيات عالي مذاکرات وابسته به مخالفان سوريه، دولت وحدت ملي را که اسد در حضور داشته باشد، نمي پذيرد.

بررسي وضع مذاکره‌كنندگان

روزنامه هاي «السفير» سوريه، «الدستور» اردن و «راي اليوم» چاپ لندن هم با اشاره به وضع ميدان هاي نبرد و موضعگيري دولت‌هاي بازيگر در تحولات سوريه، به همسنجي هيات مخالفان و نمايندگان دولت دمشق پرداختند.روزنامه السفير در گزارشي که به قلم «نصري الصايغ» منتشر کرد، نوشت: هرکسي که اظهارات مخالفان را دنبال کند گمان مي‌کند آنان در يک قدمي پيروزي هستند و به ژنو مي روند تا شرط هاي خود را تحميل کنند. نخستين شرط سخت آنان درباره سرنوشت اسد است. همچنين اگر کسي که به اظهارات «وليد معلم» وزير امور خارجه سوريه، توجه کند گمان مي کند نظام سوريه به پيروزي بي‌سابقه نزديک است. هيات او به ژنو مي‌رود و هرگز آماده نيست که سخناني درباره سرنوشت اسد بشنود. اسد خط قرمز است. به نوشته اين روزنامه، نه مخالفان مي‌توانند به دستاوردهاي مهمي دست يابند و نه نظام سوريه امتياز خواهد داد.

روزنامه الدستور نيز در گزارشي به قلم «ماهر ابوطير» مخالفان نظام سوريه را ضعيف توصيف کرد و آورد: نشست ژنو، مخالفان سوريه را در برابر گزينه هاي بسيار سختي قرار خواهد داد. شکست گفت وگوها براي حل سياسي بحران، اين گروه ها را در برابر گزينه‌هايي قرار خواهد داد که مجبورند آن را بپذيرند. به احتمال زياد اگر اين نشست به شکست بيانجامد در سطح بين‌المللي توافق‌هايي صورت خواهد گرفت که به سبب آن يا گزينه نظامي در دستور کار قرار خواهد گرفت يا اينکه سوريه تجزيه خواهد شد و حتي ممکن است سناريوي فدرالي شدن سوريه رقم بخورد. مخالفان سوريه طرف اصلي نيستند بلکه آنان سايه دولت‌هايي هستند که از آنان پشتيباني مي‌کنند. مخالفان سوريه ضعيف هستند و هر روز هم ضعيف‌تر خواهند شد. اين در حالي است که نظام سوريه يکپارچه و بخشي از اردوگاهي خستگي ناپذير است.

روزنامه راي اليوم نيز بر ضعف نيروهاي مخالف دولت سوريه و تقويت جايگاه رييس جمهوري اين کشور صحه گذاشت و نوشت: به نظر مي رسد جايگاه رييس جمهوري سوريه اين روزها و با ورود بحران سوريه به سال ششم آن قوي تر از گذشته شده است. نيروهاي نظام سوريه با پوشش هوايي روسيه پيروزي هاي بزرگي در ميدان هاي نبرد در شمال، جنوب شرقي و غرب سوريه به دست آورده اند. اردوگاه مخالفان نيز ضعيف و از هم فروپاشيده است.

تهديدهاي عربستان براي حمله زميني به سوريه بي حاصل شده است. قطر نيز که طي پنج سال گذشته نقش برجسته اي در حمايت مالي و نظامي از گروه هاي مسلح بازي کرد، صدايش خاموش شده است.به باور نويسنده راي اليوم، ترکيه هم به واسطه انفجارهاي استانبول و آنکارا، تنش گسترده با مسکو، اختلاف با اتحاديه اروپا و همچنين قطع نسبي روابط با دولت آمريکا بهاي سياست خارجي اش (در امور سوريه) را پرداخت مي‌کند.

