(روزنامه جوان ـ 1395/09/13 ـ شماره 4968 ـ صفحه 6)
سرآسيمگي مشابه
طوفان حلب نوعي سرآسيمگي مشابهي را بين تروريستها در داخل محلات شرقي حلب و سران كشورهاي غربي ايجاد كرده است. تروريستها كه انتظار نداشتند ارتش سوريه و متحدانش به اين زودي بتوانند بخش شمالي اين محلات را آزاد كنند يا دچار آشفتگي در صفوف خود شدهاند يا اينكه با اتهامزني به يكديگر سعي ميكنند به نوعي مسئوليت شكستها و از دست دادن محلات استراتژيك را به گردن ديگري بيندازند. يكي نمونه آشكار اين اتهامزني از سوي مفتي حامي تروريستها، عبدالله المحيسني ديده شد كه در روزهاي گذشته سعي ميكرد با ارسال پيامهايي گروههاي تروريستي را به ماندن و مقاومت در شرق حلب ترغيب كند و حتي به آنها اميد ميداد كه به زودي محاصره اين منطقه شكسته شده و آنها خواهند توانست بر كل حلب تسلط پيدا كنند اما حالا و با طوفان به پا شده او پيامي به طور كل متفاوت ارسال كرده و ميگويد: «از مردم حلب عذرخواهي ميكنم؛ فرماندهان متفرق شدند و ما را رها كردند و شما را تنها گذاشتند.» اين پيام به روشني وضعيتي از تفرقه و تشتت در ميان صفوف تروريستها را نشان ميدهد كه حتي اين حامي برجسته گروههاي تروريستي نيز معترف به آن است. مشابه اين سرآسيمگي در ميان سران كشورهاي غربي و به خصوص امريكا، فرانسه و بريتانيا ديده ميشود. اين سرآسيمگي تا آنجا است كه ژان مارك آيرو، وزير خارجه فرانسه، فردي به نام بريتا حاجي حسن با عنوان ادعايي رئيس شوراي محلي در بخش شرقي حلب را به كنفرانس مطبوعاتي آورد تا از ايجاد گذرگاه امن براي خروج غيرنظاميان از محلات شرقي حلب بگويد. آيرو در برابر طوفان حلب آن قدر دچار سرآسيمگي شده كه يادش رفته طرح گذرگاه امن از سوي روسيه و سوريه مطرح شده بود و حتي وسايل لازم براي خروج امن غيرنظاميان از شرق حلب هم فراهم شده بود و اين تروريستها بودند كه با تهديد غيرنظاميان و حتي با گروگان گرفتن اعضاي خانوادههاي آنها مانع اصلي در اجراي اين طرح و خروج امن غيرنظاميان بودند.
تحركات مشابه
علاوه بر سرآسيمگي، جبهه غرب و تروريستها در برابر طوفان حلب تحركات مشابهي را دنبال كردهاند. تروريستها كه صفوف خود را به دليل شكستهاي متعدد در روزهاي اخير از هم پاشيده ميبينند به فكر بازسازي نيروهايشان تحت يك فرماندهي افتادهاند. آنها اين بازسازي را با يكپارچه كردن نيروهايشان تحت يك فرماندهي و با اعلام تشكيل نيرويي واحد به نام ارتش حلب دنبال ميكنند. گفته ميشود اين گروهها با انحلال خود اعلام كردهاند ارتش حلب با فرماندهي ابوعبدالرحمان نو به عنوان فرمانده كل و ابوبشير عماره به عنوان فرمانده نظامي تشكيل ميشود و هيچ گروهي در داخل محلههاي محاصره شده خارج از چارچوب ارتش محل باقي نميماند. اين نوع بازسازي در جبهه غرب هم ديده ميشود به نحوي كه بعد از درخواست فرانسه براي برگزاري نشست اضطراري شوراي امنيت، امريكا و بريتانيا هم با آن همراه شده و نه تنها موضع و هدف واحدي گرفتهاند بلكه تمام ابزارهاي خود در سازمان ملل را براي پيشبرد اين موضع و هدف به كار ميگيرند.
موضع واحد اين كشورها تأكيد و تبليغ بر وضعيت حقوق بشر در شرق حلب و كوفتن بر طبل وضعيت وخيم غيرنظاميان است از استفان ديميستورا، فرستاده سازمان ملل به سوريه، گرفته تا زيد رعد الحسين، كميسر عالي حقوق بشر سازمان ملل، و استفان اوبراين، مسئول عمليات بشردوستانه سازمان ملل، براي پررنگ كردن موضع خود بهرهبرداري ميكنند. اوبراين براي خدمت به اين موضع كشورهاي غربي كار را تا آنجا پيش برده كه از «گورستان بزرگ» در شرق حلب با استمرار جنگ در اين منطقه ميگويد. روشن است كه تظاهر و نمايش بشردوستانه اين طيف به طور كامل در خدمت موضع غرب است تا غرب با اين نحو نمايش بشردوستانه بتواند به هدف خود براي نجات تروريستها از طوفان به پا شده برسد. به همين جهت است كه نمايش بشردوستانه در سازمان ملل به طور كامل هماهنگ با درخواست كشورهاي غربي براي برقراري آتشبس فوري در شرق است و آتشبس هم طبق تجربههاي متعدد گذشته چيزي جز نجات گروههاي تروريستي و بازسازي نيروهاي آن نيز نيست.
استمرار منطق روسي
جبهه متحد غربي با بهرهبرداري ابزاري از سازمان ملل و نمايش بشردوستانه، پيشنويس قطعنامهاي با نام كشورهاي نيوزيلند، مصر و اسپانيا را در نشست اضطراري شوراي امنيت پيش كشيدهاند تا 10 روز در شهر حلب آتشبس برقرار شود. سامانتا پاور، سفير امريكا در سازمان ملل، براي مخالفت احتمالي روسيه با اين پيشنويس زبان تهديد را عليه روسيه باز كرده و از ارجاع پيشنويس به مجمع عمومي سازمان ملل ميگويد. در مقابل، روسيه همچنان بر موضع سابق خود و منطقي تأكيد ميكند كه پيش از همين هم در مورد شرق حلب مطرح ميكرد. اين منطق دو وجه دارد كه از يك سو مربوط ميشود به كمكهاي لازم به غيرنظاميان در اين منطقه و از سوي ديگر، عبارت است از نحوه برخورد با افراد مسلح حاضر در محلات محاصره شده شرق حلب. مسكو از ماهها قبل آمادگي خود را در مورد تأمين امنيت وروديهاي امن براي رساند كمكهاي لازم به شرق حلب و غيرنظاميان ساكن در آن اعلام كرده بود و حالا هم ويتالي چوركين، سفير روسيه در سازمان ملل، ميگويد اين گزينه همچنان در دسترس است و ميتوان از جاده كاستلو براي رساندن كمكها به غيرنظاميان استفاده كرد. بنابر اين، هيچ دليلي براي نمايش غرب بر سر غيرنظاميان شرق حلب و ادعاي اوبراين از گورستان بزرگ در اين منطقه وجود ندارد و اگر غرب حسن نيتي داشته باشد و در حقيقت به فكر كمك رساندن به غيرنظاميان در شرق حلب باشد، ميتواند از جاده كاستلو استفاده كند و روسيه هم متعهد به همكاري در اين زمينه است.
وجه ديگر منطق روسيه عبارت از تفكيك نيروهاي محاصره شده در شرق حلب است به نحوي كه مواضع نيروهاي تروريست عضو جيش الفتح و گروههاي وابسته به آن با ديگر گروههاي به اصطلاح ميانهرو از هم جدا شود. جالب اينجا است كه هيچ كشوري در ماهيت تروريستي جيش الفتح شك و ترديدي ندارد و حتي امريكا هم در سپتامبر گذشته با روسيه بر سر اين موضوع به توافق رسيد و همين توافق زمينه برقراري آتشبس را در حلب فراهم كرد. آن توافق در عمل به اين نتيجه رسيد كه امريكا بر سر مفاد توافق حسن نيت ندارد و كاري براي تفكيك جيش الفتح از ديگر گروهها انجام نداد و حتي با حمله به موضع ارتش سوريه در حومه ديرالزور باعث شكست آتشبس شد. حالا روسيه همان منطق تفكيك ميان گروههاي حاضر در شرق حلب را دنبال ميكند اما با مقابله هماهنگ غرب و تروريستها روبهرو شده كه با تشكيل ارتش حلب و انحلال گروهها ديگر امكان عملي براي اين تفكيك در دسترس نماند.
تداوم طوفان در حلب
روشن است كه غرب نمايش بشردوستانه خود را تشديد ميكند تا فشار تبليغاتي و سياسي بر روسيه در شوراي امنيت را افزايش دهد و از سوي ديگر، گروههاي تروريستي هم بعد از شكستهاي متعدد در اين روزها براي بازسازي نيروهاي خود تلاش ميكنند كه حالا اين كار را تحت عنوان ارتش حلب انجام ميدهند. در مقابل، تنها گزينه موجود براي ارتش سوريه و متحدانش در ادامه طوفاني است كه در شرق حلب به پا كرده چراكه اگر به فشار غرب و آتشبس مورد نظر آن تن داده شود، گروههاي تروريستي جان دوباره ميگيرند و مشكل شرق حلب همچنان به قوت خود باقي ميماند. خروج غيرنظاميان از طريق كريدورهاي امن يا خروج افراد مسلح از شرق حلب به سوي مناطقي در استان ادلب گزينههايي هستند كه روسيه ميتواند با مانور دادن بر سر اين گزينهها هم نمايش بشردوستانه غرب را خنثي كند و هم راهكار عملي براي كاهش خشونتها مطرح كند. در هر صورت، شرايط ميداني با پيروزيهاي اخير به وضعيتي رسيده كه ارتش سوريه و متحدانش در موقعيت حساسي قرار گرفتهاند و اگر اين موقعيت را از دست بدهند ديگر نميتوان اميدي به بازگشت آرامش به حلب داشت. به اين جهت است كه غرب يا بايد به ادامه جنگ در شرق حلب و فروپاشي گروههاي تروريستي در مناطق باقيمانده تن بدهد يا اينكه گزينههاي عملي براي خروج اين گروهها از شرق حلب را قبول كند. هر دو سوي ماجرا به معناي شكست سنگين هم براي تروريستها و هم حاميان غربي و منطقهاي آنها است و همين نيز باعث ترس و وحشت تروريستها و حاميان غربي- منطقهاي آنها از طوفان حلب شده است.
http://javanonline.ir/fa/news/824972
ش.د9502641