انفجارهاي اخير در کوي سفارتخانه‌ها در آنکارا که 34 کشته و 125 زخمي برجاي گذاشت حجم و بزرگي بن بست و تنگناي ترکيه را نشان مي دهد. اين در حالي است که،رئيس‌جمهوري سوريه اعلام کرد، اگر مردم سوريه بخواهند انتخابات زودهنگام برگزار خواهد کرد.بشار اسد رئيس‌جمهور سوريه در گفت‌وگو با خبرگزاري «اسپوتنيک» در اين‌باره گفت: «اين به موضع مردم سوريه بستگي دارد که تمايل عمومي براي برگزاري انتخابات زودهنگام رياست‌جمهوري وجود داشته باشند يا خير. اگر چنين خواسته‌اي وجود داشته باشد، از نظر من مشکلي نيست.

پاسخ دادن به ميل و خواسته مردم طبيعي است و پاسخ به نيروهاي معارض خاص طبيعي نيست. اين مسئله به همه شهروندان سوريه مربوط مي‌شود زيرا آنان به رئيس‌جمهور رأي مي‌دهند».وي تصريح کرد: «من به طور کلي با اين قضيه مشکلي ندارم، زيرا رئيس‌جمهور نمي‌تواند بدون حمايت مردم کار کند و اگر رئيس‌جمهور مورد حمايت مردم باشد، بايد هميشه براي چنين گامي آمادگي داشته باشد.اسد گفت: مي‌توانم بگويم که اين مسئله به طور کلي براي ما مشکلي ندارد اما براي برداشتن چنين گامي نياز به افکار عمومي و نه افکار دولت يا رئيس جمهوري داريم».

رئيس‌جمهوري سوريه تأکيد کرد که انتخابات زودهنگام رياست‌جمهوري بخشي از فرايند کنوني سياسي نيست و ادامه داد، پيشنهاد شده است که بعد از تصويب قانون اساسي جديد، انتخابات پارلماني برگزار شود. اين انتخابات توازن قدرت در عرصه سياسي را نشان مي‌دهد، سپس دولت جديد در تطابق با نمايندگي نيروهاي سياسي در پارلمان جديد تشکيل خواهد شد.در خصوص انتخابات رياست‌جمهوري، اين يک موضوع کاملاً متفاوت است.اسد افزود: انتخابات رياست‌جمهوري مستقيم بهتر از انتخاب يک رئيس‌جمهور از طريق پارلمان است.رئيس‌جمهوري سوريه در ادامه اعلام کرد، موضوع مهم تسريع عمليات آشتي از طريق جذب افراد مسلح آماده مبارزه با تروريسم و با همکاري مسکو، دمشق و تهران است.

اسد گفت: مذاکراتي ميان روسيه و آمريکا براي معين کرد طرف هاي ترويستي حاصل شده اما توافق کاملي صورت نگرفته؛ ما و طرف روسيه موضع خود در اين خصوص (گروه‌هاي تروريستي) را تغيير نخواهيم داد و مهم همان سرعت بخشيدن به روند آتش‌بس است.وي تاکيد کرد: هر فرد مسلحي که سلاحش را بر زمين بگذارد مورد عفو قرار مي‌گيرد.رئيس جمهور سوريه تصريح کرد، تصميم سازمان ملل براي استقرار نيروهاي حافظ صلح در سوريه محال و غيرمنطقي است؛اين کار غيرواقعي است زيرا چنين نيروهايي اغلب در هماهنگي با توافقات بين‌المللي عمل مي‌کنند. چنين توافقاتي مي‌بايست تأييد کشورها را به دست آورند. کدام کشورها؟ در اين اين مورد، هيچ کشور ديگري وجود ندارد. فقط کشور سوريه وجود دارد، يک کشور و طرف ديگر يک کشور نيست بلکه گروههاي تروريستي هستند. چطور سازمان ملل مي‌تواند با گروههاي تروريستي توافقي را به امضا درآورد؟ اين کاملاً غيرمنطقي است. ادامه دارد...

https://www.ettelaat.com/new/index.asp?fname=2016\04\04-04\20-38-47.htm&storytitle=%D3%E6%D1%ED%E5%205%20%D3%C7%E1%20%81%D3%20%C7%D2%20%CC%E4%90%20%CF%C7%CE%E1%ED

ش.د9502717